Veel Nederlanders klagen over de Brusselse regelzucht. Maar er is één onderwerp waarvoor een overgrote meerderheid van de Nederlandse burgers strengere Europese regels wil: het vervoer van dieren.
Helaas laat de Europese Unie het juist op dit punt afweten. De gecombineerde druk van parlementariërs én burgers is nodig om het gezeul met levende dieren aan banden te leggen.
De beelden van halfdode varkens die, door hun poten gezakt, aan kettingen uit veewagens gesleept worden blijven lang op het netvlies branden. 91 procent van de Nederlanders wil dan ook dat de EU strengere regels maakt voor het vervoer van levende dieren, zo blijkt uit een opiniepeiling die het bureau Panelwizard onlangs uitvoerde in opdracht van GroenLinks.
Veel burgers beseffen kennelijk dat de misstanden die in beeld komen slechts het topje van de ijsberg zijn. Miljoenen varkens ondergaan jaarlijks dicht opeen gepakt de meer dan dertig uur durende reis van Nederland naar Italië en Spanje. Om bij aankomst vetgemest of geslacht te worden en als plakjes rauwe ham naar Nederland terug te keren. Uit alle onderzoeken blijkt dat dieren zwaar lijden tijdens deze transporten. De magere regels die er tot nu toe bestaan worden door vervoerders bovendien met voeten getreden. Transporten van negentig uur of meer, waarbij veel dieren van uitputting sterven, komen regelmatig voor. Niet alleen varkens, maar ook koeien, schapen en paarden treft dit lot.
Omdat de diertransporten meestal grensoverschrijdend zijn, moeten deze misstanden op Europees niveau worden aangepakt. Maar de landbouwministers van de EU-landen slaagden er eind april niet in om overeenstemming te bereiken over strengere regels. Verder onderhandelen willen ze niet. Tijdens het Nederlandse EU-voorzitterschap, vanaf 1 juli, zal het onderwerp dierenvervoer niet ter sprake komen, zo blijkt uit de onlangs gepubliceerde Europese agenda van het kabinet-Balkenende.
Het Europees Parlement kan de onwillige landbouwministers niet ontslaan en de nationale parlementen laten het na. Het nieuwgekozen Europarlement kan wel van de nieuwe eurocommissaris van landbouw eisen dat deze snel met nieuwe voorstellen tegen het gesleep met dieren komt. Zo niet, dan gaat zijn of haar benoeming niet door, wat GroenLinks betreft. Maar het Europarlement kan niet voorkomen dat de landbouwministers deze nieuwe voorstellen opnieuw negeren of blokkeren.
Waar ministers falen en dieren niet voor zichzelf kunnen opkomen, is het aan burgers om in actie te komen. De Europese Grondwet geeft hun een nieuw drukmiddel: het burgerinitiatief. Één miljoen handtekeningen volstaan om een wetsvoorstel op de agenda van de Europese instellingen te plaatsen. Er zijn nu 455 miljoen EU-burgers. Het verzamelen van voldoende handtekeningen is dus geen onmogelijke opgave. Op de officiële goedkeuring van de Europese Grondwet hoeven we niet te wachten. Nu de regeringen hebben ingestemd met het burgerinitiatief, hebben ze verwachtingen geschapen: 81 procent van de Nederlanders vindt dat de landbouwministers het niet kunnen maken om een miljoen handtekeningen tegen lange diertransporten naast zich neer te leggen, zo blijkt uit de opiniepeiling van GroenLinks. Het is zaak om het burgerinitiatief zo snel mogelijk tot een verworven recht te maken.
Daarom is GroenLinks gestart met het verzamelen van handtekeningen (zie www.groenlinks.nl/actie/diertransport). Andere groene partijen in Europa en dierenbeschermers werken mee aan dit burgerinitiatief. Onze eis aan Europa is: geen diertransporten van meer dan zes uur of vierhonderd kilometer, plus een adequate controle op de naleving van de regels tijdens veetransporten. Alleen als europarlementariërs en burgers de handen ineenslaan, is het mogelijk om de wil van de burgers – beëindiging van het dierenleed – tot wet te maken.
Kathalijne Buitenweg is lid van het Europees Parlement voor GroenLinks