Met instemming van het Europees Parlement breidt per 22 december het Schengengebied zich uit met negen landen. Het gaat daarbij om Slowakije, Slovenië, Tsjechië, Polen, Hongarije, Estland, Letland, Litouwen en Malta. Hiermee vervallen veel van de grenscontroles met het midden en oosten van Europa.

Van de nieuwe EU-lidstaten voldoet alleen Cyprus nog niet aan de voorwaarden tot toetreding tot de Schengenzone. Voor de overige landen worden de grensposten binnen de EU opgeheven. De buitengrenzen zullen daarentegen juist worden versterkt en de samenwerking met andere opsporingsinstanties, zoals douane- en politiediensten vergroot.

Voortaan kunnen EU-burgers dus ongehinderd van Estland tot Portugal reizen. Wel blijft het noodzakelijk om een paspoort of identiteitsbewijs op zak te hebben, omdat binnenlandse controle mogelijk blijft. En in uitzonderingssituaties, zoals bij het WK voetbal in Duitsland, blijven grenscontroles toegestaan. Vrij reizen is een belangrijke verworvenheid voor Europese burgers. Volgens het Europese Hof van Justitie mogen EU-onderdanen alleen worden uitgezet als zij een reële en voldoende ernstige bedreiging vormen.

Roemenië geen lid van Schengen
Roemenië en Bulgarije zijn later lid geworden van de Europese Unie en hebben hun douane- en politieautoriteiten onvoldoende op orde om nu al onderdeel uit te maken van de Schengenzone. Toch concentreerde de discussie in het Europees Parlement zich deze week op het Italiaans decreet om Roemeense immigranten het land uit te zetten. Volgens de regering Prodi zijn veel Roma uit Roemenië verantwoordelijk voor een stijging van de criminaliteitscijfers in Italië. De autoriteiten in Milaan hebben inmiddels groepen Roemenen met een strafblad op het vliegtuig naar huis gezet.

Europees Commissaris Frattini van Justitie had de Italiaanse regering moeten wijzen op een uitspraak van het Hof van Justitie. Daarin staat dat EU-burgers, of zij nu legaal of illegaal verblijven, alleen mogen worden uitgezet als zij een bedreiging vormen en als een 'fundamenteel belang van de samenleving wordt aangetast'. In plaats daarvan zei Frattini maandag in het Europees Parlement: "Wat gedaan moet worden is simpel. Ga naar een zigeunerkamp in Rome en vraag ze: kun je me zeggen waar je woont? En als ze het niet weten, dan pak je ze op en stuur je ze terug naar Roemenië. Dit is hoe de Europese richtlijn werkt."

Europees Parlement veegt Frattini de mantel uit
In reactie hierop heeft het Europees Parlement de Eurocommissaris donderdag een flinke schrobbering gegeven. Zijn advies aan de Italiaanse regering om Roemeense immigranten massaal op te pakken en terug te sturen is volgens het parlement in strijd met de letter en de geest van de Europese wetgeving over het vrij verkeer van personen.

"De richtlijn over vrij personenverkeer en de jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie bieden de ruimte om Europese burgers die misdaden begaan uit te zetten naar hun land van herkomst. Maar zulke maatregelen mogen alleen tegen individuen gericht zijn, niet tegen groepen. Ieder geval moet afzonderlijk worden beoordeeld, in een zorgvuldige juridische procedure."

Buitenweg vindt bovendien dat Frattini met zijn uitspraken in de pers flink verwarring heeft gezaaid, partijpolitiek bedreven en de spanningen in Italië rond de Roemeense immigratie alleen maar vergroot. "Het is goed dat Frattini door een links-liberale meerderheid van het Europarlement terechtgewezen is", aldus Buitenweg.

Zie ook: