Op de klimaattop in Doha hebben we te maken met drie verschillende onderhandelingstrajecten: Long-term Cooperative Action (LCA), het Kyotoprotocol (KP) en de Ad hoc Working Group on the Durban Platform for Enhanced Action (ADP). Waarom drie vraag je je misschien af? En waar gaan deze onderhandelingen over? In dit artikel geven we een overzicht van de stand van zaken om 11.00u (Nederlandse tijd). De hoop is dat we hier vanavond twee onderhandelingstrajecten (LCA en KP) definitief kunnen afsluiten om vanaf volgend jaar weer met één onderhandelingsronde door te gaan: ADP.

Kyotoprotocol

KP staat voor het Kyotoprotocol, het bestaande klimaatakkoord, dat in het jaar 2005 in werking trad. Eind 2005 begon daarom het eerste onderhandelingstraject waar wij nu mee te maken hebben: het KP-track. Dit onderhandelingstraject is al acht jaar bezig om tot een vervolg van het Kyotoprotocol te komen. Eigenlijk had de klimaattop in Kopenhagen moeten leiden tot een Kyoto-2 maar deze top mislukte faliekant en daarom werd besloten de onderhandelingen nog wat langer door te zetten. De verwachting is dat er in Doha eindelijk juridisch afgesproken wordt om Kyoto te verlengen tot 2020 (of tot 2017 zoals de ontwikkelingslanden willen, maar 2020 is waarschijnlijker).

De laatste onderhandelingstekst over Kyoto staat online (pdf). Er staan nog vele opties en haakjes in de tekst waar nog overeenstemming over bereikt moet worden. Belangrijkste struikelblok, vooral voor Europa, was de hot air: het overschot van dertien miljard ton aan emissierechten uit Kyoto-1. Binnen de Europese Unie ligt vooral Polen dwars, omdat die over aardig wat hot air beschikt. Al jaren blokkeert Polen een gezamenlijke Europese positie omdat het land al zijn overschot wilt behouden.

In de wandelgangen gaat het gerucht dat er nu eindelijk Europese overeenstemming is bereikt. De deal is dat landen hun hot air mogen meenemen naar Kyoto-2. Landen mogen echter slechts 2,5% gebruiken of verkopen. Alleen is de verwachting dat niemand dit overschot nodig zal hebben en er geen kopers zullen zijn. Mogelijk gaan de KP-2-landen dit in een verklaring duidelijk maken. Daarmee is er eindelijk een einde gekomen aan de discussie over hot air die de Europese ministers de afgelopen dagen zoet heeft gehouden. Ten minste voor nu. De komende jaren zal de discussie waarschijnlijk weer oplaaien omdat er niet afgesproken is om de hot air na Kyoto-2 te verwijderen. Een gemiste kans.

Long-term Cooperative Action

In 2007 is er op de klimaattop in Bali naast het KP een tweede onderhandelingstrack opgericht: Long-term Cooperative Action of LCA. LCA kijkt naar het opzetten van een geheel nieuw klimaatakkoord, dat ofwel het Kyotoprotocol zou vervangen ofwel naast het Kyotoprotocol zou bestaan. Het idee was dat ook deze werkgroep in 2009 in Kopenhagen klaar zou zijn, maarr dat mislukte dus. Vorig jaar is afgesproken dat de LCA-onderhandelingstrack dit jaar in Doha beëindigd moet worden.

Ook de laatste onderhandelingstekst over LCA staat online (pdf). De geruchten in de wandelgangen geven aan dat dit niet de definitieve tekst is en dat het de komende uren aangepast gaat worden. Vooral over financiering is nog onenigheid. Er is door Zwitserland en de Malediven een conceptbeslissing (pdf) over financiering op tafel gelegd, zie hier. Daarnaast hebben zeven rijke landen (Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Zweden, Finland, Denemarken en Noorwegen) in totaal ongeveer negen miljard dollar klimaathulp na dit jaar toegezegd. GroenLinks heeft Nederland vergeefs opgeroepen hetzelfde te doen.

Ad hoc Working Group on the Durban Platform for Enhanced Action

De Ad hoc Working Group on the Durban Platform for Enhanced Action (afgekort ADP of Durbanplatform) is de onderhandelingstrack die vorig jaar is opgericht. In Durban is besloten dat er in 2015 er een klimaatakkoord moet zijn waar alle vervuilers aan meedoen en dat vanaf 2020 in werking kan treden. Dat betekent een einde aan de KP- en LCA-tracks en de start van een nieuw proces dat (nu echt) moet leiden tot een bindend klimaatakkoord voor iedereen. Volgend jaar zal daarom (met grote waarschijnlijkheid) alleen deze onderhandelingstrack overblijven.

Op de klimaattop in Doha moet duidelijk worden hoe we verder gaan met de onderhandelingen over het nieuwe klimaatakkoord. Wanneer moeten landen besluiten over wat? Er staan grote vraagstukken op het spel, zoals hoe de arme landen gecompenseerd gaan worden, wat de doelen worden en hoe de vereiste actie verdeeld gaat worden over de rijke landen, opkomende economieën en de minst ontwikkelde landen. Hoe de pijn eerlijk te verdelen over alle landen wordt een belangrijk puzzelstuk.  Het proces, hoe we tot de antwoorden op deze belangrijke vragen komen, moet in Doha besloten worden.

Ook de laatste onderhandelingstekst over ADP staat online (pdf). Waarschijnlijk zal deze onderhandelingstekst niet meer significant aangepast worden en is de huidige tekst redelijk acceptabel voor iedereen. Helaas ontbreekt duidelijkheid over welke rondetafels en workshops er wanneer georganiseerd zullen worden. De voorzitters zullen in plaats hiervan volgend jaar een voorstel doen voor de planning. Maar niets staat vast tot alles vaststaat, dus laten we het afwachten...