Veel pesticiden zijn inmiddels in de Europese Unie verboden. Dat betekent helaas niet dat ze daarmee ook verdwenen zijn. Enorme hoeveelheden pesticiden liggen opgeslagen, onder meer Oost-Europa, en worden vaak verwaarloosd, met alle gevolgen van dien. Gealarmeerd door het huidige voedselschandaal in Duitsland vraagt GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo de Europese Commissie om opheldering en actie.
vraag
antwoord
Het recente Duitse voedselschandaal kan mede worden toegeschreven aan onachtzaamheid en grove fouten. Tarwe en gerst, bestemd voor veevoer, werd opgeslagen in een loods in het voormalige Oost-Duitsland die onder het communistische regime diende voor verboden pesticiden. De Roo is bang dat dit echter het topje van de ijsberg zal blijken te zijn.
De Roo: Ongelukkigerwijs is in Duitsland de biologische landbouw getroffen, wat het schandaal alleen maar groter maakt. Ik ben bang dat er echter meer van deze slapende pesticideplekken in met name Oost Europa zijn. Dit zijn zowel opslagplaatsen als plekken waar ooit pesticiden geproduceerd zijn. Onhelderheid van deze locaties betekent een bedreiging voor de voedselveiligheid in Europa. Een inventaris van deze plekken zou een eerste stap zijn om de voedselveiligheid in Europa te vergroten, aldus De Roo. Vervolgens moet het probleem daadwerkelijk worden opgelost middels schoonmaak en ontmanteling.
Schriftelijke parlementaire vraag
Datum: 20 juni 2002
Indiener(s): Alexander de Roo, (GroenLinks) Nederland, Bart Steas, (Spirit) België
Betreft: ´Vergeten´ pesticiden
Tekst:
Het recente Duitse voedselschandaal kan mede worden toegeschreven aan onachtzaamheid en een grove fout waarbij tarwe en gerst werden opgeslagen in een loods in het voormalige Oost-Duitsland die onder het communistische regime diende voor ondertussen verboden pesticiden. Dit voedselschandaal maakt anderzijds duidelijk dat er meer aandacht moet worden besteed aan het probleem van de zgn. 'obsolete pesticides', de verouderde of 'vergeten' pesticiden.
Deze pesticiden, voor het overgrote deel compleet verboden in Europa, liggen bij tonnen in o.m. het voormalige Oostblok. Ze sijpelen in de bodem met alle gevolgen van dien. Vermoed wordt dat ook de locaties waar de pesticiden werden geproduceerd, sterk vervuild zijn. Ofschoon een volledige inventaris van deze pesticiden ontbreekt is van o.m. kandidaat-lidstaat Polen bekend dat er 50 tot 60.000 ton soortgelijke pesticiden onbeheerd liggen opgeslagen. Wereldwijd zou het gaan om naar schatting één miljoen ton POP's, dioxines en PCB's.
- Erkent de Commissie het gevaar voor de volksgezondheid dat deze pesticiden vormen?
- Welke maatregelen neemt zij om dit probleem op te lossen?
- Heeft zij er bij de kandidaat-lidstaten op aangedrongen om een inventaris te maken van de vergeten pesticiden? Op welke manier zal zij de kandidaat lidstaten begeleiden opdat zij hun vergeten pesticiden op een veilige, verantwoorde en milieuvriendelijke manier kunnen vernietigen?
- Welke wegen bewandelt de Commissie om ook elders in de wereld dit probleem mee aan te pakken en op te lossen?
Antwoord op parlementaire vraag van eurocommissaris Wallström
Datum: 13 september 2002
Betreft: ´Vergeten´ pesticiden
Tekst:
De Commissie erkent dat inadequaat opslaan of verwijderen van verouderde en verboden pesticiden een risico vormt voor de volksgezondheid en het milieu. Ze steunt en bevordert op actieve wijze een milieuvriendelijke verwijdering van alle bestaande voorraden.
De bestaande Gemeenschapswetgeving met betrekking tot gevaarlijke afvalstoffen moet ervoor zorgen dat deze voorraden pesticiden op een gepaste manier worden verwijderd. Kandidaat-lidstaten uit Midden- en Oost-Europa zijn nu bezig met het vaststellen van het acquis waarmee in hun land het wettelijk kader wordt gecreëerd voor de milieuvriendelijke verwijdering van deze verouderde pesticiden. Dit houdt ondermeer de verplichting in om een beheersplan voor gevaarlijke afvalstoffen op te stellen, met onder andere vergunnings- en inzameleisen en een registratieplicht.
Het Voedsel- en Veterinair Bureau van de Commissie behandelt de kwestie van de opgeslagen pesticiden wanneer het inspecties uitvoert in de kandidaat-lidstaten. Voorts onderzoekt de Commissie bij de voorbereiding van voorstellen tot wijziging van de bestaande Gemeenschapswetgeving inzake het gebruik van pesticiden en de vaststelling van maximumgehalten aan residuen in voedsel en veevoeder, welke maatregelen eventueel nodig zijn om de risico's van zulke voorraden voor de consument te beheren.
Ofschoon het inderdaad mogelijk is dat er grote hoeveelheden verouderde pesticiden in Midden- en Oost-Europa liggen opgeslagen, zijn er maar zeer weinig aanvragen ingediend voor financiële bijstand van de Gemeenschap voor de vernietiging van verouderde pesticiden. Geen enkele kandidaat-lidstaat heeft tot nog toe bij de toetredingsonderhandelingen de kwestie van de vernietiging van verouderde pesticiden ter sprake gebracht. Eigenlijk moeten de kandidaat-lidstaten het initiatief hiervoor nemen.
Als hier uitdrukkelijk om gevraagd wordt, kan de Commissie niettemin verschillende instrumenten aanwenden om de verwijdering van dit soort afval in deze landen te bevorderen en te financieren. Zo wil de Commissie bijvoorbeeld met PHARE als financieringskanaal de inzameling, de herverpakking, het vervoer en de vernietiging van 1130 ton verouderde pesticiden in Roemenië medefinancieren. De nieuwe onafhankelijke staten (NOS) hebben geen expliciete vraag voor de financiering van projecten met betrekking tot verouderde pesticiden tot de Commissie gericht.
Net als de meeste Midden- en Oost-Europese landen hebben alle kandidaat-lidstaten (op Estland en Cyprus na) het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische polluenten (POP's) ondertekend. Dit verdrag legt de partijen de verplichting op voorraden te identificeren van in de bijlagen bij het verdrag vermelde stoffen, meestal pesticiden. De partijen zijn ook verplicht hun voorraden, zodra deze afval zijn geworden, op een milieuvriendelijke manier te beheren. Ontwikkelde landen zullen technische en financiële steun verlenen aan partijen die ontwikkelingslanden zijn en aan partijen met een overgangseconomie om hen te helpen hun verplichtingen van het verdrag na te komen.
In dit verband - en in het algemeen kader van de steun aan ontwikkelingslanden voor de integratie van de milieudimensie in hun ontwikkeling - verstrekt de Commissie financiële hulp en deskundigheid aan ontwikkelingslanden voor de tenuitvoerlegging van het Verdrag van Stockholm inzake POP's.