Europese regeringen laten geen kans onbenut om Brusselse regelzucht te hekelen. De slogan minder regels is populair. Maar ondertussen accepteren diezelfde regeringen gedwee veel onzinnige regels die Washington oplegt aan luchtvaartmaatschappijen. Daardoor krijgen ook Nederlandse vliegtuigpassagiers te maken met langere wachttijden. De Europese Unie moet de Verenigde Staten een halt toeroepen, vindt Kathalijne Buitenweg.
De Amerikaanse autoriteiten willen sinds 2001 beter weten wie hun land binnenkomt. Terecht. Maar hun interesse reikt wel erg ver. Ze eisen gegevens over passagiers, die volgens de Europese privacywetten helemaal niet mogen worden verstrekt aan derden. De regeringen van de EU-landen zijn gezwicht voor de Amerikaanse druk. Door te dreigen met boetes en het intrekken van landingsrechten voor Europese luchtvaartmaatschappijen hebben de VS toegang afgedwongen tot databanken met gevoelige informatie zoals creditcardnummers en maaltijdvoorkeuren.
Maar daarmee is de Amerikaanse informatiehonger nog niet gestild. Vanaf 24 oktober moeten alle niet-Amerikanen die het vliegtuig nemen naar de VS al bij de incheckbalie precies aangeven waar hun eerste overnachting op Amerikaanse bodem plaatsvindt. Zij dienen het volledige adres, inclusief postcode, van hun logeeradres te verstrekken. Wie die gegevens niet bij de hand heeft mag niet instappen.
Volgens Washington helpt deze maatregel om mensen met slechte bedoelingen te onderscheppen. Hun kan de toegang tot het land worden ontzegd. Maar het is een raadsel hoe de Amerikaanse autoriteiten uit iemands logeeradres willen afleiden dat het om een terrorist gaat. Echte terroristen kunnen de maatregel gemakkelijk omzeilen: het volstaat om vóór vertrek een respectabel hotel te reserveren. Dus wie pakken de Amerikanen hiermee? Vooral de avontuurlijke reizigers die pas na aankomst in de VS op zoek willen gaan naar een slaapplaats.
Meer veiligheid levert deze maatregel niet op, wel onnodige overheidsbemoeienis en meer overlast: langere rijen bij het inchecken en grotere frustraties bij zowel passagiers als luchtvaartpersoneel. Vliegtuigmaatschappijen worden op kosten gejaagd omdat zij hun boekingssystemen moeten aanpassen. Drie keer raden aan wie deze kosten zullen worden doorberekend.
Aan de regelzucht van Washington lijkt geen einde te komen. Want de Amerikaanse autoriteiten hebben nog een maatregel in petto. Zij willen de gegevens over vliegtuigpassagiers, die zij nu een kwartier voor het vertrek van elke vlucht ontvangen, in de toekomst al een úúr voor vertrek doorgespeeld krijgen. Luchtvaartmaatschappijen protesteren heftig tegen dit plan. Want het betekent in de praktijk dat alle passagiers ruim een uur voor vertrek moeten zijn ingecheckt. Dat kost nog meer tijd en geld.
Het tempo waarin de regering-Bush voorschriften afkondigt voor vliegtuigpassagiers staat in schril contrast tot haar onwil om de milieuproblemen van de luchtvaart aan te pakken. De VS verzetten zich steevast tegen maatregelen die de vervuilende uitstoot van vliegtuigen kunnen verminderen, zoals de invoering van accijns op kerosine. Dan schermen ze ineens met de economische gevolgen voor deze sector. Maar in de war on terrorism is geen voorstel gek genoeg. En dat terwijl de opwarming van de aarde vooralsnog veel meer slachtoffers maakt dan het internationale terrorisme.
Nine Eleven heeft onmiskenbaar diepe sporen nagelaten in het collectieve bewustzijn van de Amerikanen. Er moet wel degelijk geïnvesteerd worden in gerichte opsporing van terroristen. Maar niet met nutteloze en onrechtmatige maatregelen tegen alles wat van buiten komt. Het vertrouwen van burgers – ook de Europeanen - in hun overheid wordt uitgehold naarmate zij vaker met Big Brother geconfronteerd worden. Het wordt tijd dat de regering-Balkenende breekt met haar klakkeloze volgzaamheid aan de VS. En samen met de andere landen van de EU een halt toeroept aan de dolgedraaide Amerikaanse regeldrift.