De VN-verdragen over verdovende middelen moeten onder de loep genomen worden, vindt GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg. “Vijftien jaar na opstelling van het jongste verdrag dient kritisch gekeken te worden of de verdragen wel het juiste antwoord zijn op problemen rond drugsmisbruik.” De drugsverdragen zijn de basis van het internationale ‘zero-tolerance’ beleid.

Half april is er een bijeenkomst van de Verenigde Naties (VN) in Wenen. Daar komt de voortgang van de repressieve aanpak van de drugsproblematiek aan de orde. Buitenweg wil een evaluatie van de drie VN-verdragen die grote invloed hebben op het drugsbeleid; het VN-verdrag over verdovende middelen (1961), het VN-verdrag over psychotrope stoffen (1971) en het verdrag tegen sluikhandel in verdovende middelen (1988).

Drugshandel en gebruik beperken
Doel van de verschillende VN-drugsverdragen is de schade van drugsgebruik en de criminaliteit die met drugshandel en –gebruik samenhangt te beperken. Buitenweg onderschrijft die doelstelling, maar vraagt zich af of de verdragen doeltreffend zijn om vraag en aanbod van verdovende middelen, gevaren voor de gezondheid en drugsgebonden criminaliteit te verminderen. Daarom wil Buitenweg een evaluatie van de op ‘leeftijd’ zijnde verdragen. “Een grondige evaluatie moet aantonen of de verdragen de wenselijke uitwerking – vermindering van drugshandel en drugsmisbruik – hebben. Wellicht blijkt dat nieuwe inzichten tot een nieuwe aanpak moeten leiden”, aldus Buitenweg.

Beleidsvrijheid
De verdragen beperken de ondertekenaars in hun keuzevrijheid voor maatregelen in de drugsproblematiek. Liberalisering om de georganiseerde criminele netwerken de wind uit de zeilen te nemen, is duidelijk uitgesloten. Maar ook allerlei maatregelen die in veel landen wel de dagelijkse praktijk vormen, staan op gespannen voet met de internationale teksten. Buitenweg: “Die officiële beperkingen komen een efficiënt drugsbeleid niet ten goede.” Een maatregel als het testen van XTC, dat een overgrote meerderheid van het Europees Parlement vorige week steunde, kan de negatieve invloed op de gezondheid beperken. Hulp aan drugsverslaafden, door methadon of heroïneverstrekking of het aanbieden van schone naalden, kan de gezondheidsrisico’s beperken en de omvang van de kleine criminaliteit verminderen. Ook wordt in diverse landen geëxperimenteerd met het decriminaliseren van drugsbezit en drugsgebruik, zo blijkt uit het jaarverslag van 2002 van het EWDD, Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving.

Evaluatie
Ook een EU-delegatie is vertegenwoordigd op de VN-bijeenkomst in Wenen op 17 en 18 april. “Wat mij betreft moet die EU-delegatie pleiten voor een grondige evaluatie van de VN-drugsverdragen. Als die zo goed werken als de voorstanders van zero-tolerance beweren, dan hebben ze niets te vrezen, want dan moet dat aan te tonen zijn.” Buitenweg presenteerde dit voorstel deze week in de commissie burgerlijke vrijheden in het Europees Parlement. Ze wil de evaluatie een jaar de tijd geven, en laten volgen door een speciale conferentie. "Als dan blijkt dat die VN-verdragen niet de gewenste resultaten opleveren, of zelfs contraproductief werken, moeten politici de moed hebben om veranderingen door te voeren."