Het leek zo mooi, die maandag, nu twee weken geleden.
Het ging over snelheid en daadkracht. Het ging over bruggen slaan, over de uitstekende verstandhouding en de ijzersterke motivatie om er uit te komen. Het ging over gunnen en dat gunnen ging soms ver. Laten we die JSF dan in hemelsnaam maar nemen, zei Diederik. Ik hoef dat toestel eigenlijk helemaal niet zei Mark. Diederik kreeg zijn zin: we nemen de JSF.
En het gunnen ging verder: jij het kinderpardon, dan ik de criminalisering van de illegaliteit, jij een eerlijker inkomensverdeling, dan ik een verkorting van de WW, jij mag een miljard uit de pot van OS, maar dan wil ik wel iets doen aan de hypotheekrenteaftrek.
Geen drassige compromissen meer, maar een heldere uitruil. Het was nieuw, het was snel en het straalde daadkracht uit.
Het leek zo mooi.

In de verte waren de eerste geluiden van een muitende Telegraaf weliswaar al hoorbaar geweest, maar daar lette toen nog even niemand op. Dat bleek een misrekening. Wiegel en Bolkestein hoefden maar een klein beetje olie op het vuur te gooien of de vlam sloeg in de pan.
De beoogde premier maakte de gang naar Lunteren om uit te leggen dat het hier een communicatiefout betrof. Dat bleek een communicatiefout. Het probleem was niet de uitleg, het probleem waren de plannen zelf.
Tenminste voor de achterban van de VVD.

Voorzitter,

Van de frisse daadkracht van het nieuwe kabinet is na twee weken weinig meer over. De grenzen van het gunnen kwamen plotseling in zicht. Gunnen is goed, maar nivelleren is niks natuurlijk. Althans dat vindt de VVD. En daarom wordt het plan nu platgeslagen. De PvdA gaat akkoord en krijgt er een stabiel kabinet voor terug. Althans, dat is nu de bedoeling.
Maar er ontbreekt nog iets. Regeren is meer dan kwartetten met koopkrachtplaatjes.
De brug die wordt geslagen blijkt gebouwd op zompig drijfzand.
Dat komt omdat het fundament ontbreekt. Er is geen gedeelde visie op waar het heen moet met de samenleving, met de toekomst van Nederland. Geen antwoord op de vraag in welk land we willen leven. En die vraag gaat, hoe belangrijk ook, niet alleen over het aantal bankbiljetten in onze portemonnee. 

De vraag is bijvoorbeeld hoe we omspringen met de 26-jarige Ali Isiaki uit Benin.
Een paar weken geleden stond zijn verhaal in het NRC Handelsblad.
Sinds zijn 15e is hij illegaal in NL.
Hij heeft geen huis, slaapt bij een bekende op de bank en geeft Nederlandse les.
Benin wil hem niet.
En NL wil hem ook niet.
De boodschap van dit kabinet tegen Ali en alle andere mensen die niet uitzetbaar zijn is hard: dat u bestaat is crimineel.
Denkt dit kabinet werkelijk dat het strafbaar stellen van illegaliteit een oplossing is voor deze mensen? Graag een reactie.

De boodschap aan migranten is net zo hard.
Neem een vrouw die vijf jaar geleden naar Nederland kwam om te trouwen met haar Nederlandse geliefde.
Ze werkt in de thuiszorg (nog wel) en is moeder van twee half-Nederlandse kinderen.
Al vijf jaar lang praten politici over haar, maar zij mag niet meepraten over wie haar mag vertegenwoordigen.
Zij mag niet meepraten over de toekomst van haar kinderen.
Aankomende gemeenteraadsverkiezingen hoopte zij eindelijk te mogen stemmen.
Maar van dit Kabinet moet zij nog twee jaar langer wachten.
Zij is kennelijk nog niet ‘Nederlands genoeg’.

- Strafbaar stellen illegaliteit
- Stemrecht van vijf naar zeven jaar
- Geen Nederlands, geen bijstand, burger je niet in, dan geen verblijfsvergunning.
- Een boerkaverbod in de tram en trein

In het dagelijks leven van mensen hebben deze uitsluitende maatregelen pijnlijke gevolgen.
Ik leg daarbij nadruk op het woord uitsluitend.
De VVD en de PvdA slaan namelijk geen bruggen naar alle Nederlanders.
De boodschap tegen de meest kwetsbaren is keihard: u hoort er niet bij.
Ik wil leven in een samenleving waar het niets uitmaakt waar je geboren bent, waarin we betrokken zijn bij elkaar, waar iedereen de kans krijgt iets van zijn leven te maken.

Het is bemoedigend om te zien dat de belangen van gewortelde asielkinderen tijdens de onderhandelingen toch nog even centraal stonden.
Maar kinderrechten horen centraal te staan bij alle voorgenomen maatregelen op het gebied van asiel- en migratie. Is het kabinet dat met mij eens? Graag een reactie.

Ik wil leven in een wereld waarin landen niet louter voor hun eigen belangen opkomen.
Waarin landen zich niet terug trekken achter de dijken, niet wegkijken voor de ellende [waar ook zij hun aandeel in hebben].

Het is voor de fractie van GroenLinks niet te verteren dat de allerarmsten in de wereld ook van dit kabinet de rekening gepresenteerd krijgen.
Een bezuiniging van nog eens 1 miljard op OS kan niet anders dan ten koste gaan van onderwijs aan meisjes, van beroepsopleidingen voor boeren, timmermannen en andere jongeren die iets van hun leven willen maken, van het uitbannen van Aids en het beschermen van mensenrechten van homo’s, christenen en andersdenkenden.
En dan gaan we uit de ontwikkelingsbegroting ook nog het bestrijden van de klimaatcrisis betalen, een crisis die volledig in het Westen wordt veroorzaakt.
Een boer in Afrika, die zijn oogsten de afgelopen jaren heeft zien mislukken door droogte of overstroming, die geen auto rijdt, geen I Pad heeft, geen bad of zelfs wc, die kortom niets bijdraagt aan de klimaatverandering, krijgt straks wellicht geen microkrediet meer.
Omdat het kabinet heeft besloten de klimaatuitgaven te financieren uit het ontwikkelingsbudget.
Op termijn kan dat oplopen tot een derde van het totaal!
Bij de rekenkamer ligt nu het verzoek inzichtelijk te maken wat bezuinigen op OS voor mensen daar betekent. Mochten die koopkrachtplaatjes tegen vallen, is het kabinet dan bereid zich bij de bezuiniging op OS net zo flexibel op te stellen als bij de inkomensafhankelijke zorgpremie, ook als er geen opstand in de achterban uitbreekt?

Als cijfers mensen worden, komt Paars in de problemen. Paul Rosenmoller, zei het ooit.
Dan komt pas in beeld wat een bezuiniging van 1,6 miljard op de verzorging, begeleiding en dagbesteding betekent.
Dan zie je pas het echtpaar waarvan de man dementeert, terwijl zijn vrouw haar uiterste best doet hem thuis te verzorgen.
Hoe moet zij dat voor elkaar krijgen als hij niet meer drie middagen per week naar de dagbesteding gaat?
Zij heeft geen enkel moment meer om op adem te komen.
Hij zal veel sneller achteruit gaan omdat hij niet meer beweegt, samen kookt of verhalen over vroeger deelt.
Dan zie je pas de vrouw in een rolstoel in de bloei van haar leven die dankzij haar persoonsgebondenbudget onder andere voor persoonlijke verzorging wel volop kan meedraaien in de maatschappij.
Zij heeft iemand die haar om zes uur uit bed helpt, helpt met wassen en aankleden, zodat zij om negen uur op haar werk kan zijn.
En dan zie je pas al die helpenden in de thuiszorg die zoveel meer zijn doen dan alleen poetsen, afwassen en de ramen lappen.
Dan zie je pas welke ellende zij weten te voorkomen door de vinger aan de pols te houden bij ouderen die langzaam de grip op het leven verliezen.
Die daardoor niet langzaam maar zeker vereenzamen en verloederen.

Natuurlijk ziet ook GroenLinks dat de stijgende zorgkosten nopen tot ingrijpen. Ook wij willen de zorg hervormen.
Maar vanuit een visie op wat echt belangrijk is: de mensen die zorg nodig hebben én verlenen.
Door mensen zelf regie te geven over de zorg hoeven ze zich niet meer te voegen naar het strakke stramien van grote zorginstellingen.
Dat maakt de gezondheidszorg beter, maar zeker ook goedkoper.
Wat het kabinet doet is visieloos saneren ten koste van mensen die zorg hard nodig hebben én hun eigen regie.

Als cijfers mensen worden, komt Paars in de problemen.
Diederik Samsom mocht tijdens de verkiezingen graag verwijzen naar de 24.000 mensen per maand die aan de keukentafel moesten vertellen dat ze hun baan kwijt waren. Dat aantal neemt toe door dit kabinet.
Er wordt bezuinigd op re-integratie. En het Kabinet doet zo goed als niets om de kloof tussen insiders en outsiders op de arbeidsmarkt te overbruggen.
Ja, mensen met een uitkering gaan er op achteruit.
Blijkbaar is de PvdA tegenwoordig ook van mening dat als je de uitkering maar verlaagt mensen vanzelf aan het werk gaan.

Voorzitter,

Ik zei het vorige week al.
Het akkoord blinkt uit in vaagheid.
Je kunt het lezen als een horoscoop: een mooie toekomst, hier en daar een donkere wolk, het kan vriezen, het kan dooien. Voor ieder wat wils.

Dat geldt zeker op het groene terrein.

Als woorden maatregelen worden, komt Paars in de problemen.
Juist als het gaat om het energie- natuur- en klimaatbeleid.
Er wordt veel geïnvesteerd in schone stroom.
Maar dat geld dreigt te gaan naar kolencentrales voor het bijstoken met biomassa.
De vieze centrales blijven open, met dank aan dit kabinet.
Bovendien wijst het Planbureau voor de Leefomgeving erop dat massale bijstook van biomassa in kolencentrales tot tekorten aan duurzame biomassa zou kunnen leiden.
Hoe denkt het kabinet met dat probleem om te gaan? Graag een reactie.
Waarom steken we het geld voor duurzame energie niet in wind op zee?
En de bijstook van duurzame biomassa kunnen we verplichten.
Zodat niet de belastingbetaler, maar de vervuiler betaalt.
Het kabinet doet het tegenovergestelde. De vervuilers worden beloond.
Het kabinet verlaagt de energiebelasting voor grootverbruikers met bijna €400 miljoen.
Een subsidie op energieverspilling.
Gewone burgers mogen daarvoor de rekening gaan betalen.
Het Planbureau voor de Leefomgeving wijst er niet voor niets op dat het regeerakkoord nauwelijks aandacht besteedt aan fiscale vergroening en het afschaffen van milieuschadelijke subsidies.
Het kabinet blijft hangen in mooie woorden over de groene economie, maar concrete maatregelen blijven uit.
‘Geen woorden, maar daden’, zo zeg ik tegen Feyenoord-fan Mark Rutte.
En hadden we in het Lenteakkoord nog geregeld dat mensen die hun huis willen isoleren daarvoor een goedkope lening kunnen krijgen: dit grijze kabinet schrapt die maatregel.
Weg energiebesparing.
Weg lagere energierekening.
Weg nieuwe banen in de bouw.
Ik vraag het kabinet: waarom?
Waarom worden de vervuilers beloond en mogen gewone mensen de rekening betalen?
Waarom wordt woningisolatie niet bevorderd?
De grijze koers blijkt ook uit de keuzes die worden gemaakt in het verkeer en vervoer.
De asfaltmolens blijven draaien.
De Blankenburgtunnel komt er toch.
En er dreigt weer een stuk gekapt te worden van het natuurgebied Amelisweerd.
Of is dat van de baan nu er 250 miljoen wordt bezuinigd op infrastructuur.
Ik mag toch in ieder geval hopen dat die bezuiniging niet ten koste gaat van het openbaar vervoer. Graag een reactie.
En waarom maakt het kabinet niet serieus werk van natuur? Waarom draait het kabinet de bezuinigingen van Bleker niet terug?
Drastische keuzes zijn nodig. Ik kan het niet meer met hem eens zijn.

GroenLinks kiest ervoor de vervuiler te laten betalen en de vergroeners te belonen.
Het is toch gek dat we nog steeds arbeid, wat we wenselijk vinden, zwaar belasten.
En vervuiling, wat we onwenselijk vinden, niet.
Wanneer draaien we dat om? En dan echt. Graag een reactie.

Wij kiezen voor investeren in openbaar vervoer en niet voor het aanleggen van nog meer wegen.
Wij kiezen voor de kilometerheffing en niet voor ongebreidelde groei van het autoverkeer.
Wij kiezen voor investeren in onze soortenrijkdom en niet voor het beknibbelen op natuurherstel.
Wij kiezen ervoor om groene bedrijven en mensen zekerheid te bieden in plaats van grijze mist te creëren.

Er zijn drastische keuzes nodig, willen we de toekomstige generaties recht in de ogen kunnen kijken.
Keuzes waarmee we niet alleen de problemen van gisteren aanpakken, maar ook, juist die van morgen.

Ik lees in het regeerakkoord dat PvdA en VVD met een breed draagvlak in parlement en samenleving een stabiel en ambitieus beleid voor de lange termijn willen neerzetten om groene groei te realiseren.
Opnieuw mooie woorden, maar de afgelopen week geeft niet veel hoop voor de toekomst.
Mijn partij is beperkt in numerieke omvang maar wij zullen graag met de kracht van onze ideeën samenwerken.
Daarom wil ik tot slot weten van dit kabinet hoeveel ruimte dit kabinet ziet voor de samenwerking met het parlement.
Ik hoor de heren Rutte en Samsom zeggen dat ze maatregelen met een zo breed mogelijke steun door de Tweede Kamer willen loodsen, om ook in de Eerste Kamer de kansen te vergroten.
Ik lees echter ook dat over bijvoorbeeld het actief donorregistratiesysteen expliciet wordt gezegd dat het oordeel aan de Kamer wordt overgelaten.
Geldt dat voor alle onderwerpen die niet worden genoemd dan niet?
Ik noem het wetsvoorstel Flexibel werken, waar GroenLinks en CDA hard aan werken.
De PvdA zal dat wetsvoorstel in ieder geval steunen, zei mevrouw Hamer december 2010.
De VVD is minder enthousiast.
Staat het de PvdA vrij haar hart te volgen?
Ik lees ergens anders dat er voorstellen komen om de menselijke maat in het onderwijs te bevorderen?
Daar heeft GroenLinks ook wel wat ideeën over.
Ik noem de aangenomen motie die zegt dat de financiering gekoppeld moet zijn aan het aantal leerlingen per leraar.
Of kijk naar gebrek aan voorstellen om de positie van zzp-ers te verbeteren.
GroenLinks heeft een amendement liggen waarmee startende zzp-ers onbeperkt kunnen blijven deelnemen aan hun pensioenfonds.
Bestaat de kans dat PvdA en VVD zich niet vrij voelen dat te steunen omdat er een blokkade opgelegd wordt door het kabinet?
Neem de overheveling van de langdurige zorg, de Participatiewet, de jeugdzorg et cetera naar gemeenten.
GroenLinks wil niet alleen dat er één regisseur komt, maar ook dat er één pgb komt.
Want wie nu zorg en ondersteuning nodig heeft, moet vaak op verschillende regelingen een beroep doen, bijvoorbeeld een pgb voor langdurige zorg, een aparte tegemoetkoming voor vervoer of voor ondersteuning op school.
Dat is onnodig bureaucratisch, ingewikkeld en belemmert de eigen regie.
GroenLinks wil één integraal participatiebudget.
Eén budget voor zorg, werk en onderwijs.
En er ligt al een amendement waarmee de vrijblijvendheid voor gemeenten wordt losgelaten.
Zij moeten verplicht een pgb aanbieden.
Is er ruimte voor deze alternatieven of regelen kabinet, PvdA en VVD dit alles onderling?

Het brede en stabiele beleid voor groene groei op de lange termijn.
Ik heb het nog niet gezien.
Maar het is hard nodig.
We moeten ons rekenschap geven van hetgeen achter ons ligt.
En vooral moeten we de verantwoordelijkheid nemen het juiste te doen voor de dagen die nog komen gaan.
Elkaar iets gunnen is dan niet genoeg.
Dat vraagt om visie, een vooruitziende blik en vindingrijkheid.
Mijn fractie zal het kabinet daar op aanspreken én constructief meedenken over nieuwe oplossingen.

Dank u wel