Het is de laatste dag van klimaattop COP18 in Doha. Of beter gezegd: vandaag begint de plenaire besluitvormende vergadering. Vorig jaar moest er een extra dag uitgetrokken worden en de kans is behoorlijk groot dat hier het minstens tot en met morgenochtend zal doorgaan. Traditioneel houden wij hier een weblog bij van de laatste dag. Dus kom regelmatig kijken wat er zoal gebeurt. Vanaf 17.00u Nederlandse tijd start de plenaire vergadering en dan moeten alle teksten er liggen en zullen alle landen hun bijdrage leveren. Dat is een niet te missen schouwspel (livestream!) met een aantal hoofdrolspelers.

Er is een akkoord - we sluiten het liveblog Lees onze reactie: Europese Unie laat leiderschapsrol vallen op klimaattop Doha

Liveblog

18.50u

Europarlementariër Bas Eickhout reageert op het akkoord:

"Ik stel vast dat het VN-klimaatproces weliswaar voortgang boekt, maar dat het zich slaapwandelend naar een bindend akkoord beweegt. Ik ben teleurgesteld in het ambitieniveau van de landen en hoop dat de komende twee jaar alsnog beweging komt naar een ambitieus klimaatakkoord in 2015. De Europese Unie moet hiervoor veel beter voorbereid op de klimaattoppen komen."

17.41u

Brazilië nu aan het woord, maar wij zijn even als een dolle een persbericht aan het componeren. Wij vrezen dat we dit keer niet de eerste prijs in de wacht slepen voor snelste bericht.

17.31u

Nu eurocommissaris Hedegaard namens de Europese Unie aan het woord. De vermoeidheid spat er vanaf. Ze heeft als een leeuw gevochten, daar mogen we toch wel een beetje trots op zijn.

1/2 We crossed the bridge from the old #climate system to the new system. We're now on our way to the 2015 global deal #COP18

— Connie Hedegaard (@CHedegaardEU) December 8, 2012

2/2 #COP18: Not an easy ride. Not a beautiful ride. And not a very fast ride. But we managed to cross the bridge. Now we need more speed

— Connie Hedegaard (@CHedegaardEU) December 8, 2012

17.28u

Hammer time! #unfccc #cop18 #doha #dohaha From @unfcccc twitter.com/rjtklein/statu…

— Richard Klein (@rjtklein) December 8, 2012

17.23u

Het heeft dus een naam, we noemden die vanochtend al op deze blog The Doha Climate Gateway. Het was een take it or leave it. Een lange uitputtingsslag voor de onderhandelaars totdat ze niet meer verder konden. Op zich is het natuurlijk wel een aardige truc: er een besluit van maken. Dat maakt tegenstemmen toch lastiger, het kost alleen wat tijd om dat duidelijk te maken aan de tegenstemmers. En voor de volgers zoals dezer blog minder spectaculair.

17.18u

Nu zeggen alle landen die mogelijk hot air zouden kunnen kopen van Polen dat zij dat niet zullen doen: Australië, Monaco, Liechtenstein, Japan, enzovoorts. Hiermee is een slimme truc van Hedegaard gelukt. Polen mag zijn hot air houden, maar iedereen beloofd het niet te kopen.

17.12u

Bizarre vertoning in Doha. De voorzitter is dwars door alle bezwaren heen gaan hameren. Rusland is not amused, maar China steunt het ondank teleurstelling op onderdelen. Wij zijn zelf wat verrast door de ontwikkelingen: normaal gesproken is er eerst uitgebreid debat. Dat is ook wel prettig qua transparantie. In plaats daarvan hebben we nu stemverklaringen achteraf, zo lijkt het.

17.00u

Alle voorstellen inclusief Kyoto-2 zijn in dertig seconden aangenomen, maar Rusland maakt bezwaar. Zij wilden tegen stemmen, maar dat werd genegeerd. We zoeken het precieze even uit: het was wat verwarrend aangezien de vergadering snel werd geopend. Wellicht was dat nu juist de bedoeling: meerdere ministers, waaronder onze eigen Mansveld werden overvallen dat er een 'all in' was.

16.56u

VS hebben duidelijk gemaakt waar zij staan. Rusland aan het woord nu voor punt van orde.

16.48u

We zijn weer begonnen! Todd Stern van de VS aan het woord.

16.18u

Het begint nu toch wel irritant te worden, dat wachten. De Zuid-Amerikanen, de Russen, de Polen. Zojuist zagen we de Nederlandse staatssecrataris, Wilma Mansveld de plenaire verlaten, net als Pascal Canfin (de Franse minister en oud-collega in onze Groene fractie), de Poolse minister ook, dus voorlopig lijkt hier niet veel te gebeuren. Heeeeeel frustrerend.

15.12u

Het hele blok dat net in het gangpad overlegde, staat nu aan de voorzitterstafel om Qatar uit te leggen wat in welke volgorde besproken en gestemd moet worden. Ook dit is van belang uiteraard. Ieder moet zijn gezicht thuis kunnen redden en dan zijn procedures een uitstekend excuus.

15.05u

Probleem schijnt nu te zijn dat Rusland het niet eens is met de tekst over Kyoto. Polen is door de bocht met de hot air, maar Rusland liet hen altijd de kolen uit het vuur halen. Rusland ziet dus hun machtige partner in het EU-blok van zich verwijderd worden. Dat is internaionale politiek mensen. Love it. Maar opstootje nu was nu ook met Venezuela: over de procdure. Daar hebben ze in Durban ook al een nummertje van gemaakt.

15.00u

De EU is zichzelf nu echt belachelijk aan het maken. Weer is er driftig overleg in het gangpad van de plenaire zaal. Hedegaard poogt de boel bijeen te houden. (foto @carlosrittl)

14.53u

ok, here it is, as I expected. EU trouble was around my favourite art 3 para 7 ter. EU cp2 QELRO to be treated as bubble, solves problem.

— Tomas Wyns (@TomasWyns) December 8, 2012

En gelijk heeft Tomas.

14.40u

Goed, het is weer all in: het teken dat we gaan beginnen. De Polen zijn kennelijk weer terug in hun hok. Die leken toen puntje bij paaltje kwam pas te begrijpen dat ze akkoord zouden gaan met een verslechtering van hun positie. Kennelijk is hen nu uitgelegd dat nu nog langer blokkeren hun positie alleen maar nog slechter maakt. Dus als we uit alle geruchten het juiste filteren dan is er nu getekend en gaat het grote theater nu echt beginnen. Dat hopen we ook van harte want dit heeft lang genoeg geduurd. Het lijkt op Cancún twee jaar geleden, maar dan toch minder leuk. Dat vooral omdat we toen naar een positieve climax gingen en nu het er vooral op lijkt dat we vooral die ellende hier willen vergeten.

13.45u

Bekijk ondertussen wat sfeerbeelden van onze photostream.

13.38u

Het is spannend in de plenaire. Handtekeningen moeten worden gezet voor consent, instemming, maar dat levert kennelijk weer discussie op. In het midden van de plenaire staat iedereen driftig aantekeningen te vergelijken.

13.03u

Probleem is nu dat het de amendementen op Kyotoprotocol nog een handtekening nodig hebben, bljkt nu. De zogenaamde written consents moeten nu snel ingediend worden.

12.55u

De voorzitter stelt voor het informele deel af te sluiten en meteen naar het formele door te gaan. Dat betekent dat we een ronde theater overslaan en meteen naar besluitvorming gaan. Dan gaan alle landen hun zegje doen. Bereid je voor op de clash tussen arm en rijk, Salerno vs Stern, Ontwikkelingslanden tegen Europa, China in gevecht met zichzelf.

12.51u

"You are my children", aldus de voorzitter. Dat zou betekenen dat we met z'n alle een flinke erfenis tegemoet kunnen zien.

12.49u

De voorzitter probeert met wat grappen uit te leggen dat het zwaar is en dat wat hem betreft weken doorgaan, maar dat helaas iedereen vandaag wel wil. Ook voor hem is het van belang een akkoord te sluiten. Doha wordt anders het land waar VN-onderhandelingen stranden: na WTO ook de Klimaattop.

12:46

En wij zijn los. De voorzitter verklaart dat hij gisteren zijn oren goed heeft schoongemaakt zodat hij goed kan luisteren. En dat hij niet geslapen heeft. Dat verklaart wellicht de kwaliteit van zijn dijenkletser.

12.43u

Buiten de plenaire worden de headsets uitgedeeld aan de delegaties. Daarop is de vertaling te horen van wat er gezegd wordt zo. Vrij belangrijk bij de woordspelletjes die nu gespeeld gaan worden.

12.38u

Het is wachten, wachten, wachten... maar naar het schijnt gaat er dus elke moment plenair iets gebeuren. Ministers lopen rond, sommigen leggen aan hun NGO's en parlementariers uit wat er gaande is. Wij tasten helaas nog enigzins in het duister, maar hopen snel meer te weten. Schijnt in ieder geval dat VS dus volop op de rem trapt rond het traject naar bindend akkkoord (Durbanplatform). Of de 'loss and damage'-tekst acceptabel is ons niet duidelijk: daar gaan verschillende berichten over. Een ding is wel duidelijk, de ambities zijn op alle fronten enorm afgezwakt. Ban Ki-Moon heeft eerder deze week al aangekondigd een top met regeringsleiders te willen voordat klimaatakkoord in 2015 wordt gesloten. Dat is naar wij aannemen zijn manier om een Kopenhagen-2 te voorkomen. Daar waren het immers de regeringsleiders die roet in het eten gooiden. In het bijzonder de POTUS, Barack Obama.

12.00u

10.40u

Wij maakten al een tekstversie van de geschiedenis van klimaattoppen. Maar kijk eens hier: een reuze handig filmpje!

10.30u

Vooralsnog valt er niet veel meer te melden dan dat dat we al een tijdje kijken naar een groot scherm waarop vermeld staat dat er een tijd aangekondigd gaat worden. Ze hadden het beter tussen haakjes kunnen zetten.

09.30u

De COP is paperless, iedereen kan op zijn tablet - als je die hebt - lezen wat er gebeurt. Maar ja, uiteindelijk wil men natuurlijk toch ook wel paier om op te kunnen krassen. Zie hier de run voor nieuwe teksten.

09.25u

Voorgaande jaren waren er altijd veel acties tijdens de COP's. Dit keer is het wat beperkter: er zijn minder mensen, maar ook de Qatari houden het strak in de gaten. Vannacht was er wel een bescheiden actie van NGOs onder de noemen #westandwithyou als support voor de AOSIS-landen. Ook zijn er twee activisten het land uitgezet nadat zij protesteerden in de plenaire. Ook klimaatgekkies zijn aanwezig, zoals Monckton uit de UK, partijgenoot van Nigel Farage. Hij presteerde het om de stoel in te nemen van Myanmar en het woord te nemen. Hij is levenslang geschorst voor deelname aan de klimaattop.

09.14u

Ondertussen vraagt Obama dik 60 miljard dollar aan het Amerikaanse Congres voor de Damage & Loss van Sandy. Dat geeft wel aan dat een regeling om veel, heel veel, geld gaat. En ook het op te tuigen klimaatfonds bij lange na nietvoldoende geld toegezegd heeft gekregen om werkelijk wat uit te kunnen richten.

09.10u

In de wandelgangen verbaasd men zich over de versies die rondgaan. De ene keer lijken drafts boekwerken te zijn, vervolgens weer een paar blaadjes. Uiteindelijk is het weer een fraai spel van formuleringen. Gevolg is dan dat er eigenlijk nauwelijks besluiten vallen. "should" "such as" of "maximaal mogelijke tranasparantie" zijn dan favoriet.

09.03u

Qatar moet alles uit de kast halen om hier een akkoord rond te breien. Kyoto-2 moet immers over een paar weken ingaan en daar is een deal nodig om de ontwikkelingslanden mee te krijgen voor de overige besluiten. Het gaan dan dus om de roemruchte hot air. De AOSIS-landen blijven een front vormen om steun te krijgen voor de gevolgen van klimaatverandering en gebruiken daar onder andere hun stem over Kyotobesluit voor.

09.00u

Wat we eerder melden over de deal rond Loss & Damage. Het is punt 9 van de tekst. (pdf)

08.57u

Vooral om dat elk moment de plenaire gaat beginnen.

08.56u

Om de een of andere reden doet de wifi van uw blogger het alleen buiten de zaal. Dat is knap onhandig.

08.36u

De stukken gelezen hebbende kom je weer fraaie compromissen tegen. De discussie over Loss & Damage wordt opgelost door niet te kiezen voor Forum of Mechanisme. Formulering is nu dat er oplossing moet komen voor loss & damage en daarvoor een manier "zoals bijvoorbeeld een mechanisme" gevonden moet worden bij de volgende klimaattop.

08.34u

Aangezien de webloglaptop plots niet op de wifi wil, was het even stil. Maar was het ook leespauze. Dat is het nog steeds.

06.30u

Om 08.00u Nederlandse tijd gaat er weer vergaderd worden. Leestijd.

06.25u

The Doha Climate Gateway noemt de voorzitter deze voorstellen. De komende uren zal er over vergaderd worden. Iedereen kan nu gaan lezen. Maar eerst een uitleg over of je de juiste papieren voor je hebt. Dat is geen overbodige luxe.

06.22u

Het is geen Take it or Leave it. Tegelijk zegt de voorzitter: ministers, jullie moeten je afvragen of nog meer uren onderhandelen het echt beter maakt. "This makes us all equally happy or unhappy." Er zitten historische onderdelen in vindt de voorzitter dus vraagt alles goed te keuren.

06.20u

We gaan besluiten over Kyoto-2, over LCA, Loss & Damage en ADP is de bedoeling. De teksten zijn klaar en ministers hebben heroisch werk verricht om dit rond te krijgen volgens de voorzitter.

06.18u

Daar gaan we weer! "The time has come for the final push," aldus voorzitter.

06.16u

En oh ja, ook John zegt het nu: het zou heel goed kunnen dat Venezuela in 2014 de COP gaat organiseren. Dat zou fraai zijn: eerst een kolenland en dan het land dat op olie zit en vooral ruzie zoekt met alles en iedereen.

06.10u

Ondertussen kun je hier zien wat de eindredacteur van de groene paginas op the Guardian ervan vindt. John Vidall is net terug uit Doha.

06.06u

We zijn weer wakker. Soort van. Want de informele COP zou beginnen. Maar helaas... hij is nog niet begonnen. Dag twee van de laatste dag gaat dus ook nagelbijten worden, zo lijkt het.

00.34u

Nou nog eentje dan, als je er toch bent: Volg @JorisvanD. Hij volgt als enige Nederlandse journalist ter plekke de klimaattop en zit er bovenop.

00.10u

Het is 02.10u in Doha. Het gaat tergend langzaam. Vrijwel iedereen rond de onderhandelaars schat in dat het beter is om een paar uur te gaan slapen. Misschien moesten wij dat dan ook maar eens gaan doen. Morgenochtend zijn we er weer. We "hopen" dan maar dat we gelijk hebben dat de komende uren er niet een akkoord gesloten wordt. Mochten we ons vergissen, dan zal het Nederland toch niet al te veel opvallen, het is immers nacht. Tegen 7.00u uur zullen we weer met nieuwe updates komen. Tot die tijd: Slaap lekker!

23.54u

Bijna is het 2.00u Qatari tijd. Maar wij vrezen dat de gamechanger niet eraan zit te komen.

23:50u

The Carbon Map laat zien hoe de wereld eruit ziet als je CO2 en klimaatverandering als referentie neemt. Dan snap je meteen weer iets beter dat een COP18 geen warm bad van klimaatfanatici is, maar een strijd om ontwikkeling, om eten, om schaarste.

23.30u

Dat is natuurlijk prettig voor landen als Venezuela die hun potje AMERIKA IS DE DUIVEL volop de plenaire in kunnen slingeren. Maar zover is het nog niet. We zijn immers nog aan het wachten.

23.25u

Overigens is het de POTUS die een van de dwarsliggers is, maar ook dat hoeft niemand te verbazen. Het gaat dan om hun blokkade tegen 'Loss and Damage'. De ontwikkelingslanden willen een mechanisme over hoe om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering voor ontwikkelingslanden. De Amerikanen willen dat mechanisme niet, zij willen een forum. Een forum heeft minder zeggingskracht namelijk dan een mechanisme.

23.19u

Ondertussen is ons eigen filmpje ook online met een boodschap van de bezoekers van COP18 voor de onderhandelaars.

23.10u

Om de tijd te doden is er een prachtige Bullshitbingo gemaakt voor de COP18. Met dank aan @tomaswyns die hem zojuist tweette.

22.59u

En inderdaad: de Qatari voorzitter gaat nog eens een ronde doen met de ministers. Om 02.00 uur (lokale tijd) zal hij weer verslag komen doen, weer een uurtje later dan al later was gepland. Geheid dat hij dan weer een extra ronde aflast om vervolgens om 03.00u uur te gaan vergaderen. Kans is groot dat dan de plenaire zo moe is dat men dan besluit om pas morgen door te gaan.

22.56u

Ondertussen wordt ons weer eens beloofd dat er zo weer wat te gebeuren staat in de plenaire. Maar vooralsnog is het stil in de plenaire zaal. Wij schatten in dat de sessie om 23.00u niet op tijd gaat beginnen.

22.53u

We zijn er nog hoor. Maar zouden het liefst Peter Mannion volgen.

21.53u

Als je aan het kijken ben, spaar je de moeite. Dit is vooral administratief gedoe. De zogenaamde 'stock-meeting' gaat om 23.00u beginnen. Vorig jaar heette dat indaba: kan boeiend zijn, kan ook niet. Hoe dan ook: pas als die informele stock meeting is afgerond gaat de Conference of Presidents, de echte COP18, beginnen... of niet... die zouden ook zomaar kunnen besluiten morgen door te gaan.

21.46u

Inderdaad: volgend jaar gaan we naar Polen. Een voordeel dat het verwijt tropische oorden een jaartje niet op gaat. Een nadeel: Polen rijmt op kolen.

21.45u

Wil je meekijken? Het gaat nu vooral om allerlei huishoudelijke zaken. Zoals waar de volgende COP moet plaatsvinden. Dat zal Polen worden.

21.36u

En we zijn los. En beginnen met een liedje. De klimaatactie uit Belgie waar het klimaatlied werd uitgevonden.

21.30u

Oh oh oh. Het duurt en duurt. Maar de plenaire voor de COP18 staat op het punt te beginnen. Onze gok: openen en meteen besluiten dat er nog wat meer overlegd moet worden. En dus: weer sluiten.

20.40u

Ondertussen kunt u zich vermaken met een filmpje van een van onze Franse collega's over de rol van Nieuw Zeeland.

20.35u

Voor de fijnproevers: de tekst (pdf) over financiën van zojuist. Dit gaat dan om de financien van de komende drie jaar, waar bijvoorbeeld Groot-Brittannië al geld voor had toegezegd.

20.20u

Het is weer een klassieker. De sfeer is grimmig aan het worden. De ontwikkelingslanden zijn - terecht - zeer ontevreden. Gevolg is dat er vooralsnog op geen enkel besluit overeenstemming is. Volgens de ontwikkelingslanden is er te weinig ambitie in het 'Durbanplatform' (ADP), leveren de rijke landen te weinig hulp voor de komende jaren en is men ontevreden dat de hot air nog steeds boven de markt hangt. Grote leider van deze onvrede is, zoals altijd, China (zie hoofdrolspelers onderaan). De winst van Durban, waar de EU haar band met de ontwikkelingslanden had weten op te bouwen, dreigen we te verliezen. Wij hopen dat Connie Hedegaard de vertrouwensbreuk weet te herstellen. Daar heeft ze wel alle hulp van de Europese ministers voor nodig.

19.30u

Het is afwachten of de verschillende overleggen wat op gaan leveren en of zometeen er een belsuitvormende vergadering aangekondigd kan worden. De geruchten gaan dat waarschijnlijk later vanavond besloten wordt om pas morgenochtend daar mee te gaan beginnen. Er valt dus weinig te melden. Kijk dus rustig wat snooker op de BBC of als het echt moet The Voice of Holland.

17.15u

Informele plenaire vergadering gaat verder om 23.00u Qatar-tijd, dat is dus 21.00u uur Nederlandse tijd. Ondertussen proberen ministers in groepen tot overeenstemming te komen over de grote politieke besluiten.

17.00u

De drafttekst (pdf) en -conclusies (pdf) voor het 'Durban Platform' zijn beschikbaar!

16.50u

De ministers van Duitsland en Singapore zijn zojuist aangesteld om samen met het Qatari voorzitter verder te werken aan de teksten voor het LCA-spoor om te zorgen dat op het officiele plenaire COP-gedeelte iedereen akkoord kan gaan: dat zou wel eens even kunnen duren. Lionel Ritchie heeft daar ooit een liedje over geschreven.

16.35u

Ook Christiana Figueres, de baas van UNFCC, heeft begrip voor de frustraties laat zij weten op Reuters. Ze stelt dat de politiek ver achterloopt op wat de wetenschap ons voorgerekend heeft. "Er zal nooit genoeg ambitie zijn", vertelt ze aan het persbureau.

16.10u

Het LCA-spoor is door de Verenigde Staten, Canada en Australie afgewezen. Dat betekent dat er nog heel wat werk te doen valt voor de onderhandelaars in Doha.

16.00u

Naar het schijnt heeft Nederland 200 miljoen euro klimaatfinanciering beloofd. Dat is in principe goed nieuws, maar het jammere is wel dat dit waarschijnlijk wel uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking gehaald wordt (waar al flink op gekort was).

15.05u

Vanochtend stond een artikel Trouw van Bas Eickhout over de dreigende klimaatmoeheid in ons land. Hij is inmiddels ook online beschikbaar. Like m op facebook, zet m op twitter, discussieer mee!

15.00u

De Europarlementariërs krijgen nu een update van EU-voorzitter Cyprus. Spanning stijgt, nieuwe teksten gaan rond in de wandelgangen en er heeft zich een rij gevormd bij de balie van Qatar Airlines. Dat laatste is aanwijzing dat de verwachting is dat dit net als vorig jaar langer gaat duren dan gepland.

12.30u

Onze man in Doha legt hier in een interview met Climate Change TV uit wat we kunnen verwachten van de top. Check ook de andere videos zoals die van Wendel Trio.

12.00u

De Europarlementariërs krijgen een update van de Ierse minister. Vanaf 1 januari volgen zij Cyprus op als voorzitter van de EU.

11.30u

Greenpeace hield zojuist een Sing-A-Long onder de "spin" in het hart van het congrescentrum. De internationale chef van Greenpeace, Kumi Naidoo ging de aanwezigen voor in het zingen van het klimaatlied dat in België is opgestart. Wij waren erbij, video volgt later vandaag.

11.00u

Een overzichtje van de tot nu toe toegezegde klimaathulp voor na 2012:

Toegezegde extra klimaathulp na 2012 Groot-Brittannië 2900 miljoen dollar Duitsland 2300 miljoen dollar Denemarken 88 miljoen dollar Zweden 400 miljoen dollar Finland 37 miljoen dollar Noorwegen 855 miljoen dollar Frankrijk 2600 miljoen dollar Nederland 258 miljoen dollar

De hoofrolspelers

Qatar

Allereerst de voorzitter, Qatar. Het meest vervuilende land ter wereld moet het democratisch proces op de top in goede banen leiden. Tot nu toe houdt de emir van Qatar, Hamad bin Khalifa Al Thani de touwtjes in eigen land strak in handen. Of  zijn rechterhand, Abdullah bin Hamad Al-Attiyah die de vergadering voorzit, dat op dit podium gaat lukken zal spannend worden. Hij heeft wel ervaring met voorzitten in ieder geval. Hij was voorheen de voorzitter van - ahum - Qatar Petroleum.

Europese Unie

Dan de eurocommissaris voor klimaat, Connie Hedegaard. Vorig jaar wist zij vriend en vijand te verbazen door in Durban een akkoord af te dwingen door midden in de zaal een kringetje te vormen met de dwarsliggers. Ook nu is zij weer spin het web om iedereen bijeen te houden. Connie is zeer doortastend en wij hebben onze hoop op haar gevestigd. Vooralsnog lijkt ze in ieder geval rond hot air een mooie deal te hebben gesloten.

Verenigde Staten

De Verenigde Staten stuurt ieder jaar hoofdonderhandelaar Todd Stern. Hij heeft de lastige taak om eigenlijk alles tegen te houden en toch Obama een groen profiel te geven. Iedereen had in Kopenhagen de hoop dat Obama het klimaat zou redden, maar dat werd een deceptie. Ook dit keer wordt de druk op Obama opgevoerd, bijvoorbeeld door Kumi Naidoo, de voorman van Greenpeace, in een open brief.

China

De hoofdonderhandelaar van China, Xie Zhenhua. China is officieel een ontwikkelingsland, maar is inmiddels uitgegroeid tot enorme vervuiler, maar ook bijvoorbeeld als enorme producent van zonnepanelen. China en de Verenigde Staten zijn beiden dwarsliggers en proberen beiden de gunst van de rest van de wereld te winnen. China wil graag namens de ontwikkelingslanden optreden met de boodschap dat ze niet teveel beperkt mogen worden in hun ontwikkeling, maar ondertussen probeert de EU juist diezelfde landen te winnen voor ambitieus klimaatbeleid en hulp bij de gevolgen van klimaatverandering.

Smaakmakers

En dan zijn er vervolgens heel veel smaakmakers. Zo was in Bali in 2007 plotseling Papua-Nieuw-Guinea het land dat de VS op de knieën kreeg en dit jaar hebben we al de tranen van de Filipijnen gezien. Ieder jaar is Claudia Salerno van Venezuela ook altijd leuk om in de gaten te houden. Die gebruikt de top traditiegetrouw om vooral de VS theatraal te beschuldigen van kolonialisme, kapitalisme en ander kwaad. Niet omdat Venezuela nou zoveel om het klimaat geeft overigens. Venezuela is namelijk zelf een land met heel veel olie