Het Europees Parlement debatteert en stemt deze week over wetgeving om meer vrouwen in raden toezicht van beursgenoteerde bedrijven te krijgen. Weliswaar lag er al een mandaat na stemming in de verantwoordelijke commissies, maar door het Europarlement nu als geheel te laten stemmen hoopt GroenLinks-Europarlementariër Marije Cornelissen op een nog sterker signaal naar de EU-landen om nu echt werk te maken van vrouwen aan de top.

Het dossier zit in een cruciale fase: de Franse regering pusht enorm om tot wetgeving te komen en in Duitsland is het inzet van de regeringsonderhandelingen. Het ziet er naar uit dat Duitsland – voorheen juist tegen deze wetgeving – nu van mening verandert, waardoor er nog maar één land nodig is om een meerderheid te krijgen in de Europese Raad. Nederland blijft een van de grote dwarsliggers, in de Tweede Kamer was alleen GroenLinks voorstander van de wet voor meer vrouwen aan te top.

Cornelissen is woordvoerder namens de Groenen in het Europees Parlement op dit onderwerp en voert dinsdagavond het debat. Zij strijdt al lange tijd voor vrouwen aan de top en startte twee jaar geleden het initiatief Women on Board.

Voorstel voor meer vrouwen aan de top

Gelijke rechten voor mannen en vrouwen moeten in heel Europa vanzelfsprekend zijn. Werk is een van de meest zichtbare plekken waar ouderwetse man-vrouwbeelden in stand worden gehouden via het alom bekende old boys network. Als bedrijven hun top niet openstellen voor vrouwen, dan stelt dat een slecht voorbeeld voor de rest van het bedrijf.

In de Europese Commissie is lang gesoebat over de voorstellen van eurocommissaris Viviane Reding. Keiharde quota zijn inmiddels van de baan, maar wetgeving om hetzelfde doel te bereiken niet. Er is geen verplichting om vrouwen aan te nemen, maar wel een verplichting voor bedrijven om hun selectiecriteria tegen het licht te houden zodat niet alleen naar de ideale man, maar ook naar de ideale vrouw gezocht wordt. Mocht dit onverhoopt niet leiden tot meer vrouwen in een bedrijf dan is dat spijtig, maar wordt een bedrijf daar niet direct op afgerekend. Wel moet het bedrijf de redenen onderzoeken en beschrijven voor het falen en maatregelen nemen om dit voor volgende benoemingen te repareren. Een bedrijf krijgt sancties wanneer het niet transparant is over de selectieprocedures en als ze die niet wil aanpassen om niet alleen de baan voor mannen, maar ook voor vrouwen aantrekkelijk te maken.

Het gaat dus om een verplichting om de selectie- en benoemingsprocedures aan te passen als de man-vrouwverhouding in de top van een bedrijf te scheef is. Het gaat dan alleen om beursgenoteerde bedrijven en de bedoeling is dat zij streven naar een verhouding in hun raad van toezicht (of raad van commissarissen) van tenminste veertig procent van iedere sekse. Men kan ervoor kiezen om ook de raad van bestuur mee te laten tellen. Als in beide bestuursorganen beide seksen vertegenwoordigd zijn, dan is drieëndertig procent vooralsnog voldoende om niet op de vingers getikt te worden. Van belang is dat het gaat om een inspanningsverplichting en dus niet – zoals vaak gemeld – op afrekening op een eindresultaat. Als bedrijven aantoonbaar hun best doen om de scheve verhouding aan te pakken, zullen zij geen sanctie krijgen als zij er onverhoopt toch niet in slagen de juiste percentages te halen. Zij moeten wel jaarlijks blijven rapporteren over de aard van de problemen en de inspanning steeds intensiveren om sancties te ontlopen.

De procedure

Het Europees Parlement nam in de commissies Vrouwenrechten en Juridische zaken het voorstel al met een overweldigende meerderheid aan, en nu volgt een stemming in het gehele Europarlement. Vervolgens gaat een rapporteur van het Europarlement gaan onderhandelen met een vertegenwoordiger van de Europese ministers om tot een akoord te komen. Dat zal niet eenvoudig zijn, maar door de regeringsonderhandelingen in Duitsland zou het wel eens sneller kunnen gaan dan gedacht.

Nederland blijft dwarsliggen op dit dossier: De Tweede Kamer probeerde zelfs met een gelekaartprocedure het voorstel van tafel te krijgen. Ze kreeg echter niet voldoende lidstaten mee om dit voor elkaar te krijgen. Inmiddels is het voorstel wel zo aangepast dat mogelijk meer partijen in de Kamer nu positief gaan staan tegenover het voorstel. Hun Europese zusterpartijen lijken in ieder geval positief gestemd over het voorliggende voorstel.

Op dinsdag 19 november debatteert het Europees Parlement plenair, de stemming is op woensdag vanaf twaalf uur.