Wat politici over vluchtelingen zeggen en doen, doet ertoe. Woorden creëeren draagvlak en beleid lost problemen op. Als we realistisch, eerlijk en zorgvuldig zijn, dan kunnen we de opvang van vluchtelingen aan. Dat zei Jesse Klaver vandaag in het door hem aangevraagde Kamerdebat over vluchtelingenopvang. Lees hier zijn spreektekst.

Kan ons land het aan? Op deze vraag willen de Nederlanders een antwoord.

Ik twijfel er niet over. We hebben eerder voor zo’n grote opgave gestaan. We hebben in het verleden meer vluchtelingen in de opvang gehad.

 

De vraag is eerder: willen wij het aankunnen? En over het antwoord op die vraag maak ik me zorgen.

Zeg eens eerlijk, zeg ik tegen de heer Zijlstra, bent u op zoek naar opvangmogelijkheden voor vluchtelingen of op zoek naar kiezers?

Zeg eens eerlijk meneer Wilders, helpt u mee aan oplossingen of zoekt u heibel?

Wat wij zeggen en doen als politici, doet ertoe. Onze taal bouwt draagvlak, ons beleid lost problemen op.

Niemand is gelukkig met grote groepen vluchtelingen. Want niemand is gelukkig met oorlog en geweld. Maar wij kunnen dit aan, als we lessen trekken uit het verleden en niet dezelfde fouten maken.

 

Les 1. Wees realistisch

Mensen komen zolang ze moeten vluchten voor de bommen van Assad en de gruwelijkheden van IS. Of ze bejaard of kind zijn, moslim of christen, rijk of arm. Ze komen.

Zijn we eerlijk? Tien jaar lang is er gezegd dat asielzoekers niet meer welkom zijn. Asielzoekerscentra zijn gesloten. Het kabinet Rutte I sloot 6.200 opvangplekken. Wegbezuinigd. Was dat verstandig, vraag ik het kabinet?

 En nog steeds doen sommigen alsof we de grenzen kunnen sluiten. Alsof mensen niet vluchten voor geweld, maar op zoek zijn naar borstvergrotingen en ooglidcorrecties.

Op dit moment hebben we 36 duizend mensen in de opvang. Voor dit jaar was rekening gehouden met een capaciteit van 25 duizend. Ziedaar het probleem van Oranje.

Voor 2016 gaat het kabinet uit van 14 duizend minder vluchtelingen dan dit jaar. Dat kan niet. Kabinet, wees eerlijk. Hoeveel mensen verwacht u werkelijk? Dan kunnen we daar vandaag mee aan de slag, en niet achter de feiten aan blijven hollen, zoals we dat de afgelopen weken hebben gedaan.

Dan kunnen we er voor zorgen dat we volgend jaar wel de boel op orde hebben.

Dat er voldoende kleinschalige opvang is. En daarover: hoe gaan we de opvang kleinschaliger organiseren, in lijn met de aangenomen motie Voortman?

Hoe gaan we voorkomen dat gemeenten, zoals nu in Hoorn, nee krijgen te horen op hun aanbod van kleinschalige opvang maar wel verzocht worden om onder grote druk crisisopvang te realiseren?

Hoe gaan we voorkomen dat we mensen blijven rondsturen van sporthal naar sporthal, van crisisopvang naar crisisopvang? Om dat te voorkomen moet het COA aan het begin van het jaar weten waar ze aan toe is qua budget. En niet achteraf of ad hoc budget er bij krijgen. Is de premier dat met mij eens?

 

Les 2. Leer van het verleden

Niet iedereen gaat terug. Gastarbeiders in de jaren 70 - de werkgevers en de VVD waren er dol op - ze zouden maar tijdelijk blijven. Ze zouden teruggaan. Net als de Joegoslaven in de jaren negentig.

Wees realistisch. Veel van de gastarbeiders zijn gebleven, 2/3de van de Joegoslaven bleef. Ook veel Syriërs zullen blijven. De burgeroorlog is morgen niet voorbij. En mensen gaan hier hun leven opbouwen.

Daarom moeten we inzetten op integratie vanaf dag 1. Werk, taal en onderwijs.

Insluiten, niet uitsluiten. Of zijn we de lessen van Fortuyn vergeten?

Hoe gaat de minister van Sociale Zaken dat vormgeven?

 

Les 3. Wees zorgvuldig.

Testosteronbommen, borstvergrotingen, ooglidcorrecties. Het lijkt wel een debat over de gezondheidszorg.

Tsunami, stromen, aanzuigende werking, vloedgolven, indammen. Het lijkt een debat over waterbeheer.

Woorden doen ertoe, zei ik. Woorden maken beelden. Beelden beïnvloeden mensen. Mensen worden bevreesd. En angst lost niets op.

Woorden doen er toe. Het was precies waarom Ab Klink tegen de samenwerking met de PVV was. Fijn dat ik hem kan aanhalen op deze dag dat de premier precies vijf jaar in functie is, gefeliciteerd nog.

Vijf jaar geleden werkte de premier samen met de PVV. Inmiddels is het de PvdA. Maar het blijft waar, wat Ab Klink zei: “Beleid moet de samenleving kunnen binden. Als de eenheid van beleid permanent in het geding is, omdat de motieven van de partijen die politiek samenwerken totaal verschillend zijn, dan raakt dat Nederland. Dan raakt dat de samenleving.”

 

En dat kan niet. Wij zijn allemaal politici, wij hebben allemaal idealen en ideeën over de samenleving. Dat is goed. Het hoort bij het debat dat die verschillen zichtbaar worden. Maar we hebben een gedeelde verantwoordelijkheid om bewust met woorden om te springen. Onze voorbeelden zorgvuldig te kiezen. En niet doelbewust maatregelen van het kabinet zo uit te leggen dat de eigen kiezer tevreden is, maar de burger verward.

Geen reprise van het vorige debat aub. Waar de heer Samsom zei dat er minder mensen opvangen zouden worden in de regio en de heer Zijlstra zei dat het er meer zouden zijn.

Overigens, inmiddels zijn de onderhandelingen daarover in volle gang. Hoe kijkt het kabinet aan tegen het versoepelen van de visavereisten voor Turkije? Gaat de premier dit steunen in ruil voor meer opvang van vluchtelingen in Turkije? En breder: hoe kijkt de premier aan tegen de onderhandelingen met Turkije? Wat heeft Europa volgens hem te bieden?

 

Voorzitter,

Het hoort bij onze rol als politici, vooral als we plotseling voor grote uitdagingen staan, om eerlijk, realistisch en zorgvuldig te zijn.

Dan kunnen wij dit aan.