Voorzitter,
Ook ik dank mevrouw Hamer voor het werk dat ze de afgelopen maanden heeft gedaan. En ik benijd haar niet in dat ze met ons allemaal heeft moeten samenwerken. Dat pleit voor haar, dat ze het zolang heeft weten vol te houden met ons. En ik vind het spijtig dat ze het verslag heeft moeten schrijven dat ze heeft geschreven, want in mijn ogen was dat niet nodig.
Vandaag hebben we vijf nieuwe collega’s welkom geheten in het Parlement en u heeft hen de belofte af laten leggen zoals wij dat allemaal, alle 150 doen. Een belangrijk onderdeel van die eed is, ik zweer (beloof) trouw aan de Koning, aan het Statuut voor het Koninkrijk en aan de Grondwet. Ik zweer (beloof) dat ik de plichten die mijn ambt mij oplegt getrouw zal vervullen.
Een van die plichten is dat we hoe moeilijk het ook is, proberen met elkaar samen te werken. Is dat we proberen om de inhoudelijke verschillen, waarvan we allang weten dat ze bestaan, daar proberen doorheen te breken.
En ik vind het ook bijna democratisch onverteerbaar dat die poging niet is gedaan. Dat er niet inhoudelijk is onderhandeld, of dat nou met de collega’s van de ChristenUnie is of met de combinatie van de Partij van de Arbeid en GroenLinks. De traditie waar wij in staan is een traditie waarin we proberen verschillen te overbruggen en dat wordt nu niet gedaan en ik vind dat echt een gemiste kans. Want wat laten wij nou zien aan Nederland? In de coronacrisis vroegen wij van mensen in de zorg om extra diensten te draaien. Zet de schouders eronder. Werk samen. Het is even nodig. We vragen van al die helden in de in de frontlinie om een stapje extra te doen. En wat doen wij als er van ons wordt gevraagd om een stapje extra te doen? Er wordt ruzie gemaakt. Ik vind het echt volstrekt onnodig.
300.000 woningen komen we tekort in Nederland. De afgelopen zes maanden is daar niks aan gedaan. 40.000 mensen in Nederland zijn dakloos of thuisloos. De oplossing is geen stap dichterbij gekomen. Eén op de twaalf kinderen in Nederland groeit op in armoede. Wat hebben we met elkaar proberen tot overeenstemming te komen om die kinderen te helpen? We lopen jaar na jaar achter op de doelstellingen om klimaatverandering aan te pakken. Niks aan gebeurd. Er wachten 100.000 mensen op dit moment op een plek in de geestelijke gezondheidszorg. Politiek is geen spel. En te vaak wordt het wel zo beschouwd. Gaan we uren praten over de speech van mevrouw Kaag. Over wat ze wel gezegd zou hebben of niet gezegd zou hebben, wat het zou betekenen voor de relatie met Mark Rutte. Who cares.
We hebben de dure plicht om met elkaar te komen tot samenwerking en het feit dat dat niet gebeurt, vind ik echt een schande. En daarmee richt ik me ook tot de partijen die denken... En dat is waarom ik ook wel geïrriteerd reageerde toen Mark Rutte zojuist het woord hier voerde. Hij zegt: ‘Er zijn zes partijen. Die moeten met elkaar spreken en verantwoordelijkheid nemen.’ En probeert dan te zeggen: ‘ja, dan maar vanuit een minderheidskabinet.’ Als wij nu eng zijn om mee te praten, dan zijn we dat ook als we straks in de oppositie zitten. En dat gaan we met verve doen. Maar als er ook maar één seconde de indruk is dat we een minderheidskabinet zouden gaan gedogen? Vergeet het. Voorstellen die komen en die goed zijn. Die zullen we steunen. Dat is altijd onze lijn geweest. Maar voorstellen die niet goed zijn, denk niet dat we een hand zullen uitsteken om daar nog mee verder te komen. Die stemmen we weg. En ik vind het zonde dat dit de weg is waarop we nu worden gebracht. Het is onnodig. Met een beetje politieke moed hadden we met elkaar kunnen onderhandelen over een meerderheidskabinet.
En dat is niet gemakkelijk, want dan heb je aan je VVD-achterban uit te leggen dat je toch met die enge mensen van GroenLinks gaat onderhandelen. Heb ik aan mijn achterban uit te leggen dat we toch met die verschrikkelijke man Mark Rutte gaan zitten. Maar ik durf dat aan omdat Nederland het verdient dat politici samenwerken, iets voor elkaar boksen, in plaats van ruzie met elkaar maken, en speeches recenseren.
