Niet alle gebruikers van online netwerken zijn zich ervan bewust dat de persoonlijke informatie die zij op internet zetten door iedereen kan worden gezien. Vooral jongeren lijken slecht op de hoogte van de risico’s voor hun privacy. Hier ligt een taak voor ouders, scholen en netwerken, vindt Kathalijne Buitenweg.

Begin februari waren de tieners David en Romy een paar dagen zoek. Hun vermissing kreeg veel publiciteit. Journalisten zochten naar de motieven voor hun verdwijning. Daartoe bestudeerden zij de profielen van de tieners op het digitale netwerk Hyves. Zouden David en Romy, toen zij elkaar ‘krabbels’ stuurden via Hyves, beseft hebben dat hun woorden in de krant konden komen?

Ontboezemingen
Sinds een half jaar ben ik een actieve hyver. Regelmatig stuit ik op hoogstpersoonlijke ontboezemingen van mensen die mij geheel onbekend zijn. Zij bloggen over liefdesperikelen en sterfgevallen, maar ook over arbeidsconflicten. Sommige hyvers doen uitgebreid uit de doeken waarom zij ontslagen zijn. Dat is niet handig als je een nieuwe baan zoekt. Steeds meer werkgevers googlen hun sollicitanten en checken hun digitale profielen.

Hyves, MySpace en andere ‘vriendennetwerken’ zijn ook een goudmijn voor websites als GeenStijl. Over mensen die onvrijwillig in het nieuws komen, door ongelukken of misdragingen, weten deze shockloggers altijd wel wat smeuïge details te achterhalen via het web.

Exhibitionisme
Zijn we massaal exhibitionist geworden? Kan onze privacy ons gestolen worden? Ik geloof er niets van. Veel mensen die gebruik maken van de nieuwe, interactieve toepassingen van internet – “web 2.0” – zijn zich te weinig bewust van het verschil tussen offline en online, tussen privé en publiek. Vooral jongeren zien de risico’s over het hoofd, waardoor informatie die voor hun vrienden bestemd is terechtkomt bij ouders, exen, leraren, werkgevers of erger. Zij beseffen evenmin dat digitale misstappen onherstelbaar kunnen zijn. Het deleten van online geplaatste teksten, foto’s of filmpjes betekent nog niet dat ze weg zijn. De informatie kan eeuwig door cyberspace blijven zwerven.

In de Verenigde Staten gaan stemmen op om het gebruik van MySpace te verbieden voor jongeren onder de 18. In zulke wetgeving zie ik niets. Ik denk wel dat de beheerders van online netwerken meer kunnen doen om gebruikers te waarschuwen voor de risico’s. De privacy-pagina van Hyves begint met de mededeling "Hyves is een netwerk van vrienden". Dat is onzin. Hyves is een netwerk met enkele tientallen vrienden en miljoenen onbekenden. Gelukkig biedt Hyves de optie om blogs, foto’s en filmpjes alleen toegankelijk te maken voor vrienden. Op die keuzemogelijkheid zou Hyves de gebruikers nog nadrukkelijker kunnen wijzen.

Verantwoordelijkheid ouders
Ook ouders dragen een verantwoordelijkheid voor het gedrag van tieners op het internet, zo stelt internetjournaliste Marie-Claire van den Berg terecht (BN/De Stem, 17 februari). Ouders zouden op z’n minst met hun kinderen moeten spreken over de risico’s. Wat voor informatie zet je online, voor wie is die bestemd en voor wie zeker niet?

Het probleem is dat de ouders van nu wel vertrouwd zijn met internet en e-mail, maar veel minder met de mogelijkheden van web 2.0. Zelf had ik tot een jaar geleden nog nooit van Hyves gehoord. Daarom is het goed als ook scholen aandacht besteden aan het verantwoord gebruik van online netwerken. In de klas én op de ouderavond. Wie weet ontdekken dan meer mensen dat Hyves ook handig en leuk is – niet alleen voor jongeren en politici.

Zie ook