Het begint bijna routine te worden. Waarnemer bij een proces in Istanbul waarbij een schrijver of journalist wordt aangeklaagd wegens het beledigen van iets of iemand in Turkije. Eind september was het weer zover. Ditmaal was het de schrijfster Elif Şafak die zich moest verantwoorden. Een absurdistisch toneelstuk ontvouwde zich voor mijn ogen en onverwachts kreeg ik zelf ook nog een rol toebedeeld.
Şafak was aangeklaagd door dezelfde ultranationalistische advocaat die eind vorig jaar probeerde mij in het gevang te krijgen. Reden: uitspraken over de Armeense genocide van personages in haar laatste roman die niet stroken met de officiële Turkse visie op die historische gebeurtenissen. Ik waande me terug in Oost-Europa voor de val van de Muur toen schrijvers ook vervolgd werden vanwege uitspraken door fictieve personages die de autoriteiten niet bevielen. Maar het werd allemaal nog gekker. Bij het begin van het proces werd een half uur lang geprobeerd mij uit de zaal te laten verwijderen.
Met mijn aanwezigheid ("kijk, daar zit hij, de koloniale commissaris", brieste één van de rechtse advocaten schuimbekkend) zou ik de rechtsgang onrechtmatig beïnvloeden. Gelukkig liet de rechter zich niet van zijn apropos brengen. Ik mocht blijven en Şafak werd vrijgesproken.
Een week later werden drie kandidaten van Turkse origine door CDA en PvdA van de kieslijst gehaald omdat ze het niet eens waren met het officiële partijstandpunt over de Armeense genocide. Een standpunt waarvan veel partijleden niet eens wisten dat hun partij het had. Laat staan dat elke twijfel over dat standpunt tot uitsluiting leidt. Dat terwijl een aantal serieuze historici wel degelijk vraagtekens hebben gezet bij de versie van de geschiedenis zoals die door de Armeense diaspora wordt gepromoot en blijkbaar door CDA en PvdA wordt onderschreven.
In een column vroeg Şafak zich af hoe iemand de vrijheid van meningsuiting in Turkije kan verdedigen en tegelijkertijd die in Nederland wil beknotten. Als je de Turkse regering veroordeelt omdat ze een bepaalde visie op de geschiedenis dwingend wil opleggen, hoe kun je dan accepteren dat in Nederland partijen hun parlementariërs niet toestaan twijfels te uiten bij een bepaalde, andere interpretatie van diezelfde geschiedenis? Şafak heeft gelijk.