Ruim tien jaar hebben de luchthaven Schiphol en opeenvolgende Nederlandse regeringen de meerderheid van de Tweede Kamer voor de gek kunnen houden. De dubbele doelstelling voor Schiphol, ‘meer vliegen met minder lawaai’, bestond alleen op papier. In werkelijkheid leidden meer vliegbewegingen tot méér geluidsoverlast. De bewindslieden van Verkeer en Waterstaat knepen beide ogen toe. Maar binnen vier jaar zal een nieuwe Europese wet de herrie en overlast van Schiphol drastisch inperken. Tenminste, als de Nederlandse overheid zich aan de Europese regels houdt.
Met de richtlijn (kaderwet) over omgevingslawaai voert de Europese Unie een nieuwe geluidsindicator in: L-den (Level day, evening, night). Deze legt vast dat lawaai ´s nachts tien keer zwaarder weegt dan lawaai overdag, en ’s avonds vijf keer zwaarder. Dat geldt overigens niet alleen voor luchthavens, maar ook voor autowegen, spoorlijnen en industrieterreinen.
Elke nachtvlucht telt dus voor tien vluchten overdag. De nacht wordt bovendien, in vergelijking met de huidige Nederlandse wetgeving, een uur langer: van elf uur ‘s avonds tot zeven uur ‘s ochtends. De vluchten die nu tussen zes en zeven uur ’s ochtends plaatsvinden op Schiphol gaan een probleem worden voor de luchthaven. Toch is het Schiphol geraden om deze nieuwe regels strikt toe te passen. Want Brussel is minder soepel dan Den Haag. Het begrip ‘gedogen’ komt niet voor in het Europese woordenboek.
De richtlijn gaat gelden voor alle vliegvelden in de Europese Unie waar meer dan 100.000 vluchten per jaar plaatsvinden. Dit om te voorkomen dat luchthavens elkaar beconcurreren met soepele geluidsregimes, ten koste van het welzijn van omwonenden.
Binnen drie jaar moet Nederland precies in kaart hebben gebracht waar de lawaaibronnen zich bevinden en welke acties ondernomen zullen worden om het bestaande lawaai te verminderen. Dat geldt dus ook voor Schiphol, waarvoor een geluidsbelastingkaart moet worden gemaakt die duidelijk dient aan te geven hoeveel mensen rond de luchthaven (ernstige) hinder ondervinden. De gatenkaas van het huidige geluidsmetingsregime is dan verleden tijd. De omvang van het lawaaiprobleem kan niet meer verdoezeld worden. Er moeten nu harde cijfers op tafel komen, die voor iedereen zichtbaar en toetsbaar zijn.
Helaas bestaan er ernstige aanwijzingen dat de Nederlandse overheid – alweer - smokkelt met de cijfers, bij de omzetting van de huidige geluidsindicator (KE) naar de Europese indicator (Lden). Als de regering en Schiphol de correcte methode zouden toepassen, zou het aantal vluchten moeten worden verminderd.
De Europese lawaairichtlijn verplicht de EU-landen ook om maatregelen te nemen die de huidige relatief rustige gebieden beschermen. Het overhevelen van lawaai, zoals rond Spaarndam is gebeurd, mag niet. Bij het omzetten van de Europese richtlijn in Nederlandse wetgeving gaat de regering voorbij aan dit belangrijke punt. Een ontoelaatbare omissie.
Het Europese korset rond Schiphol gaat pas over twee tot vier jaar knellen, maar dan zal het ook echt pijn gaan doen. Een verdere groei van het aantal vliegtuigbewegingen is dan alleen nog denkbaar als daarvoor veel stillere vliegtuigen worden gebruikt. Ook zal Schiphol moeten onderzoeken of steilere starts en landingen mogelijk zijn. Andere Europese vliegvelden passen die reeds toe om de geluidsoverlast te verminderen.
Lawaai maakt ziek. Dat is nu eindelijk door de Europese wetgever erkend. Ook de sjoemelende Nederlandse overheid zal serieus werk moeten gaan maken van het indammen van lawaaioverlast.
Alexander de Roo (GroenLinks) is vice-voorzitter van de milieucommissie van het Europees Parlement