“PFAS zijn erg schadelijk voor de gezondheid van mens en omgeving. Toch worden de giftige, niet-afbreekbare stoffen nog steeds geloosd in de Schelde. Belgische PFAS komen zo terecht in Nederland en omgekeerd. Er is dringend nood aan een gezamenlijke aanpak", klinkt het bij Kauthar Bouchallikht (Tweede Kamerlid GroenLinks, Nederland), Mieke Schauvliege (Groen, Vlaanderen), Ilse van Dienderen (raadslid Groen Antwerpen) en Maaike Walraven (Statenlid GroenLinks Zeeland, Nederland).
In 1990 plaatste Ria Beckers, voormalig fractievoorzitter en oprichter van GroenLinks, een ‘milieu- schandpaal’ aan de oever van de Schelde, om te symboliseren waar het vervuilde water Nederland in stroomt. Bijna drie decennia later is de problematiek nog altijd brandend actueel. Op de symbolische plaats dringen GroenLinks en Groen vandaag samen aan op een gezamenlijke strategie tegen de giftige PFAS. Kauthar Bouchallikht: “Vervuiling kent geen grenzen. We mogen niet langer accepteren dat gevaarlijke chemische stoffen geloosd worden in onze wateren en natuur. Daarom trekken we samen op om dit aan te pakken, voor de gezondheid van iedereen. Nu het kabinet nog.”
Na een recent PFAS-schandaal werd de productie in de Belgische fabriek 3M stopgezet, maar dat was slechts tijdelijk. "De omgeving van Antwerpen behoort tot de meest vervuilde PFAS-sites ter wereld. En nog steeds lozen 3M en enkele andere Antwerpse havenbedrijven de giftige stoffen in de Schelde. Dat moet stoppen", klaagt Ilse Van Dienderen aan. Eén van die bedrijven, Indaver, verwerkt ook PFAS van het Nederlandse bedrijf Chemours. Mieke Schauvliege: “Nederlands PFAS-afval wordt naar Vlaanderen vervoerd en daar verbrandt. Via lozingen in de Schelde stroomt een deel van het afval, samen met Vlaamse PFAS, weer terug naar Nederland. Om de gezondheid en het milieu van alle Vlamingen en Nederlanders te beschermen, is er nood aan een gezamenlijke strategie. We roepen samen met GroenLinks de Vlaamse en Nederlandse regering op om eindelijk in actie te schieten en de vergiftiging te stoppen."
Maaike Walraven: “GroenLinks Zeeland wil dat nationale overheden concrete maatregelen nemen om PFAS - PFOS afvallozingen te stoppen in afwachting van een Europees verbod. De gezondheid van mensen, vissen, dieren en planten is in het geding. We zien het liefst dat men stopt met PFAS -producten te produceren, afvalstoffen te lozen of te verbranden omdat het leefmilieu door deze zeer zorgwekkende stoffen wordt bedreigd. Intussen kunnen bedrijven verplicht worden hun PFAS- afval op te slaan totdat er een veilige verwerking mogelijk is.”
Aangescherpte wetgeving
In Nederland is de regelgeving aangescherpt waardoor Chemours nog maar 5 kilogram per jaar in het water mag lozen. Recent besliste Nederland ook over strengere PFAS-normen voor drinkwater en bodem die de nieuwe Europese veilige grenswaarde volgen. Die verstrenging is echter een maat voor niks. Chemours verplaatst de rest van haar afval naar het Vlaams bedrijf Indaver dat zich niet aan de limiet van 5 kilogram moet houden, omdat Vlaanderen andere en vaak laksere normen hanteert. Voor drinkwater gaat het zelfs om normen die meer dan 20 keer minder streng zijn. De vervuiling in Vlaanderen zet zich dus gewoon door. En alle PFAS die in Vlaanderen geloosd wordt, of het nu van Chemours, 3M of andere massavervuilers afkomstig is, komt op haar beurt ook weer via de Schelde in Nederland terecht. Zonder gezamenlijke aanpak blijft het dweilen met de kraan open.
PFAS is niet-afbreekbaar en erg schadelijk voor de gezondheid. Overmatige blootstelling kan het immuunsysteem aantasten, leiden tot vruchtbaarheidsproblemen en zelfs kanker veroorzaken. Het Nederlandse RIVM heeft onlangs gewaarschuwd om geen zelf gevangen vis meer te eten uit de Westerschelde vanwege de schadelijke stoffen en het gezondheidsrisico. Hetzelfde advies geldt voor producten uit moestuinen rondom Chemours in Dordrecht. In de omgeving van de 3M-fabriek in Vlaanderen kregen omwonenden eveneens het advies om geen groenten uit eigen tuin of eitjes van eigen kippen te eten.