De Eerste Kamerfractie is in de laatste maanden van de huidige termijn beland. In samenstelling van de fractie heeft een wisseling plaatsgevonden. Kees Vendrik heeft namelijk de Senaat verlaten wegens zijn benoeming tot voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform, waardoor Mirjam Krijnen de fractie is komen versterken. De leden hebben in hun behandeling van wetsvoorstellen en lidmaatschap van commissies binnen de Eerste Kamer en andere parlementaire organen mooie resultaten weten te behalen, en kijken met voldoening vooruit naar de verkiezingen en de laatste maanden van de zittingsperiode.
Kees Vendrik
Kees Vendrik heeft Ed Nijpels opgevolgd als nationale aanjager van de klimaattransitie. Hij richt zich hierin op het helpen van burgers en kleine ondernemers die willen verduurzamen. “Wij willen de successen een platform bieden, zodat anderen er baat bij hebben.” Tijdens een debat over het nationaal groeifonds, aan het einde van zijn periode als senator, vraagt hij aan de regering om politieke discipline en vasthoudendheid te tonen. “Want zo’n perspectief van brede welvaart en de transitie daartoe is alleen betekenisvol als elke interventie, elke uitgave, elke investering, elke fiscale faciliteit gekozen, gewogen en verantwoord wordt op de positieve bijdrage aan bredere welvaart.” Dit typeert Kees’ kritische blik en zijn continue inzet voor een sociale duurzame transitie.
Mirjam Krijnen
Voormalig diplomate Mirjam Krijnen is de nieuwste aanwinst van de Eerste Kamerfractie. Als diplomaat werkte ze in Belgrado, Islamabad en Washington DC, en momenteel is zij werkzaam als manager internationale programma's bij het Aidsfonds. Als senator richt Mirjam zich hoofdzakelijk op de commissies Europese Zaken en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Haar periode als Eerste Kamerlid begint bij het voorstel om de invloed van zorgverleners uit te breiden. “In een ideale wereld zou het niet nodig hoeven zijn om invloed van zorgverleners te regelen via een wet, maar de praktijkervaring van deze professionals wijst uit dat die wettelijke route wel degelijk nodig is, want het gaat niet vanzelf”, zegt ze tijdens het debat. Haar wil om op te komen voor mensenrechten, en in het bijzonder voor vrouwenrechten, in Nederland en wereldwijd vormt een rode draad door haar loopbaan. “Eerst vanuit de diplomatie, nu vanuit de maatschappelijke organisatie en dus ook vanuit deze Kamer”, zegt ze tijdens haar maidenspeech over het beschikbaar maken van de abortuspil bij de huisarts.
Paul Rosenmöller
Tijdens het debat over de regeringsverklaring spreekt fractievoorzitter Paul Rosenmöller – en met hem de meerderheid van de Eerste Kamer – zich per motie uit tegen de bezuinigingen in de jeugdzorg. Deze motie vormde een aftrap van verder verzet van de Kamer tegen deze bezuigingen, een onderwerp dat gedurende het jaar meermaals aan de orde kwam. In april reist Paul Rosenmöller als vice-delegatieleider naar Sint-Maarten voor het Interparlementair Koninkrijkoverleg, waar onder andere zijn motie voor het geven van een hogere prioriteit aan de Koninkrijksrelaties wordt besproken. Eenmaal terug in Den Haag pleit Paul tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen voor een nieuw tijdperk van duidelijkheid, vertrouwen en kwaliteit van de publieke sector. Hij vraagt of de premier “held van de terugtocht” wordt door verbinding in de samenleving te herstellen en onderlinge samenwerking te versterken. Naar aanleiding hiervan dient Paul een motie in voor een debat over de mogelijke herijking van de publieke belangen, die met een ruime meerderheid wordt aangenomen.
Ruard Ganzevoort
Ruard Ganzevoort weet grote vraagstukken snel terug te brengen tot de kern. Zo analyseert hij bij het debat over de financiering van politieke partijen het hoofdpunt als volgt: “Er is de wens om enerzijds politieke partijen te faciliteren om hun werk goed te doen en te zorgen dat ze goede worteling en inbedding in de samenleving hebben. Anderzijds is er de inzet om de gevaarlijke invloeden te keren. Het is dus puzzelen op de grenzen.” Ruard schuwt er daarnaast ook niet voor om zijn stem duidelijk te laten horen. Zo nam hij het tijdens het debat over het Kiescollege niet-ingezetenen op voor de Nederlanders in het Caribische deel van het Koninkrijk “wiens stem nauwelijks telt”, aldus Ruard. “En we begrijpen dat die discussie te groot is voor dit wetsvoorstel, maar deze hartenkreet moest ik wel kwijt.” Als voorzitter van de Parlementaire onderzoekscommissie effectiviteit antidiscriminatiewetgeving (een gezamenlijk initiatief van GroenLinks en de VVD) heeft hij, samen met de andere leden, onderzoek gedaan naar discriminatie op papier en in de praktijk. In september presenteerde Ruard deze bevindingen in het eindrapport ‘Gelijk recht doen’, met daarin een uiteenzetting van de mogelijkheden die de wetgever heeft om discriminatie tegen te gaan en een afwegingskader voor het parlement bij toetsing van wetsvoorstellen op discriminatoire effecten. Hij sluit het jaar af met het debat over de toevoeging van handicap en seksuele gerichtheid als non-discriminatiegrond in de Grondwet, en ondersteunt dit voorstel met de volgende woorden: “Het expliciteren van deze gronden geeft erkenning aan mensen die juist op deze punten in hun leven discriminatie ervaren”.
Gala Veldhoen
Als oud-rechter is Gala Veldhoen verantwoordelijk voor de commissie Justitie en Veiligheid. Zij zet zich in voor een rechtvaardige samenleving in alle opzichten en voor kwaliteit van wetgeving waarbij sprake is van een menselijke maat. Zo had zij veel kritiek op het wetsvoorstel tot uitbreiding van het taakstrafverbod bij fysiek geweld tegen personen met een publieke taak, dat zij uiteindelijk heeft weten tegen te houden. “De rechter moet in staat worden gesteld om maatwerk te leveren, aan de hand van de ernst van het delict, en de feiten en omstandigheden waaronder het is begaan”, zegt ze hierover in het debat. Ze vindt het van groot belang dat de lessen die zijn getrokken uit het toeslagenschandaal ook worden toegepast, en één van de elementen is dat wij beter moeten luisteren naar adviezen uit de uitvoeringspraktijk. “We kunnen evalueren wat we willen, maar als we vervolgens doorgaan op dezelfde weg, heeft het natuurlijk weinig zin.” Daarnaast heeft Gala zich ingezet om de kennis op het gebied van digitalisering, en in het bijzonder ten aanzien van artificial intelligence, in de Kamer te vergroten. Dit deed zij door het initiatief te nemen tot het instellen van de werkgroep AI. Dit met als doel de kwaliteit van het toezien op wetgeving die de deur openzet naar algoritmische besluitvorming, te verbeteren. Want ook in de digitale wereld moeten grondrechten worden geëerbiedigd. In dit kader volgt Gala ook de regelgeving uit Europa op dit gebied kritisch op de voet.
Margreet de Boer
Sociaal advocate Margreet de Boer houdt zich bezig met een divers pakket aan portefeuilles, waaronder covidwetgeving, wonen en mensen- en vrouwenrechten. Ook is ze voorzitter van de commissie Justitie en Veiligheid, en lid van de werkgroep zelfevaluatie naar aanleiding van de toeslagenaffaire. Afgelopen jaar heeft ze zich onder andere ingezet voor de grondrechtelijke toetsing van de coronamaatregelen, wat uiteindelijk heeft geleid tot het niet verlengen van de tijdelijke wet. Ze heeft verder vragen gesteld over enkele juridische onderwerpen, waaronder de EU-verordening ter voorkoming van seksueel misbruik van kinderen en de Wet gecombineerde geslachtsnaam. Ook heeft ze kritische vragen gesteld over de Rotterdamwet, wat helaas nog steeds niet heeft geleid tot afschaffing van deze wet. Daarnaast was zij woordvoerder voor het Belastingplan. Margreet is vanuit de Eerste Kamer lid van het Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa. In het afgelopen jaar zijn daar rapporten en resoluties van haar aangenomen over het tegengaan van intimidatie van mensen die het recht op abortus verdedigen, en over de impact van coronamaatregelen op het maatschappelijk middenveld. Haar rapport over het tegengaan van huwelijkse gevangenschap wordt in januari behandeld. Toen de Assemblee bijeen kwam vanwege de Russische agressie in Oekraïne zei ze hierover: “We moeten ons uitspreken, en dat doen we, met meer sprekers dan ooit. Maar laat dit uitspreken ons er niet van weerhouden stil te worden als we de beelden zien, de verhalen horen en aan het ondenkbare denken.”
Farah Karimi
Na het vertrek van Kees Vendrik heeft Farah Karimi de Commissie Financiën volledig op zich genomen. “Klimaatopgave is een mondiale opgave”, zegt ze tijdens Algemene Politieke Beschouwingen. “Mondiale samenwerking, mondiale normering, mondiale investeringen en mondiale compensatie zijn nodig om binnen maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde te blijven.” Ook is Farah woordvoerder op Buitenlandse zaken en Asiel en Immigratie. In schriftelijke vragen over de Wet biometrie in de vreemdelingenketen bekritiseerde ze de tot individuele vreemdelingen herleidbare registratie van onregelmatigheden – een beslissing die de staatssecretaris nu heeft teruggedraaid – en trok ze de verlenging van deze wet zonder fatsoenlijke evaluatie in twijfel. Ook houdt ze ontwikkelingen rondom rechtsstatelijkheid in de EU scherp in de gaten. Tijdens het debat over de Wet hersteloperatie toeslagen komt ze op voor de slachtoffers: “Velen van hen zijn nu jongvolwassenen. Het gaat om allerlei situaties, van uithuisgeplaatste kinderen tot kinderen die zichzelf in de schulden hebben gestoken om hun ouders te steunen en alles wat daartussenin zit. Het zijn hartverscheurende verhalen met onherstelbaar leed.” Verder is Farah delegatieleider van de afvaardiging van de Eerste en Tweede Kamer aan de Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OSCEPA). Hier is zij ‘special representative voor youth engagement’, een functie waarin ze een resolutie aangenomen krijgt over het versterken van de participatie van jongeren en de uitvoering van de VN-Veiligheidsraad resolutie over ‘youth, peace and security’ in nationale actieplannen, en waarin zij helpt een netwerk van jonge parlementsleden op te richten in de OSCEPA. Ook is zij hier vicevoorzitter van de Committee on Democracy, Human Rights, and Humanitarian Questions, en doet ze mee aan verkiezingswaarnemingen, onder andere in de VS. Farah sluit het jaar of met de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken. Hierin roept ze de minister “met alles wat in zijn macht staat de Iraanse bevolking te steunen in haar strijd voor vrijheid”, en dient ze een breed gesteunde motie in over een onderzoek van het ICC naar misdrijven gepleegd door het Iraanse regime.
Roel van Gurp
In de Eerste Kamer richt Roel van Gurp zich vooral op sociale en medische thema’s, waaronder het minimumuurloon, de kinderbijslag en de pensioenwetgeving. In het debat over betaald ouderschapsverlof wist hij een meerderheid te creëren voor een aanzienlijk hogere betaling van dat verlof. Ook weet Roel waar hij zich de komende maanden intensief mee bezig gaat houden: “De nieuwe wetgeving rondom pensioenen wordt een grote opgave”, aldus Roel. “Het is belangrijk dat veel meer mensen pensioen op gaan bouwen dan nu het geval is, en dat pensioenen vaker verhoogd kunnen worden. De omslag naar zo’n systeem moet wel uiterst zorgvuldig gebeuren, waarbij we moeten voorkomen dat mensen tussen de wielen van de wagen komen.”
Saskia Kluit
Saskia Kluit heeft zich toegewijd aan vraagstukken rondom duurzaamheid, klimaat en gezondheid. Ze houdt zich onder andere bezig met de omgevingswet, de stikstofcrisis en het GL-initiatiefvoorstel voor het afschaffen van de geborgde zetels voor bedrijven in waterschapsbesturen. Voor dit laatste voorstel weet ze, in samenspel met de Tweede Kamerfractie, een meerderheid in de Kamer te verkrijgen. Tijdens het debat hierover zei ze: “Ik hoop ook dat de geborgde zetels en de bestuurders die daaruit voortkomen de komende periode zullen laten zien dat ze zich inzetten voor het algemeen belang in plaats van het commerciële of bedrijfsbelang.” Saskia stelt continue kritische vragen over de kwaliteit van de uitvoering en over de rechtsbescherming van burgers en natuur in het omgevingsrecht. Ze is hierin vasthoudend als geen ander. Hiermee weet ze belangrijke informatie boven tafel te krijgen, zoals o.a. blijkt uit de behandeling van de Omgevingswet.