Het boek ‘Na Mars komt Venus, een Europees antwoord op Bush’ van Lagendijk (GroenLinks) en Wiersma (PvdA) analyseert de actuele verhouding tussen de EU en de VS. Glansrijk verdedigden de auteurs bij de presentatie, in een debat met HP/de Tijd-columnist Van Baar, hun agenda voor Europa als ‘civiele supermacht’.

“Europa heeft het recht van de sterkste verruild voor de sterkte van het recht. Het is tijd om dit Europese recept te exporteren naar de buitenwereld", aldus Joost Lagendijk, kandidaat voor de komende Europese verkiezingen en momenteel europarlementariër.

Na Mars komt Venus
Het boek ontleent zijn titel aan een geschrift van de neoconservatieve publicist Robert Kagan. Volgens Kagan gedraagt Europa zich als de liefdesgodin Venus door alleen aan samenwerking en in termen als conflictpreventie te denken. Het zware werk laten de Europeanen over aan de Amerikanen, de oorlogsgod Mars. Lagendijk en Wiersma zien die Venus-rol van Europa echter als positief: Europa is in potentie een ‘civiele supermacht’, die een belangrijke bijdrage kan leveren aan het terugdringen van armoede en voorkomen en sussen van conflicten.

Agenda civiele supermacht
Dat betekent geenszins dat de auteurs vinden dat alles in de EU op rolletjes loopt. Integendeel, er moet nog veel gebeuren wil de EU werkelijk in staat zijn om zijn rol in de wereldpolitiek met verve te vervullen. Lagendijk en Wiersma presenteren dan ook een ‘agenda’ voor een civiele supermacht. Allereerst heeft de EU een gemeenschappelijk buitenlands beleid nodig. “De onenigheid tijdens de Irak-crisis vorig jaar zorgde ervoor dat Europa niets in de melk te brokkelen had en zijn taak als kritische counterpart van de VS verzaakte. Alles neuzen moeten dezelfde kant op willen we werkelijk iets kunnen betekenen.”

Militaire instrumenten
Als civiele supermacht heeft de EU ook wel degelijk eigen militaire instrumenten nodig, zonder te proberen om de VS naar de kroon te steken. Belangrijk is dat de lidstaten meer samenwerken: niet elke EU-lidstaat heeft z’n eigen vliegdekschip nodig. Verder moet de EU  werken aan coherentie in haar externe beleid, want dat is nu vaak ver te zoeken. Lagendijk: “Handelsbelangen winnen het vaak van armoedebestrijding, milieubescherming en mensenrechten. Zo produceert de EU onveiligheid en conflicten, in plaats van deze op te lossen.”

Minder Mars, meer Venus
Uiteindelijk moet de EU in staat zijn om de VS vaker te corrigeren wanneer zij mondiale veiligheidsproblemen verkeerd aanpakken of veronachtzamen. ‘Als Europa zich beter organiseert en haar prioriteiten op een rijtje krijgt, ontstaat er meer gelijkwaardigheid in de transatlantische betrekkingen. Geen militaire, maar politieke gelijkwaardigheid. Dat moet een wereld opleveren met minder wapengekletter en wrok, meer veiligheid en vertrouwen. Minder Mars, meer Venus,’ schrijven Lagendijk en Wiersma.

Links schrijft te weinig
De Tweede Kamerleden Bert Koenders (PvdA) en Kees Vendrik (GroenLinks), die het boek in ontvangst namen, prezen de auteurs voor hun heldere en opzienbarende visie. Volgens Bert Koenders heeft men in Nederland een chronisch gebrek aan vergezichten: ‘links schrijft te weinig boeken’. Aan Lagendijk en Wiersma zal dat niet liggen: dit is al het tweede boek dat ze samen schrijven. Twee jaar geleden verscheen van hun hand: ‘Brussel-Warchau-Kiev. Op zoek naar de grenzen van Europa’.

Boek
Het boek ‘Na Mars komt Venus, een Europees antwoord op Bush’ is verkrijgbaar in de betere boekhandel voor 14,90 euro. Isbn-nummer 90-5018-715-3.