Verscheidene Europese landen hebben actief of passief meegewerkt aan het illegale vervoer van gevangen over de hele wereld door de Amerikaanse inlichtingendienst CIA. Dat stelt de Raad van Europa in zijn eindrapport over zogenaamde ´renditions´.

Zeven landen hebben zich volgens de Europese mensenrechtenorganisatie schuldig gemaakt aan schendingen van mensenrechten door actief mee te werken aan de illegale overdracht van terreurverdachten van het ene naar het andere land. Naast Zweden, Bosnië-Hercegovina, Italië, Macedonië en Turkije, hebben ook Duitsland en Groot-Brittannië zich voor het karretje van de CIA laten spannen.

CIA-detentiecentra?
De Zwitserse senator, Dick Marty, die namens de Raad van Europa het onderzoek heeft geleid, concludeert tevens dat er sterke aanwijzingen zijn dat in Polen en Roemenië verdachten zijn vastgehouden in geheime detentiecentra. Hij baseert zijn bevindingen op getuigenverklaringen, satellietbeelden en analyses van vluchtgegevens.

GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg deelt de mening van de mensenrechtenorganisatie dat er inmiddels genoeg gronden zijn om de bewijslast te verplaatsen naar de Europese regeringen. "Die moeten alles in het werk stellen om te voorkomen dat er misbruik wordt gemaakt van hun grondgebied en luchtruim. Landen die actief hebben meegewerkt moeten volledige openheid van zaken geven."

En Nederland?
Nederland komt weliswaar niet in het zwarte lijstje van de Raad van Europa voor, maar het kan nog niet genoegzaam achterover leunen. CIA-vluchten hebben immers ook Nederlandse luchthavens aangedaan. In antwoord op kamervragen van GroenLinks erkende minister Bot van Buitenlandse Zaken dat er een positieve plicht rust op landen om te voorkomen dat er mensenrechtenschendingen plaatsvinden op hun grondgebied. Volgens Kathalijne Buitenweg doet de Nederlandse regering niet genoeg om te voldoen aan deze plicht.

Nederland zou bijvoorbeeld de controles op vliegtuigen, waarvan men weet dat ze gelieerd zijn aan de CIA, moeten aanscherpen. Nu worden deze toestellen zelden gecontroleerd als ze een tussenstop maken op Schiphol of elders.

Ook toont de regering zich niet bereid uit te zoeken wat er met een Syriër is gebeurd die door de Amerikanen via Schiphol naar Syrië is overgebracht, waar hij is verdwenen en vermoedelijk achter slot en grendel is beland.

"Het rapport van de Raad van Europa toont aan dat het Europees Parlement zijn eigen onderzoek naar de medeplichtigheid van Europese landen moet voortzetten. De EU heeft namelijk sterkere instrumenten in handen om landen die de mensenrechten schenden te bestraffen. Zo kunnen ze in het uiterste geval hun stemrecht in de EU-ministerraad kwijtraken," meent Buitenweg.

De tijdelijke commissie van het Europees Parlement die ook onderzoek doet naar CIA-activiteiten in Europa zal aanstaande maandag overeenstemming proberen te vinden over de bevindingen die zij tot nu toe heeft opgedaan. Vooral de christen-democraten in het Europees Parlement zijn niet overtuigd.

Zie ook: