De beelden van migranten die massaal de Spaanse enclaves in Marokko, Ceuta en Melilla bestormen, staan symbool voor Fort Europa. In december bracht europarlementariër Kathalijne Buitenweg van GroenLinks een bezoek aan de enclaves. De delegatie van het Europees Parlement waar zij deel van uitmaakte, bracht deze week verslag uit.

Bergen geïmproviseerde ladders, gemaakt van met doekjes vastgebonden takken, kenmerken de omgeving van de stadjes Ceuta en Melilla. Daarmee probeerden vorig jaar honderden migranten over de hekken te klimmen naar Europa om te ontkomen aan armoede en oorlog, of simpelweg opzoek naar een beter bestaan. Elf mensen werden doodgedrukt of getroffen door de kogels van de grenswachten.

Politiegeweld
"Er is veel politiegeweld gebruikt om mensen buiten te houden. Spanje en Marokko geven elkaar de schuld van de beschietingen. Het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor het geweld. Na een intern onderzoek kwam de Guardia Civil, de Spaanse marechaussee tot de conclusie dat de grenswacht geen blaam treft. Er is geen onafhankelijk onderzoek naar de waarheid over de tragische gebeurtenissen en het buitensporige geweld," aldus Kathalijne Buitenweg.

Afschuifgedrag
Bovendien laat Europa Marokko opdraaien voor de beveiliging van haar zuidkant, vindt Buitenweg. Onlangs nog stelde de Europese Commissie 40 miljoen euro beschikbaar aan Marokko om de grenzen beter te controleren. Dit geld zal niet ten goede komen aan de opvang van migranten in Marokko, die vaak onder erbarmelijke omstandigheden maandenlang bivakkeren in de bossen rond de enclaves, maar aan betere grensbewaking.

Veel migranten die door Spanje zijn uitgewezen naar Marokko, zijn afkomstig uit landen bezuiden de Sahara. Deze mensen zijn door de Marokkaanse autoriteiten overgebracht naar de Algerijnse grens en in de woestijn achtergelaten, vaak zonder eten of drinken.

Ondanks het feit dat migranten niet bepaald zachtzinnig worden behandeld in Marokko, zijn de Europese landen bezig een overeenkomst te sluiten die Marokko zou verplichten om uitgewezen migranten terug te nemen die via dat land naar de EU zijn gereisd.

Asiel
Onder de migranten bevinden zich relatief weinig Marokkanen, maar veel mensen uit Congo, Rwanda of zelfs Bangladesh. Er zijn veel asielzoekers die bescherming zoeken in Europa. Zij kunnen hier pas asiel aanvragen, als ze eenmaal op Europees grondgebied zijn, ongeacht hoe ze binnen zijn gekomen. Voor sommigen is het dus van levensbelang of ze erin slagen een hek te beklimmen.

Positieve noot
De Europese delegatie was wel positief gestemd over de opvangfaciliteiten in Ceuta en Melilla. Buitenweg: "Vergeleken bij het Italiaanse eiland Lampedusa, waar wij in september een kijkje gingen nemen, waren de opvangcentra in de Spaanse enclaves een verademing."