De buitenlandcommissie van het Europees Parlement roept de EU-lidstaten op om spoedig te onderhandelen met Turkije over EU-lidmaatschap. GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk is verheugd over de steun die hij voor deze wijzigingsvoorstellen kreeg van zijn collega-parlementariërs.

Het rapport dat de europarlementariërs aanvankelijk kregen voorgelegd, geschreven door CDA-er Camiel Eurlings, had een erg negatieve toonzetting. Volgens Lagendijk, tevens voorzitter van de Turkije-delegatie, werd het belang van de in Turkije doorgevoerde hervorming gebagatelliseerd. "Ook werd er gezinspeeld op de mogelijkheid van een soort tweederangs lidmaatschap voor Turkije. Ik vond dit onacceptabel, en een meerderheid van de europarlementariërs in de buitenlandcommissie met mij, zo bleek vandaag."

Verbeteringen
Het vandaag aangenomen rapport is door Lagendijk's inzet een steun in de rug voor de voorstanders van het openen van onderhandelingen. Een van de belangrijkste verbeteringen die werden aangebracht betrof een ondubbelzinnige oproep aan de EU-regeringen om 'zonder verdere vertraging' te beginnen met onderhandelen. Lagendijk: "Naar mijn interpretatie is dat in het najaar van 2005." Ook werd de verwijzing naar een mogelijk ander einddoel van onderhandelingen dan een volwaardig EU-lidmaatschap geschrapt. Aanvullende voorwaarden voor Turkije, dan die de Europese Commissie reeds opsomde in haar verslag, werden eveneens uit het rapport verwijderd.

Daad bij het woord
De toenadering tussen Turkije en de EU is een proces dat al sinds 1959 duurt. Eind jaren '90, toen het democratiserings- en hervormingsproces in Ankara goed op gang kwam, kreeg Turkije de status van kandidaat-lidstaat. In 2002 besloot de EU dat als de hervormingskoers werd aangehouden, eind 2004 besloten moest worden om onderhandelingen te openen. Lagendijk: "Sindsdien heeft in Turkije een 'stille revolutie' plaats gevonden, zowel op papier als in de praktijk is er veel veranderd, en voor de EU is de tijd gekomen om de daad bij het woord te voegen." Het rapport stelt ook dat tijdens de onderhandelingen extra aandacht besteed zal worden aan verdere verbetering van de mensenrechtensituatie in Turkije. 

Stemmingmakerij
Uitgesproken tegenstanders, conservatieve parlementariërs uit Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk, probeerden nieuwe voorwaarden te stellen aan Turkije dan de voor alle kandidaat-landen geldende criteria over mensenrechten en rechtstaat. Tevergeefs. Lagendijk: "Gelukkig maar. Het is jammer dat politici zich laten verleiden tot stemmingmakerij over stromen arbeidsimmigranten en uit de hand lopende kosten. Het onderwerp is te belangrijk om te gebruiken voor populistisch stemmentrekken. Wie de wenselijkheid van een Turks EU-lidmaatschap op termijn objectief beschouwt, kan niet anders dan constateren dat het zowel voor Turkije en de Turken, als voor Europa en de inwoners van de huidige lidstaten een aanwinst zal zijn."

Procedure
Het Europees Parlement brengt een advies uit aan de EU-regeringsleiders, die op 17 december onder Nederlands voorzitterschap zullen besluiten of en wanneer de toetredingsonderhandelingen met Ankara van start gaan. Na de stemming in de buitenlandcommissie, waar een groot aantal amendementen van Lagendijk werd aangenomen, spreekt het voltallige Parlement zich op 14 december definitief uit.

Link:

dossier: Turkije en EU-lidmaatschap