Vandaag stemde het Europees Parlement over de begroting 2002 van de instellingen. Belangrijke politieke keuzes hangen met de invulling van die begroting samen. GroenLinks Europarlementariër Kathalijne Buitenweg is rapporteur van deze begroting, en heeft zich hier het afgelopen half jaar in vastgebeten.
Het afgelopen half jaar kreeg Buitenweg, zoals ze het zelf zegt 'alles en iedereen over de vloer', om te pleiten voor geld voor de meest uiteenlopende zaken. In haar eindrapport dat deze week gepresenteerd is, ziet ze op sommige terreinen mogelijkheden tot bezuiniging en elders moet juist meer geld uitgetrokken worden. Na afloop van de stemming gaf Buitenweg als rapporteur een persconferentie over deze begroting 2002. Hier haar belangrijkste punten op een rij:
- Financiële verantwoording van toppen
- Geen extra gebouw voor toppen
- Voorbereiding uitbreiding
- Raadsbegroting transparanter
- Alleen reële kosten vergoeden
- Interne organisatie groener
- Projecten schrappen
Financiële verantwoording van toppen
Ten eerste heeft Buitenweg forse kritiek op de Europese Raden, de halfjaarlijkse bijeenkomsten van de regeringsleiders van de lidstaten. De lidstaten lijken vaak meer oog te hebben voor dat wat ze voor de eigen lidstaat kunnen binnenhalen dan dat ze zich verantwoordelijk voelen voor het budget van de Unie. Buitenweg: "Een stuitend voorbeeld is de Top van Nice zo'n anderhalf jaar geleden. Er moest in de Raad overeenstemming komen over de stemmenweging na de uitbreiding. Aangezien men het niet eens kon worden, zijn ter compensatie extra parlementszetels weggegeven. In het Verdrag van Amsterdam in 1997 is afgesproken dat na de uitbreiding het Europees Parlement maximaal 700 zetels mocht tellen. Zowel het gebouw in Brussel, als het in 1999 geopende nieuwe gebouw in Straatsburg is op dit aantal berekend. Door het kwistig rondstrooien met zetels door de Raad zal het Parlement na de uitbreiding gegroeid zijn tot 732 zetels. Dit breng allerlei kosten met zich mee. De vraag is wie dit moet gaan betalen." Een ander kwalijk voorbeeld dat Buitenweg kwam bij de wederopbouw op de Balkan naar voren. "Voor het oog van de camera werden miljarden door de Raad toegezegd. Er werd echter niet bij vermeld dat dit ten koste ging van het budget voor ontwikkelingssamenwerking." Buitenweg stelt voor om de conclusies van belangrijke toppen vergezeld te laten gaan met een financieel plaatje, zodat duidelijk is hoeveel het gaat kosten en waar het geld vandaan moet komen.
Geen extra gebouw voor toppen
Een ander punt dat in verband staat met 'de toppen' is dat sinds Nice gespeculeerd wordt over een vaste, nieuwe vergaderpek voor de halfjaarlijkse toppen. In plaats van een nieuw gebouw uit de grond te stampen stelt Buitenweg voor om de toppen in de gebouwen van het Europees Parlement te huisvesten. Buitenweg: "Dat het Europees Parlement in twee gebouwen moet vergaderen, vind ik een verkwisting van geld. Nog een gebouw, dat alleen tijdens de Eurotoppen gebruikt wordt, lijkt me dan ook geen goed idee. Aangezien de Eurotoppen bijna altijd in het weekend plaatsvinden, en de Parlementen dan leeg zijn, stel ik voor de Raadsvergaderingen in één van de parlementaire huizen te laten plaatsvinden. "
Voorbereiding uitbreiding
Buitenweg is bezorgd over de ontwikkelingen in categorie 5, "administratieve uitgaven". Het plafond voor uitgaven daarvan is jaren geleden vastgesteld, maar inmiddels zijn veel nieuwe taken toegevoegd, zoals het Gemeenschappelijk Buitenland- en Veiligheidsbeleid dat in de begroting van de Raad is opgenomen. Daarnaast zal nu al geïnvesteerd moeten worden in de voorbereiding van de uitbreiding. Het kan immers niet zo zijn, dat de instellingen nog midden in de verbouwingen zitten op het moment dat nieuwe leden voor de deur staan. Voor 2002 is het Parlement er nog in geslaagd om via strikt begrotingsbeheer binnen de vastgelegde limiet te blijven. Het is de vraag of dat in de volgende begroting ook nog lukt, als ook de administratieve aanpassingen voor de uitbreiding van de andere instellingen in een stroomversnelling geraken.
Raadsbegroting transparanter
Nieuw is dat, op aandringen van het Parlement, in de begroting van de Raad een hoofdstuk over een gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid is opgenomen. Dit komt de democratische controle op dit onderwerp ten goede. Voorheen was er geen enkele specificatie in de Raadsbegroting. Buitenweg: "Nu de Raad operationele kosten in zijn begroting opneemt, moet duidelijk worden wat waaraan wordt uitgegeven. Dat is noodzakelijk om democratische controle mogelijk te maken." Inzicht in de administratieve structuur van de Raad is ook belangrijk om overlap met andere instellingen van de Europese Unie zoals de Europese Commissie te voorkomen. Buitenweg juicht deze ontwikkeling dan ook toe.
Alleen reële kosten vergoeden
Buitenweg is ook kritisch over haar 'eigen' instelling; het Europees Parlement. De Committee for Parliamentary reform, waar Buitenweg actief lid is, maakt zich hard voor een statuut voor de leden van het Europees Parlement. Doelstelling van dit statuut is gelijkschakeling van de financiële schadeloosstellingen voor Europarlementariërs. Ze betreurt het dat het amendement om reiskosten alleen op basis van reëel gemaakte kosten te declareren het niet heeft gehaald. Buitenweg: "Juist vanwege de voorbeeldfunctie die een parlement te vervult, is het belangrijk om je integriteit naar de buitenwereld te bevestigen. Een statuut en een heldere regeling over de onkostenvergoeding kan hieraan bijdragen."
Interne organisatie groener
Buitenweg is verheugd over de positieve reactie van de instellingen om te overwegen het milieu-audit en management systeem EMAS in te voeren. Buitenweg: "Er valt nog veel te verbeteren, bijvoorbeeld door gedifferentieerder afvalverwerking, gebruik van milieuvriendelijke materialen, besparingen op elektriciteit en het opstellen van een mobiliteitsplan, zowel voor de medewerkers als de Europarlementariërs. Maar ik ben blij dat het probleem serieus ter hand wordt genomen. Het Parlement vervult een voorbeeldrol, ook bij het concretiseren van mooie milieudoelstellingen."
Projecten schrappen
Tenslotte zou er een negatieve lijst van prioriteiten moeten komen. Inmiddels ligt er een voorstel bij de Raad tot het instellen van een werkgroep, die de instellingen, en de verschillende eenheden daarin, door te lichten. Buitenweg: "Elk jaar bespreekt het Parlement details en kleine veranderingen bij de begroting. Maar de instellingen die eenmaal in het zadel zijn, worden niet aan een grondige revisie van doelen en werkmethodes onderworpen. Toch moet ook kritisch gekeken worden naar de huidige gang van zaken in alle instellingen. We moeten niet alleen zaken toevoegen aan de Europese begroting, maar ook eens leren schrappen."