De belangstelling was groot. Zo’n vijfhonderd Nederlanders die in Brussel en omgeving wonen kwamen maandagavond 22 april naar het verkiezingsdebat in het Europees Parlement, mede georganiseerd door GroenLinks in de Europese Unie. De debaters van de avond waren onder de indruk van de opkomst, die toch een stuk hoger lag dan menige bijeenkomst die zij in Nederland in deze verkiezingstijd zien.


Onder voorzitterschap van journalist Jan Werts gingen Wijnand Duyvendak, kandidaat-Kamerlid voor GroenLinks, Dennis Hesseling, kandidaat-Kamerlid voor D66, Maria van der Hoeven, Kamerlid voor het CDA, Hans Hoogervorst, demissionair staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de VVD en Jan Marinus Wiersma, europarlementariër van de PvdA, met elkaar in debat. Helaas was er niemand van de Lijst Pim Fortuyn aanwezig. De genodigde Jim Janssen van Raaij, tot 1999 europarlementariër voor het CDA, meldde zich vier dagen voor het debat af zonder vervanging te regelen.

LPF

Ondanks de afwezigheid van de Lijst Pim Fortuyn refereerden de deelnemers van het debat regelmatig aan de nieuwe partij. Wiersma wees op de grote onzekerheid van de uitslag van de verkiezingen. Hoogervorst vond het positief dat LPF de knuppel in het Haagse hoenderhok had gegooid, maar had toch liever gezien dat “de verkiezingen weer net zo saai als vier jaar geleden waren, want toen stond de VVD er een stuk beter voor.”

Van der Hoeven van het CDA vond het goed dat er weer eens iets te kiezen viel, waarop Duyvendak van GroenLinks reageerde dat er aan de linkerkant van het politieke spectrum al acht jaar iets te kiezen valt en alleen de rechterkant saai en dichtgetimmerd is.

Vanuit de zaal wilde men vooral duidelijkheid welke partijen wel, en welke niet met LPF in zee zouden gaan bij een coalitie. Het CDA bleef erbij niemand uit te willen sluiten. Hoogervorst van de VVD vond dat zij programmatisch niet dusver van de nieuwe partij afstaan om samenwerking uit te sluiten. De deelnemers van GroenLinks, D66 en PvdA zagen een coalitie met LPF niet zitten.

Paars

De successen dan wel mislukkingen van Paars kwamen ook aan bod. Duyvendak hekelde vooral de regenteske manier van besturen met weinig vernieuwing en democratisering. “Het valt me enorm tegen dat Paars daar geen einde aan heeft gemaakt. De keuze vandaag van Harry Borghouts van GroenLinks boven Tineke Netelenbos van de PvdA als Commissaris van de Koningin in Nood-Holland vormt daarbij een positieve uitzondering op de regel.”

Het transportbeleid, met zijn files en vertraagde treinen werd door de in Brussel woonachtige Nederlanders in de zaal middels een vraag op de agenda gezet. De antwoorden varieerden van: meer asfalteren (VVD) tot kilometerheffing en investeren in openbaar vervoer (GroenLinks). Bij de problemen in de gezondheidszorg en onderwijs werd de situatie in België vergeleken, dat volgens Wiersma van de PvdA als positief voorbeeld kon gelden. En natuurlijk werd er uitgebreid ingegaan op het minderheden- en asielbeleid.

Asielbeleid

Over het asielbeleid liepen de gemoederen, zowel bij de deelnemers als de toeschouwers in de zaal, hoog op. “Ik woon nu al een tijd niet meer in Nederland”, introduceerde iemand in de zaal zich, “maar laatst zag ik dat een uitgeprocedeerd gezin midden in de winter het huis werd uitgezet. Klopt dat? Is er geen beleid voor dit soort mensen? Dat is toch onmenselijk.”

Hoogervorst reageerde dat het inderdaad “zuur voor die mensen” is, maar dat asielzoekers kunnen weten dat een aanvraag negatief kan uitvallen. Hesseling van D66 erkende het probleem, maar wees erop dat de overheid zijn verantwoordelijkheid moet nemen. “Of de overheid brengt ze terug naar hun land van herkomst, of, als ze niet terug kunnen omdat het land ze niet terug wil nemen, moeten zij in Nederland kunnen blijven.”

Van der Hoeven van het CDA reageerde dat “tachtig procent ongedocumenteerd komt. En dat is niet voor niets.” Bovendien vond de CDA-vertegenwoordigster dat asielbeleid Europees geregeld moet worden. Duyvendak van GroenLinks onderschreef dat de wenselijkheid van een Europees asielbeleid, “maar dan moet je de EU wel eerst meer tanden geven. Dat betekent; meer democratisering van Europa, een sterker Europees Parlement en een sterke, democratisch gekozen Europese Commissie. Anders is een Europees asielbeleid onmogelijk.”