Tijdens de halfjaarlijkse bijeenkomst in juni van de Turkije-delegatie, waarvan GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk voorzitter is, benadrukte Lagendijk dat afschaffing van de doodstraf en minderhedenrechten stappen in de goede richting zijn. "Maar", zo waarschuwt Lagendijk, "het mag niet bij een 'papieren hervorming' blijven."

Kandidaat-lidstaten moeten aan de politieke criteria voldoen, die in 1993 in Kopenhagen zijn opgesteld, voordat onderhandelingen kunnen starten. Dit betekent dat landen democratische instellingen moeten hebben, geschillen worden opgelost door de rule of law en minderheden gerespecteerd en beschermd worden. Tijdens de top van Helsinki in 1999 oordeelde de Europese Unie dat Turkije niet aan deze zogenaamde Kopenhagen-criteria voldeed.

Stap

Op de bijeenkomst in juni van de Turkije-delegatie, waarin Turkse parlementariërs en europarlementariërs zitting hebben, benadrukte Lagendijk dat de afschaffing van de doodstraf en de erkenning van het gebruik van niet-Turkse taal in de media en het onderwijs belangrijke stappen zijn. "Dit mag echter geen papieren hervorming blijven en zal ook in de praktijk omgezet moeten worden. Het kan niet zo zijn dat op papier de vrijheid van meningsuiting wordt gegarandeerd terwijl mensen als Leyla Zana nog steeds gevangen zitten." Zana is een Koerdische politica die gevangen is gezet nadat zij in het Turks parlement Koerdisch had gesproken.

Zes maanden

De Turkse regering stuurt aan op de start van toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie binnen zes maanden. Lagendijk benadrukt dat de Turkse regering niet te krampachtig aan dit half jaar moet vasthouden. Lagendijk: "Dat is onrealistisch. Alleen al de wijziging van de wetgeving vergt veel tijd. Omzetting naar werkelijke uitvoering moet dan nog zijn beslag vinden."

Bemiddeling

De halfjaarlijkse bijeenkomst dreigde een vervelend staartje te krijgen toen een voorstel van Lagendijk door de media werd opgevat als een eis voor toetreding tot de Europese Unie. Lagendijk benadrukte dat KADEK, die de gewapende strijd van haar voorganger PKK heeft afgezworen, zich duidelijker dient te distantiëren van geweld. Tot nu toe weigert KADEK de wapens in te leveren. Vervolgens vroeg Lagendijk de Turkse regering of zij er iets voor zou voelen om een derde, onafhankelijke tussenpersoon in te schakelen, indien KADEP toch bereid zou zijn de wapens in te leveren. Lagendijk: "Om het conflict in Zuid-Oost Turkije duurzaam te beëindigen zijn nieuwe ideeën nodig. Bemiddeling door een derde partij, in navolging van de aanpak in Noord-Ierland, is daarbij wellicht een mogelijkheid. Het is echter nooit als voorwaarde voor toetredingsonderhandelingen geopperd."

Lagendijk kwaad over Turkse woede (Telegraaf, 29 juni)