In de recordtijd van vier jaar hebben de kandidaat-lidstaten hun wettelijke bepalingen die discriminerend zijn voor homoseksuele mannen en vrouwen afgeschaft. Verder werken ze aan regels die discriminatie van homo´s op de werkvloer strafbaar maakt. Een recente Europese antidiscriminatiewet verplicht hen daartoe. “Zonder uitzicht op lidmaatschap van de EU was dit nooit zo snel gebeurd”, aldus GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg.

Respect voor mensenrechten is een van de eisen voor het lidmaatschap van de Europese Unie. Een wettelijke bepaling die bijvoorbeeld seksueel contact van homo´s tot 18 jaar strafbaar te stelt, terwijl de age of consent voor hetero´s 14 jaar is, is in strijd het recht op gelijke behandeling, vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en dus onaanvaardbaar.

Snel

In zes van de twaalf kandidaat-lidstaten bestonden tot 1998 zulke bepalingen. De dringende wens van de regeringen van die landen om zo snel mogelijk lid te worden van de EU, is de wind in de rug geweest van niet-gouvernementele organisaties (ngo´s) en parlementariërs die al jarenlang streden tegen discriminatie van homoseksuelen.

De Groenen/EVA-fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, heeft een belangrijke rol gespeeld bij de stevige uitspraken die het Europees Parlement hierover heeft gedaan. Sinds 1998 hebben Litouwen, Estland, Roemenië, Cyprus hun strafwet aangepast aan de eisen van de EU. In de afgelopen weken volgden Hongarije en Bulgarije. Buitenweg: “Dat is ontzettend snel gegaan, zeker als je je realiseert dat bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk 25 jaar nodig heeft gehad om hetzelfde te bereiken.”

Schijnheilig

Een aantal van de huidige lidstaten van de Europese Unie geeft op zijn zachtst gezegd niet het goede voorbeeld. Het Oostenrijkse Parlement heeft pas in juli van dit jaar ‘artikel 209’ van de strafwet afgeschaft. Dit artikel bepaalde een hogere age of consent voor homoseksuele mannen dan voor hetero´s en lesbiennes, met een gevangenisstraf van minimaal 6 maanden. Tot voor kort werden jaarlijks meerdere mensen in Oostenrijk veroordeeld.

In Ierland, Portugal en Griekenland bestaan nog steeds discriminerende wetten. Die moeten worden geschrapt, vindt Buitenweg, ook al zijn ze in de praktijk misschien een dode letter. “Met twee maten meten is schijnheilig en maakt de EU ongeloofwaardig in de ogen van de nieuwe Unieburgers.”

Werkvloer

Een recente Europese antidiscriminatiewet (op basis van artikel 13 van het EG-Verdrag) verplicht zowel de kandidaat-lidstaten als de huidige lidstaten om homoseksuelen middels te beschermen tegen discriminatie op de werkvloer door werkgevers of collega´s. Deze wet moet uiterlijk 1 januari 2004 van kracht zijn. Buitenweg: “Dat zal een belangrijke verbetering zijn van de positie van homo´s in een behoorlijk aantal huidige, met name Zuid-Europese, en toekomstige lidstaten. Wettelijke bescherming tegen discriminatie is een begin voor de afbraak van maatschappelijke vooroordelen tegen homo’s.”