Halvering van het aantal verkeersdoden in 2010, schonere auto's, meer treingebruik en stimulering van scheepvaart, dat is een greep uit de plannen van de Europese Commissie voor het vervoersbeleid tot 2010. Het Europees Parlement voegde er nog een waslijst van wensen aan toe. GroenLinks-europarlementariër Theo Bouwman vindt dat het ontbreekt aan échte keuzes.
Het Europees Parlement stemde woensdag 12 februari over het zogenaamde 'Witboek transport' dat de grote lijnen van het vervoersbeleid tot 2010 bepaalt. Hier kanttekeningen van GroenLinks op de hoofdpunten van het transportbeleid.
Milieuvriendelijk vervoer
Het witboek vindt dat milieuvriendelijke transportmiddelen, als de trein en de scheepvaart, meer ruimte moeten krijgen. Daarbij moet het gebruik van vervuilende transportmiddelen worden ontmoedigd. Dat is een goed uitgangspunt, maar wij hebben dat middels een amendement verscherpt: . aan álle vervoersmiddelen moeten emissie-eisen gesteld worden. Bouwman wil ook milieutoetsing van vervoer per spoor en per schip . Bij het vrachtvervoer over de weg is toetsing al succesvol door emissie-eisen aan vrachtwagens (Euro 1-5 normen) te stellen. Dat moet ook voor andere vormen van transport gaan gelden.
Weggebruiker en omgeving
De veiligheid in en rond het verkeer laat nog veel te wensen over, zo stelt het vandaag aangenomen voorstel. Als doelstelling wordt een halvering van het aantal verkeersdoden in 2010 genoemd. Dat is een goed streven vindt ook Bouwman, maar hij wil dat de Europese Unie zich niet alleen concentreert op de gebruiker, maar ook op de niet-gebruiker. Een snelweg is erg fijn als je met de auto op stap wilt, maar als je er vlak naast woont is het een ander verhaal. Ook in de stad geldt dat niet iedereen altijd actief 'gebruiker' is, maar helaas wel 'slachtoffer' is van geluidsoverlast, stankoverlast, maar ook van ongelukken. Een amendement van de Groenen/EVA-fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, dat de veiligheid van wandelaars en fietsers moet vergroten, is aangenomen.
Alternatieven stimuleren
Daarnaast vindt Bouwman dat er veel meer een directe, positieve koppeling gemaakt kan worden tussen verkeer en gezondheid. Stimuleer fietsen en lopen op de korte afstanden. Een heel groot deel van de vervoersbewegingen betreft een afstand van minder dan 5-7 kilometer. Prima te doen op de fiets en goed voor de gezondheid. Dat vraagt om een interdisciplinaire benadering. Ruimtelijke ordening, milieubeleid, energiebeleid en gezondheidsbeleid raken elkaar. Zo kan bijvoorbeeld efficiënte stedelijke planning de mobiliteitsbehoefte reduceren en openbaar vervoer, lopen en fietsen stimuleren.Dat zijn minstens twee vliegen in één klap. Door een amendement van de groene fractie is ook meer nadruk gekomen op stimulatie van de relatief schone binnenvaart.
Globalisering
De economische groei en globalisering zorgt ervoor dat transport ook groeit. Op de top van Göthenborg, voorjaar 2001, is de ontkoppeling van economische groei en de groei van transport expliciet als beleidsdoel van de Europese Unie gesteld. Economische groei blijft doel van de EU, maar de toename van de transportbehoefte dient gestopt te worden. Groenlinks staat vierkant achter deze doelstelling maar vindt de uitwerking in het transportvoorstel te mager en te weinig concreet. Bouwman: Er is meer aandacht nodig voor het conflict tussen het recht op mobiliteit enerzijds en de behoefte aan rust, ruimte en veiligheid anderzijds. We moeten durven zeggen waar we verkeer en vervoer wel, en waar niet meer tolereren. Het doorberekenen van de werkelijke kosten, van infrastructuur, maar ook milieubelasting en veiligheidsmaatregelen kan als sturingsinstrument dienen. Een concrete uitwerking daarvan is de kilometerheffing, die rekening houdt met plaats, tijdstip en transportmiddel.
Geen echte keuzes
Na lang onderhandelen kwam het Europees Parlement tot een gezamenlijke resoluties die volgens Bouwman teleurstellend is. De Commissie biedt ieder wat wils en ook met de resolutie van het Europees Parlement kun je alle kanten op. Waar het om gaat zijn de concrete plannen die Europese Commissie in de komende jaren op tafel zou moeten leggen. Een prioriteitenlijstje dus. Enerzijds wil het Europees Parlement, zo stelt de vandaag aangenomen resolutie, dat het verkeer schoner en veiliger wordt. Er moet een beprijzing komen van het gebruik van infrastructuur, een kilometerheffing dus. Dat is een positief signaal vindt Bouwman. Anderzijds wil het parlement het wegvervoer niet hinderen met maatregelen en moet de luchtvaart alle ruimte krijgen zich te ontwikkelen. Een gemiste kans, vindt Bouwman. Het Europees Parlement had de Europese Commissie een duidelijke prioriteitenlijst moeten geven. Nu is het maar afwachten welke boodschap de Europese Commissie uit de resolutie opmaakt en met welke wetgevingsvoorstellen zij het eerst naar buiten komt.