Het is gedaan met de rust in Noord-Limburg. Per 1 mei 2003 mag RyanAir gaan charteren vanaf het Duitse Laarbruch, net over de grens bij Venlo. Vliegveld ‘Niederrhein’ mag jaarlijks 50.000 vliegbewegingen maken. Alle starts en landingen gaan over Nederland. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo is bezorgd en trok met collega'’s aan de bel.

de vraag
het antwoordNiederrhein ligt op luttele kilometers van de Nederlandse grens ten noorden van Venlo. Na de val van de Muur was dit één van de militaire vliegbases in Duitsland - tot vreugde van inwoners van de gemeente Bergen - die werd gesloten. Maar het vlieglawaai komt nu dus weer terug, in de vorm van passagiersvliegtuigen en vrachtvliegtuigen.

Herrie vanaf 6 uur
Vanaf 6 uur ’s morgens mag er van vliegveld Niederrhein gevlogen worden (tot 23 uur). Dat is één uur eerder dan bij de Nederlandse regionale vliegvelden als Maastricht, Eindhoven en Groningen die om 7 uur mogen beginnen. De Roo: “Bovendien wordt de klok letterlijk teruggezet, omdat Europese regelgeving straks uitgaat van een nacht van 8 uur.” Begin april stemde de - nota bene demissionaire – Nederlandse regering in met een ‘staatsverdrag’ tussen Nederland en Duitsland.

Overlast
Vliegveld Niederrhein moet - op papier - uitgroeien tot een logistiek centrum van formaat. Om binnen enkele jaren vijf miljoen (!) passagiers te verwerken zijn 2000 nieuwe arbeidsplaatsen nodig. Ter vergelijking: Schiphol verwerkt veertig miljoen passagiers per jaar. De Roo: “Of dit gaat lukken is zeer de vraag. Volgens analisten zal vliegveld Niederrhein nooit rendabel worden zonder vrachtverkeer en daarom wordt verwacht en gevreesd dat luidruchtige nachtvluchten onvermijdelijk zullen worden.” De lasten zijn voor Nederlandse bewoners in een strook die zich uitstrekt over een afstand van twaalf kilometer van de grens tot Boxmeer.

Geknoei
Een milieu effecten rapportage was volgens de Duitse overheden niet nodig, want een vliegveld is een vliegveld. De Roo: “De Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen schijnen ook al niet te gelden voor dit project. Het stiltegebied De Hamert en nationaal park De Maasduinen worden domweg genegeerd. Kortom, er is haast bij. En dus wordt en geknoeid en geflaterd.”

Geen openbare aanbesteding
Bij de aankoop van het terrein vroeg de toenmalige eigenaar, de Duitse Domeinen, een bedrag van 11,5 miljoen euro aan koper Flugfhafen Niederrhein GmbH. Deze Duitse BV verkocht het complex voor hetzelfde bedrag aan de Nederlandse Van de Lande groep. Tegelijkertijd toonden grindwinningbedrijven interesse in de grond, waarvoor zij het drievoudige wilden neertellen. Voor de verkoop van het terrein is geen openbare inschrijving geweest.

Vragen aan EC
Volgens de Europese regels is openbare inschrijving verplicht bij bedragen hoger dan zo’n 6,3 miljoen. Daarom legden drie europarlementariërs - Ria Oomen (CDA), Bert Doorn (CDA) en Alexander de Roo (GroenLinks) - de kwestie voor aan de Europese Commissie. De Europese Commissie zal bij Duitsland dan ook nadere gegevens opvragen teneinde na te gaan of de verkoop van de luchthaven al dan niet tegen de marktwaarde is gebeurd. De Roo: “Is dat het geval, dan is hier sprake van ongewenste staatssteun en mag de ontwikkeling van Niederrhein worden stilgelegd.”

Tweede Kamer
De Raad van State heeft het Staatsverdrag nog niet bekeken, en de Tweede Kamer moet zo'n internationale overeenkomst ratificeren. En 3.300 Nederlandse en Duitse bezwaarschriften via het Platform Laarbruch moeten nog worden behandeld door de Bezirksregierung in Düsseldorf. Desondanks wil Nederlandse staatssecretaris Schultz-Van Haegen dat er al vanaf 1 mei gevlogen gaat worden. GroenLinks Tweede-Kamerlid Duyvendak wil dat het parlement éérst het verdrag beoordeelt, en dan pas de vliegtuigen eventueel de lucht in gaan. Alleen dan kan de Tweede-Kamer serieus de voor- en nadelen afwegen.

Motie
Vooralsnog wegen de nadelen voor GroenLinks zwaarder. Het Nederlandse dorp Nieuw-Bergen dreigt immers een nieuw Zwanenbrug te worden. Duyvendak heeft
samen met PvdA, SP en D66 een motie ingediend, die donderdag 23 april in
stemming komt, die zorgt voor inwerkingtreding van het verdrag ná
ratificatie.

het antwoordSchriftelijke parlementaire vraag:
Betreft: overheidssteun vliegveld Laarbruch
Datum: 18 februari 2003
Indiener(s): Ria Oomen-Ruijten (PPE-DE), Bert Doorn (PPE-DE) en Alexander de Roo (Verts/ALE)
Tekst:

Momenteel wordt er op het voormalige (Duitse) militaire vliegveld Laarbruch een burgerluchthaven ontwikkeld. Een particulier bedrijf, Flughafen Niederrhein GmbH, heeft het complex, met een grootte van 615 hectare, van de Duitse "Vermögensverwaltung" aangekocht voor 11,5 miljoen euro. Tegelijkertijd heeft Flughafen Niederrhein GmbH het complex voor hetzelfde bedrag weer doorverkocht aan de Van de Lande-groep. Sindsdien heet het vliegveld "Airport Niederrhein". Van de 11,5 miljoen euro is reeds 3,83 miljoen euro betaald en wordt eind 2003 nogmaals 3,83 miljoen euro betaald. De resterende 3,83 miljoen euro hoeven alleen te worden betaald indien het vliegveld eind 2007 geen 350 arbeidsplaatsen heeft gecreëerd. Voor de verkoop van het terrein is geen openbare inschrijving geweest, terwijl grindboeren bereid zijn geweest het drievoudige bedrag te betalen. De verwachting is dat de Duitse deelstaat Nord-Rhein Westfalen in de jaren 2003 en 2004 jaarlijks een bedrag van 3,83 miljoen euro zal moeten bijleggen voor kosten van onder andere openbare voorzieningen van de burgerluchthaven. Deze gegevens geven aanleiding tot de volgende vragen:

1. Kan de Commissie aangeven of dit project is aangemeld en of er onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de Europese regelgeving voor overheidssteun?

2. Indien bovengenoemd onderzoek is verricht, kan de Commissie aangeven wat de conclusies van dit onderzoek zijn?

3. Indien bovengenoemd onderzoek niet is verricht, kan de Commissie aangeven of zij de intentie heeft dit onderzoek alsnog op korte termijn te verrichten?

4. Kan de Commissie aangeven welke maatregelen zij zal nemen, indien onderzoek uitwijst, of heeft uitgewezen dat er sprake is van overheidssteun die niet binnen het kader van de Europese regelgeving op dit gebied past?

Antwoord:
Van: eurocommissaris De Palacio namens de Europese Commissie
Datum: 8 april 2003
Tekst:

1-2. De Commissie kan de geachte Parlementsleden melden dat zij geen kennisgeving heeft ontvangen inzake het ontwikkelingsproject met betrekking tot het vliegveld van Laarbruch en dat in dat verband geen onderzoek door de Commissie heeft plaatsgevonden.

3-4. Overeenkomstig de "Mededeling van de Commissie betreffende staatssteunelementen bij de verkoop van gronden en gebouwen door openbare instanties" rijzen er geen problemen in verband met staatssteun wanneer de in overheidshanden berustende eigendommen tegen hun marktwaarde worden verkocht. Hoewel uit de door de geachte Parlementsleden verstrekte informatie niet a priori blijkt dat de luchthaven beneden de marktwaarde of aan niet-commerciële voorwaarden is verkocht, kan de Commissie, in afwezigheid van een aanbesteding, niet uitsluiten dat dit het geval is geweest. De Commissie zal bij de lidstaat in kwestie dan ook nadere gegevens opvragen teneinde na te gaan of de verkoop van de luchthaven al dan niet tegen de marktwaarde is gebeurd.

Wanneer uit dit onderzoek zou blijken dat er staatssteunelementen zijn geweest, zal de Commissie de procedures van artikel 88 van het EG-Verdrag en van Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 (nieuw artikel 88) van het EG-Verdrag inleiden.