Waar willen we wel en waar willen we geen Europees belastinggeld aan besteden? GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg legde in haar bijdrage over de Europese begroting 2004 de vinger op een aantal pijnpunten en met succes, zo bleek bij de stemming donderdag 23 oktober.

bijdrage Buitenweg aan debat
In haar bijdrage in het Europees Parlement dinsdag 21 oktober uitte Buitenweg forse kritiek op de financiering voor Irak. Verder ging ze onder andere in op cofinanciering van projecten met Europees geld en een 'witte-fietsen-plan'. Buitenweg is namens de Groenen/EVA-fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, woordvoerder voor de begroting.

Irak
Het grootste twistpunt voor de groenen was de financiering van wederopbouw in Irak. De Europese Commissie deed onderzoek naar de hoeveelheid geld dat de EU op effectieve wijze kan besteden in Irak. Zij kwam, los van de humanitaire hulp, uit op een bedrag van 160 miljoen euro. De christen-democraten besloten dit bedrag echter te verdriedubbelen tot 500 miljoen euro.

Symboolpolitiek
"Dat is onrealistisch, sterker: dat is symboolpolitiek", pleitte Buitenweg. "De Europese Commissie kwam mede op basis van de veiligheidssituatie op een bedrag van 160 miljoen euro. Hier komt de wensdroom van de christen-democraten om de hoek kijken. Zij willen door verhoging het politieke signaal geven dat de Verenigde Staten het goed doen: ze hebben de boel in Irak onder controle, de wederopbouw is geen probleem. Dat is politiek bedrijven over de rug van de belastingbetaler." Donderdag 23 oktober stemde een meerderheid van het Europees Parlement tegen het amendement van de christen-democraten. Het groene voorstel om het onderzoek van de Europese Commissie als uitgangspunt te nemen voor financiering van Irak haalde het daarentegen wel, tot vreugde van Buitenweg. "Dit besluit doet recht aan de realiteit."

In strijd met de regels
In de begrotingscommissie streed Buitenweg er al eerder voor dat er geen Europees geld besteed mag worden aan projecten die strijdig zijn met de Europese richtlijnen. Buitenweg tijdens het debat: "Overbodig, oordeelde de begrotingscommissie bijna unaniem, want het is logisch dat je geen belastinggeld gebruikt om wetten te overtreden. Dat vind ik ook logisch, ware het niet dat ik een lijst van projecten heb waarbij in sommige gevallen ook de rechter heeft geoordeeld dat ze Europese richtlijnen schenden."

Infrastructurele projecten
Als voorbeelden noemt Buitenweg de dam over de Odelouca-rivier in de Algarve in Portugal, de Alqueva-dam in Portugal, het Rückenbrugproject in Duitsland, het Ebrobassin in Spanje, de Boyne-estuary in Noordoost-Ierland. Bij dit soort grote infrastructurele projecten wordt met name milieuwetgeving met voeten getreden. "In de laatste 5 jaar zijn 529 inbreuken op Europese milieuwetgeving geconstateerd. Laten we er in ieder geval voor zorgen dat die niet met Europees belastinggeld plaatsvinden", bepleitte Buitenweg tijdens haar bijdrage in het begrotingsdebat. Een amendement van die strekking haalde helaas geen meerderheid bij de stemming.

Fietsen
Twee jaar gelden kwam het Europees Parlement, op initiatief van Buitenweg, overeen dat de organisatie moest 'vergroenen', zowel in het gebouw, als in de werkmethoden en mobiliteit. Buitenweg wil de daad bij het woord voegen en pleit voor 'witte fietsen' voor de europarlementariërs, voor de korte afstanden. "Het Commissiegebouw is net te ver weg om snel te belopen, maar echt te dichtbij om de chauffeursdienst te gebruiken", redeneert Buitenweg, "door fietsen ter beschikking te stellen kunnen europarlementariërs op een goedkope en duurzame manier korte afstanden afleggen."

Achterop
Hoewel het voorstel tot veel hilariteit leidde, hield Buitenweg voet bij stuk en eindigde haar bijdrage in het debat met de belofte dat ze de voorzitter van de begrotingscommissie achterop neemt voor een proefrit als het Europees Parlement haar voorstel aanstaande donderdag bij de stemming steunt. Die steun kreeg zij donderdag 23 oktober. Wordt vervolgt, met een proefrit.

Bijdrage Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) op 21 oktober 2003 in het Europees Parlement bij het debat over de begroting 2004

Voorzitter, ook ik wil namens mijn fractie beginnen met het woord te richten tot de rapporteurs. Mijn complimenten aan Neena Gill, die erin geslaagd is om in de begroting en in de resolutie de nadruk te leggen op value for money. Ik weet hoe belangrijk het is voor haar en ik deel haar visie hierin. Ook Jan Mulder, die toch in Nederland niet mijn natuurlijke bondgenoot zou zijn, die wil ik heel erg hartelijk danken voor de soepele samenwerking die we hebben gehad en de open blik die hij heeft getoond ten aanzien van onze voorstellen. Nu vind ik dat natuurlijk al snel een open vooral ook een hele rationele blik, omdat ook heel veel van onze voorstellen zijn aangenomen. Daar dank ik hem voor.

Voorzitter, mijn interventie wil ik echter concentreren op een aantal pijnpunten, want die zijn er ook nog. We stemmen donderdag over de begroting. Dus daar gaat het heel concreet over waar we wel en waar niet belastinggeld aan willen besteden. Maar de PPE lijkt vooral symboolpolitiek te willen bedrijven, want anders kan ik hun voorstel voor 500 miljoen voor Irak toch echt niet interpreteren. De Europese Commissie heeft onderzocht hoeveel geld de Europese Unie op effectieve wijze kan wegzetten in Irak. Dat was 160 miljoen € voor volgend jaar, afgezien van de humanitaire hulp.

Natuurlijk lijkt dat armzalig, vergeleken met de miljarden van de Verenigde Staten. Maar de cheque van Bush dekt ook de militairen ter plaatse en investeringen voor bedrijven. De Commissie heeft bij haar beoordeling voor de absorptiecapaciteit nadrukkelijk gekeken naar de veiligheidssituatie in Irak. Hier komen de wensdromen van de PPE om de hoek kijken. Want het meer dan verdriedubbelen van het bedrag dat de Commissie voorstelt, moet vooral een signaal zijn dat de VS de boel wel onder controle hebben, dat het eigenlijk wel toppie gaat in Irak. Maar vooralsnog is het vooral ook een signaal dat de PPE zich niet echt bekommert om een zorgvuldige besteding van belastinggeld.

Voorzitter, deze ruimhartigheid steekt heel erg schril af tegen de plannen van de PPE voor Afghanistan. Want dit is een land dat armer is dan Irak en met aanzienlijk minder ontwikkelingskansen. Hier stelt de PPE ineens allerlei nieuwe eisen aan de besteding van het geld, die volstrekt onuitvoerbaar zijn. Dat weet u ook. Maar liefst 35 miljoen € krijgen de Afghanen minder als de Commissie er niet in slaagt om de drugshandel aan banden te leggen en een omschakeling op de teelt van andere gewassen te bewerkstellingen. Interessant is, is dat de PPE, die doorgaans een wat natuurlijk wantrouwen ten opzichte van de Europese Commissie koestert, nu ineens ervan overtuigd is de de Europese Commissie kan slagen waar de Verenigde Staten met de war on drugs in andere landen hebben gefaald. Dus ook hier is vooral sprake van symboolpolitiek, maar wel één met potentieel gevaarlijke gevolgen.

Voorzitter, ook de Groenen wordt wel eens verweten symboolpolitiek te bedrijven. Ik heb het bijvoorbeeld over ons amendement om bij de financiering van de structuurfondsen expliciet te zeggen dat geen Europees geld besteed mag worden aan projecten die strijdig zijn met de Europese richtlijnen zoals de Habitatrichtlijn of de Vogelrichtlijn. Overbodig, oordeelde de begrotingscommissie bijna unaniem, want het is logisch dat je geen belastinggeld gebruikt om wetten te overtreden - en dat vind ik ook logisch. Ware het niet dat ik u een hele lijst kan geven van projecten waarbij in sommige gevallen ook de rechter heeft geoordeeld dat ze Europese richtlijnen schenden. Ik noem een paar van de projecten die geld krijgen uit de structuurfondsen: de dam over de Odelouca-rivier in de Algarve in Portugal, de Alqueva-dam in Portugal, het Rückenbrugproject in Duitsland, het Ebrobassin in Spanje, de Boyne-estuary in Noordoost-Ierland. In de laatste vijf jaar werden er 529 inbreuken op de Europese milieuwetgeving geconstateerd. Laten we in ieder geval ervoor zorgen dat dit niet met Europees belastinggeld gebeurt!

Voorzitter, rapporteur Gill gaf net al haar steun aan mijn amendement voor een paar fietsen, zodat parlementariërs op een goedkope en duurzame manier korte afstanden kunnen afleggen. Dat heeft tot veel hilariteit geleid, hetgeen voor een deel wel begrijpelijk is. Maar u wordt natuurlijk niet verplicht om te gaan fietsen. Zoals ik zou weigeren om die 50 € per week, die bovenop onze riante dagvergoeding komt, bij elkaar te gaan grabbelen voor een taxirit, zo hoeft u niet op de fiets. Maar geef die mogelijkheid wel aan hen die dat wel willen!

Voorzitter, ik heb gisteren al in de begrotingscommissie gezegd dat ik in ruil voor de steun van dit Huis voor dit amendement de voorzitter van de begrotingscommissie graag een keer achterop neem voor een proefrit. Ik wil hierbij deze belofte in het openbaar herhalen.