Wat is de toekomst van de Europese structuurfondsen? Hoe moeten die worden besteed en moet Nederland daar, als relatief rijk land, een graantje van blijven meepikken? Daarover werd vrijdag 3 oktober stevig gediscussieerd op een bijeenkomst die GroenLinks Europa organiseerde samen met de werkgroep Europa.
Doel van de Europese structuurfondsen is het versterken van sociaal-economische ontwikkeling en het bestrijden van sociale achterstand in bepaalde regio's. Daarbij gaat het natuurlijk vooral om de armste regio's van de Unie, in Zuid-Italië, Griekenland, Portugal en Spanje. Maar ook delen van Beieren en Flevoland hebben in het verleden geld uit de structuurfondsen gekregen.
Aanpassen
De toetreding van 10 nieuwe, maar veel armere lidstaten is een grote uitdaging voor de EU die vraagt om herziening van het structuurbeleid. Om solidariteit maar ook betaalbaarheid van de structuurfondsen te waarborgen moeten doelen en prioriteiten opnieuw vastgesteld worden. Maar hoe? Sommigen willen een radicale ommezwaai en pleiten voor een jaarlijks vast steunbedrag per lidstaat dat direct wordt verrekend met de afdracht van die lidstaat. Hierdoor blijft de solidariteitsgedachte in stand en kunnen de lidstaten zelf bepalen hoe ze hun geld besteden. Anderen willen het huidige systeem behouden en slechts betere controle op naleving van de regels om oneigenlijk gebruik te voorkomen. De discussie over de toekomst van de structuurfondsen belooft ook in Brussel een heftig debat te worden.
Praktische kant
Zo'n dertig belangstellenden en bestuurders gingen, naast het debat over de toekomst van de structuurfondsen, ook in op de praktische kant van het verhaal voor hen als gemeenteraads of provinciale-statenlid. Ofwel: hoe werkt een aanvraag voor geld uit de Europese structuurfondsen. Uit het debat bleek dat de behoefte aan informatie groot is. Niet voor niets zijn er dan ook talloze websites over Europese subsidies en even zovele gespecialiseerde adviesburo's die tegen vergoeding de subsidies voor provincies en gemeenten binnen halen. Voor GroenLinks bestuurders is het uitwisselen van goede ervaringen heel nuttig.
Aanvragen
In de andere EU-lidstaten gaat men veel actiever om met de verwerving van structuurfondsen. Daar is de projectvoorbereidingen voor aanvragen uit de structuurfondsen van na 2007 reeds volop aan de gang. Nederland loopt wat dat aangaat sterk achter. Bouwman: Gezien de uitbreiding van Europa met tien nieuwe lidstaten in mei 2004, is het budget zeer beperkt. Ik denk dat het niet meer dan logisch is, gezien de rechtvaardigheid, dat de armere EU-landen meer profiteren van de structuurfondsen dan een land als Nederland. Toch is het voor de solidariteitsgedachte belangrijk, denkt Bouwman, dat ook de rijkere landen een klein graantje mee kunnen pikken. Bouwman: Ook daar zijn achterstandsgebieden die een extra steuntje van medefinanciering kunnen gebruiken om plannen uit te voeren.