Als het ‘patent’ op een geneesmiddel verloopt, mogen bedrijven een ‘namaakversie’ op de markt zetten. Deze namaakmedicijnen zijn net zo goed, maar een stuk goedkoper. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo strijdt voor een korte looptijd van het alleenrecht op medicijnrecepten om de gezondheidszorg betaalbaar te houden.

Namaakmedicijnen – ofwel generieke medicijnen – zijn net zo goed, maar een stuk goedkoper. Daar is de gezondheidszorg financieel een stuk beter mee af. De generieke industrie is de ontwikkelende farmaceutische industrie een doorn in het oog. “Met name in Frankrijk en Duitsland zitten bedrijven die nieuwe medicijnen ontwikkelen. Zij doen er dan ook alles aan om het recht op data geheimhouding in Europa tien jaar te houden in plaats van zes jaar.”

Farmaceutische lobby
De gezondheidszorgministers van de EU-lidstaten willen dat medicijnen voor aids, suikerziekte, kanker en dementie-gerelateerde ziekten pas na 10 jaar nagemaakt mogen worden. Het is de vraag of het Europees Parlement, dat medebeslissingsrecht heeft, hier mee akkoord gaat. De Roo’s christen-democratische collega Françoise Grossetete uit Frankrijk is rapporteur op het onderwerp. De Roo is bang dat het voorstel teveel toegeeft aan de lobby van onder andere de Franse farmaceutische industrie.

Zes of tien jaar
In veel Europese landen, zo ook in alle nieuwe EU-lidstaten, mag de generieke industrie na 6 jaar beginnen met het namaken van nieuwe medicijnen. In de andere landen, waaronder Frankrijk, en Duistland, mogen medicijnen pas na 10 jaar nagemaakt worden. “Het is in het algemeen belang om de kosten van de gezondheidszorg laag te houden. Het beperken van het recht op geheimhouding tot maximaal zes jaar is meer dan voldoende en drukt de kosten van ziektekosten”, aldus De Roo. De groenen en een groot deel van de socialisten wilden, in een eerder stadium, een maximale bescherming van zes jaar. Dat bleek niet haalbaar.

Acht of tien jaar
Donderdag 27 november stemde de commissie milieu, volksgezondheid en consumentenzaken in het Europees Parlement over de Europese medicijnwet. Daar werd lang gesteggeld over een termijn van acht in plaats van tien jaar. Veel christen-democraten en de liberalen vonden dit te kort. Uiteindelijk kwam de commissie tot het compromis dat het geheim op het recept, de dataprotectie, acht jaar moet zijn, maar dat het werkelijk op de markt brengen pas na tien jaar mag. De Roo: “De generieke industrie kan dus vanaf acht jaar namaakmedicijnen ontwikkelen. Zodra de tien jaar verstreken zijn, zijn alle voorbereidende werkzaamheden voltooid en kan het direct op de markt verkocht worden. Dat is helaas minder snel dan we wilden, maar sneller dan waar de farmaceutische industrie die nieuwe medicijnen ontwikkelt op inzette.”

Medicijnen en milieu
Bij de goedkeuring van nieuwe medicijnen moet, bij een ‘risk-benefit’-analyse, ook gekeken worden naar de effecten van dat nieuwe medicijn op het milieu, zo vinden de groenen. Daarom dienden ze een amendement van die strekking in. Dat kreeg wel een ruime meerderheid donderdag 27 november in de commissie milieu, volksgezondheid en consumentenzaken. De Roo: “Dat betekent dat bij autorisatie van een nieuw geneesmiddel gekeken wordt naar eventuele schade aan het milieu. De fabrikant zal daar in zijn ontwikkeling van nieuwe medicijnen rekening mee houden.”

EU-ministers
De vraag is nu of ook de Raad van Ministers, de ministers van volksgezondheid uit de lidstaten, akkoord gaat met het compromis van ‘acht-plus-twee jaar’. In de komende drie weken zijn er onderhandelingen van de EU-volksgezondheidsministers met een delegatie van het Europees Parlement onder Italiaans voorzitterschap. De Roo is bij deze onderhandelingen als ‘schaduwrapporteur’ direct betrokken.