Het Europarlement debatteerde op 29 november voor het laatst over Roemenië en Bulgarije als 'toetredingslanden'. Per 1 januari worden ze volwaardig lid van de EU. "Het sluitstuk van de hereniging van het ooit verdeelde Europa," zegt Joost Lagendijk. Wel heeft hij bedenkingen bij de wijze waarop de onderhandelingen verlopen zijn.

Zelfs in het Europees Parlement kijken sommigen verbaasd op: Roemenië en Bulgarije al weer op de agenda? Hadden we dat niet al in oktober en in september en in juni en in april van dit jaar besproken? Lagendijk: "Inderdaad, als Europees Parlement hebben we ons de afgelopen twee jaar heel intensief bezig gehouden met Roemenië en Bulgarije. Dat was nodig ook: de Commissie en de lidstaten waren laks in het aansporen van deze landen tot de nodige hervormingen. We kunnen voor de toekomst veel leren van wat er mis ging tijdens de onderhandelingen."

Het Europees Parlement heeft zich vandaag in twee resoluties uitgesproken over de voortgang die zowel Roemenië als Bulgarije de afgelopen maanden geboekt hebben, maar vooral ook over de blijvende punten van zorg.

Onvolkomenheden veronachtzaamd
Lagendijk: "De manier waarop de lidstaten Roemenië en Bulgarije koste wat kost in 2007 wilden binnenhalen heeft mij erg verbaasd. We hebben als Parlement keer op keer moeten wijzen op de onvolkomenheden op het gebied van corruptiebestrijding, onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en behandeling van minderheden. Dat heeft uiteindelijk geleid tot een eindspurt, waardoor het resultaat nu gematigd positief is."

Toch had wat Lagendijk betreft Bulgarije nog een jaar mogen wachten. "Terwijl Roemenië sinds 2005 verschrikkelijk zijn best heeft gedaan om achterstanden in te halen, is er in Bulgarije op cruciale gebieden als de bestrijding van de georganiseerde misdaad nog van alles niet in orde. We moeten concluderen dat er te vroeg een datum is genoemd - 1 januari 2007 - voordat de landen ook maar bij benadering aan de criteria voldeden. Ook is er willens en wetens aan een koppeling van beide landen vast gehouden. Dat doet geen recht aan de belofte dat de EU elk land op zijn merites beoordeelt, en dergelijke 'package deals' moeten we in de toekomst vermijden."

Lagendijk wijst ook op de reactie in Bulgarije op een voorstel van de Groenen om in de parlementsresolutie het land op te roepen de rechten van minderheden te respecteren. "Het land was te klein toen wij zeiden dat Bulgarije de Macedonische minderheid moet toestaan een partij op te richten, wat nota bene door het Europese Mensenrechtenhof was afgedwongen. Uit solidariteit met hun Bulgaarse zusterpartijen hebben de grote fracties in het Europees Parlement ons voorstel om dit in de parlementsresolutie op te nemen niet gesteund. Dat noem ik selectief omgaan met de toetredingscriteria. Ook dat moet in de toekomst anders."

Wel een meerderheid haalde een voorstel van de Groenen dat de Bulgaarse regering verplicht om per 1 januari de reactoren van de kerncentrale Koslodui stil te leggen.

Al met al concludeert Lagendijk, dat hoewel GroenLinks in Nederland haast alleen staat in zijn steun voor verdere uitbreiding van de EU, de Groenen bij de Europese christendemocraten en sociaal-democraten weinig steun hebben gekregen voor hun kritische houding ten opzichte van Roemenië en Bulgarije. "Als het om Turkije gaat heeft iedereen de mond vol van criteria, terwijl we die bij Roemenië en Bulgarije te lang veronachtzaamd hebben. Een consequenter uitbreidingsbeleid zou bepaald geen luxe zijn."

Zie ook: