Het kabinet-Rutte heeft een geloofwaardigheidsprobleem in Europa, vinden GroenLinks-Europarlementariërs Bas Eickhout en Judith Sargentini. De adviezen van Frits Bolkestein (in zijn opiniestuk in De Volkskrant van woensdag) maken het er niet beter op. Ze schreven de volgende reactie voor De Volkskrant.

Bolkestein maakt Europa zoveel verwijten dat het verleidelijk is te gaan jij-bakken. Wie leidde de VVD toen deze partij in de jaren negentig steun gaf aan een Europese muntunie met zo weinig mogelijkheden om het economisch en begrotingsbeleid van de deelnemende landen te coördineren? Wie liberaliseerde als eurocommissaris de financiële markten die ons in de huidige crisis hebben gestort? Wie stond aan de wieg van het paarse kabinet dat het Verdrag van Amsterdam tot stand bracht, waardoor migratiebeleid een Europese zaak werd? Wie was er lid van de Europese Commissie toen deze de nu zo omstreden gezinsherenigingsrichtlijn voorstelde?

Bolkestein is terecht bezorgd over de toekomst van de euro. De financiële crisis heeft de wankele basis van de eenheidsmunt blootgelegd. Gebrekkige begrotingsdiscipline is niet het enige probleem. Een land als Spanje hield zich keurig aan het Stabiliteitspact. Het zijn de achterstand in concurrentievermogen, het importoverschot en de opeenhoping van private schulden waardoor financiële markten nu betwijfelen of Spanje er weer bovenop komt. Juist deze factoren bleven buiten beeld in het oorspronkelijke, door Bolkestein bejubelde Stabiliteitspact. Daarom heeft de Europese Commissie nu voorgesteld om het economisch bestuur van de eurozone te verbeteren. Dat voorstel verdient steun. Het stelt de Commissie in staat om niet alleen de zuidelijke landen met een importoverschot, maar ook de landen met een exportoverschot, zoals Duitsland en Nederland, aan te spreken op hun verantwoordelijkheid voor een levensvatbare euro. Het exportoverschot van het ene land is immers het importoverschot – en de schuldenberg – van de ander.

Voor een handelsland als het onze is een stabiele euro van levensbelang. Dat vraagt ook om sancties voor begrotingszondaars. Terecht ijvert Den Haag voor afschrikwekkende boetebepalingen. Maar hoe geloofwaardig is het kabinet-Rutte bij het hameren op begrotingsafspraken, als het tegelijk probeert om onder de Europese afspraken over gezinshereniging uit te komen? Een richtlijn die nota bene door LPF-minister Nawijn is uitonderhandeld en door VVD-minister Verdonk in 2003 is goedgekeurd? Het geloofwaardigheidsprobleem zou nog groter zijn als Nederland zou inzetten op een volledige opt-out bij het Europese migratiebeleid, zoals Bolkestein wenst. Afspraak is afspraak, behalve als het ons niet uitkomt... Ze zien premier Rutte aankomen in Brussel.

Europese richtlijnen zijn niet in marmer gebeiteld. Ze worden regelmatig geëvalueerd en zo nodig herzien. Dat is een kwestie van medestanders zoeken en geduldig onderhandelen. Maar Ruttes gedoogakkoord met Wilders poneert wel een heel fors eisenpakket in Brussel. Daarvoor zien wij niet veel steun, zeker niet in het Europees Parlement. De bindingstoets voor gezinsmigranten, bijvoorbeeld, kan honderdduizenden Europeanen met een partner van buiten de EU treffen. Stel dat je een tijdje in Brazilië woont en werkt. Je wordt verliefd op een Braziliaan en trouwt met hem. Jij spreekt beter Portugees dan hij Nederlands. Dan mag je echtgenoot dus niet in Nederland komen wonen, zelfs al kun je hem onderhouden. Jullie band met Brazilië is immers groter dan die met Nederland... Er zit niets anders op dan in België te gaan wonen, als je daar nog welkom bent. Dat verklaart meteen waarom in een EU zonder binnengrenzen afspraken over gezinsmigratie nodig zijn. Humane afspraken, wel te verstaan.