Maandag presenteerde minister Verhagen zijn Green Deal. GroenLinks heeft een checklist gemaakt waaraan de ambities van de Green Deal worden afgemeten. De checklist is gebaseerd op gesprekken van GroenLinks fractievoorzitter Jolande Sap en Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren met tientallen groene, innovatieve ondernemers en experts. Economisch herstel kan samengaan met winst voor het leefklimaat.

Nu is het moment om Nederland klaar te maken voor een duurzame samenleving en een groene economie. De vraag is of de plannen van dit kabinet deze omslag kunnen maken. Wordt het een Green Deal of No Deal?

  • Lees ook Green Deal schiet te kort in omslag naar groene economie
  • De checklist bestaat uit tien criteria waar de Green Deal aan moet voldoen, om echte groene doorbraken te bereiken. Wordt de enorme overheidsbijdrage aan fossiele energie afgebouwd zodat schone stroom een eerlijke kans krijgt? Belooft de overheid als consument zélf voorop te lopen? Zal de Green Deal burgers en bedrijven die groen willen investeren, bureaucratie uit handen nemen? Worden er nieuwe financiële regelingen gecreëerd om de kansen van groene producten op de markt te vergroten? Krijgen groene ondernemers ook letterlijk de ruimte? De vraag aan minister Verhagen is: 'Green Deal or No Deal?'

    De checklist van GroenLinks

    1. Creëer een gelijk speelveld: eerlijke concurrentie tussen schoon en fossiel

    Producenten en gebruikers van fossiele energie ontvangen jaarlijks 5,8 miljard euro belastingvoordeel, via vrijstellingen en subsidies. Aan schone energie spendeert de overheid maar 1,5 miljard. Zon en wind hebben hierdoor geen eerlijke concurrentie positie.

    Maakt de Green Deal korte metten met vuile energiesubsidies én zorgt deze ervoor dat de maatschappelijke kosten van vervuiling eerlijk in de prijs worden verrekend?

    Green Deal of No Deal?

    2. Help bij financiering: garanties in plaats van subsidies

    Eindeloos overheidsgeld pompen in sectoren die het anders niet redden, dat is geen optie om de economie te verduurzamen. Maar financiering is wel nodig om nieuwe kansen te benutten, zodat de vergroener verdient en de vervuiler betaalt. De financiering van groene projecten is vaak een probleem. Want onbekend maakt onbemind. Nieuwe technieken kunnen ook onzekerheid meebrengen. Banken hebben lang niet altijd de kennis in huis om businesscases van groene Willy Wortels op waarde te schatten. Nu is het niet aan de overheid om elk ondernemersrisico af te dekken, maar ze kan een groene garantiefonds instellen

    Draagt de Green Deal bij aan het creëren van nieuwe financiële garanties die groene investeringen van burgers en ondernemers op gang helpen?

    Green Deal of No Deal?

    3. Geef het goede voorbeeld

    De overheid is zelf óók consument. Steeds meer wordt bij de inkoop op de productiewijze gelet van het product gelet, maar vlot gaat het niet. De inkoopmacht van de overheid is enorm. Waarom rijdt er geen minister in een hybride auto? Waarom niet standaard LED-lampen gebruiken in lantarenpalen in de stad? Waarom zijn niet alle computers, printers en kopieerapparaten op ministeries de zuinigste in hun soort? Waarom liggen er geen zonnepanelen op alle ministeries en gemeentehuizen?

    Belooft de overheid in de Green Deal dat ze alles wat ze bouwt, koopt of laat rijden, daarin voorop te lopen met duurzaamheid?

    Green Deal of No Deal?

    4. Neem welwillende burgers de bureaucratie uit handen

    Wie zelf wil investeren in zonnepanelen op het dak of in de isolatie van de gevel, loopt het risico tegen een muur van overheidsregels met bijbehorende papierwinkel, op te lopen. Waneer de overheid burgers vraagt verantwoordelijkheid te nemen voor duurzaamheid, moet diezelfde overheid dat wel mogelijk maken. Kan de overheid de papierwinkel van burgers, die een vergunning vragen voor duurzame investeringen, niet overnemen?

    Neemt de Green Deal burgers die willen investeren in duurzaamheid de bureaucratie uit handen?

    Green Deal of No Deal?

    5. Maak groene vergunningen goedkoper

    Wie een béétje ambitieus plannen heeft om een woning goed te isoleren, kan de kosten voor de bijbehorende vergunningen zien oplopen tot duizenden euro’s. Zo zullen alleen de diehards doorzetten. Waar burgers zélf willen investeren in duurzaamheid, moet de overheid geen financiële drempels opwerpen, maar zelf tot méér efficiency komen bij de vergunningverlening. Verlaag de leges voor duurzaam bouwen.

    Verkleint de Green Deal de financiële drempels voor burgers die zelf willen investeren in duurzaamheid?

    Green Deal of No Deal?

    6. Stel minder regels, zonder het milieu extra te belasten

    Minister Verhagen beloofde een rondgang te maken langs (groene) ondernemers om van hen zelf te horen welke regels deze ondernemers dwarszitten. Het is inderdaad hoog tijd dat de overheid de stofkam haalt door overbodige of te ingewikkelde regels, die groene doorbraken nodeloos frustreren. Het doel moet zijn dat  de kwaliteit van milieu en leefomgeving hierdoor verbeteren. Laat een groene Kafkabrigade permanent opzoek gaan naar malle regels die hun doel voorbij schieten.

    Neemt de Green Deal wettelijke belemmeringen weg voor groene ondernemers, waarbij niet ingeleverd wordt op milieu en leefomgeving?

    Green Deal of No Deal?

    7.  Stel stevige normen die innovatie stimuleren

    Stevige milieunormen aan producten en productieprocessen zorgen voor innovatie. Een autoproducent die nu al in elektrische en hybride voertuigen investeert, weet dat hij straks een voorsprong heeft, als aangescherpte normen de concurrentie dwingen anders te produceren. Een energiebedrijf dat nu al veel schone stroom produceert, heeft een voordeel als de overheid uitstootnormen verscherpt. Normen zijn geen rem, maar een stimulans voor innovatie.

    Schept de Green Deal duidelijkheid aan bedrijven welke ambitieuze milieueisen er aan hen gesteld worden? En hoe worden die normen in de toekomst aangescherpt?

    Green Deal of No Deal?

    8. Geef groen ondernemen de ruimte

    Groene ondernemers stoten vaak hun neus aan het omgevingsrecht. In bestemmingsplannen staat vaak gedetailleerd omschreven welke ontwikkelingen ergens mogen plaatsvinden. Dat sluit veel nieuwe activiteiten uit zelfs als die prima zouden passen. Het zou beter zijn als er beschreven wordt wat men echt niet wil en dat vast te leggen via normen aan lucht, geluid, water, bodem, natuur, en schoonheid van het landschap. Zo houdt je meer opties open en krijgen groene ondernemers letterlijk de ruimte die ze verdienen.

    Creëert de Green Deal (letterlijk) meer ruimte voor groene ondernemers voor hun bedrijfsactiviteiten?

    Green Deal of No Deal?

    9.  Vergroen het belastingstelsel

    De belasting op ons productieproces zit raar in elkaar: mensen in dienst nemen is erg duur, terwijl de kosten van vervuiling probleemloos op anderen afgewenteld kunnen worden. Dat zou je moeten omkeren. Ondernemers willen maar wat graag goedkopere, en dus meer mensen in dienst nemen. Als de belasting op arbeid naar beneden gaat en die op vervuiling omhoog worden twee vliegen in één klap geslagen: er komt meer werk en de milieuvervuiling door het bedrijfsleven neemt af.

    Maakt deze Green Deal arbeid goedkoper en vervuiling duurder?

    Green Deal of No Deal?

    10. Stel afrekenbare doelen

    Doelen zijn belangrijk om investeringen ook echt van de grond te krijgen. Je hebt iets nodig om naar te streven, om meters te maken. Het Planbureau voor de Leefomgeving becijferde half september dat het kabinet zonder de Green Deal haar doelen voor het aandeel duurzame energie niet haalt. De ambitie is 14% in 2020, maar slechts 9 tot 12% is haalbaar. Daarom is het belangrijk dat er meteen wordt doorgerekend wat de ambitie van de Green Deal is. Zodat zo nodig een extra inspanning kan volgen om de ambities voor 2020 waar te maken.

    Bevat de Green Deal afrekenbare doelen en is er doorgerekend of deze gehaald worden?

    Green Deal of No Deal?