Donderdagavond debatteerde de Tweede Kamer over het akkoord tussen de fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie over de begroting van 2013. Lees de spreektekst van Jolande Sap in het debat.
Voorzitter,
We hebben vandaag mee een akkoord gesloten dat een aantal hele belangrijke dingen veilig stelt die door het kabinet eerder geschrapt waren. En dat was moeilijk. Maar we deden het toch, want we hebben de roep van al die mensen op het plein gehoord: bezuinigen op het PGB maakt wonden die jaren dooretteren. Dat voorkomen we. We hoorden de 50.000 leraren die op 6 maart in de Arena schreeuwden om te stoppen met het bezuinigen op kinderen met passend onderwijs. Dat doen we ook. En we stellen onze natuur veilig. Daar hebben we ons door laten leiden tijdens de moeilijke momenten.
Het is voor anderen bijna een mantra: 3% begrotingstekort. Voor ons speelde het in de onderhandeling niet de hoofdrol. Het gaat ons niet om het geld waar de coalitie naar op zoek was, het gaat ons om alle mensen die lijden onder deze crisis. En hoe langer die duurt, hoe langer mensen zullen lijden onder de consequenties van deze crisis: hun baan verliezen, hun zorg niet meer kunnen betalen en angst hebben voor de toekomst, in plaats van optimisme. Dingen die ons allemaal kunnen gebeuren, wat je ook stemt. Daarom zijn wij akkoord gegaan, ook al was het moeilijk.
We hebben al veel tijd verloren en Europa staat op haar horloge te tikken. Daarom zijn we sinds gisteren gaan praten over de hoofdlijnen van de begroting 2013. Omdat van Nederland als deel van Europa gevraagd wordt, zoals alle landen, de Europese Commissie zicht te geven op de plannen van Nederland voor komend jaar. En daarbij gelden harde begrotingsregels. Dit kabinet kan op dit cruciale moment niet leveren, ze staat machteloos langs de zijlijn, dus de Kamer moest ingrijpen.
Met het aandeel van GroenLinks in dit akkoord zetten we de eerste stap naar een groener en socialer Nederland. Natuurlijk willen we verder gaan. Maar we zijn begonnen op de plek waar te veel mensen te hard werden gepakt door dit kabinet: beleid dat wonden veroorzaakt die jaren dooretteren. Door het initiatief te nemen in dit overleg hebben we die wonden nu kunnen voorkomen, in plaats van eventueel behandelen in september.
Het pakket is zo rechtvaardig mogelijk en geeft mensen hun gelijke kansen terug. Kansen die het kabinet eerder afpakte. We houden de bezuinigingen tegen die zoveel mensen met een PGB hun regie ontnemen, we houden de onacceptabele bezuinigingen tegen op passend onderwijs en we stoppen het slopen van onze natuur. Mensen hoeven niet flink te betalen voordat ze naar de rechter kunnen stappen, mensen met psychische problemen worden weer geholpen in plaats van op straat gezet en geen verhoogde BTW op cultuur. Ook de extra belasting op het bijbaantje van de zoon van de bijstandsmoeder schrappen we per direct.
Het terugdraaien van deze kille bezuinigingen is een goede eerste stap. Maar in de onderhandeling hebben we ook moeten incasseren. We hebben ingestemd met een bevriezing van de salarissen in de publieke sector, maar wel op een sociale manier. Namelijk met uitzondering van de zorg, de uitkeringen en een compensatie voor de leraren. En ja, dat doet ons pijn, want we wilden voor onderwijs ook een uitzondering maken. We realiseren ons dat het veel vraagt. We hadden graag gezien dat het bedrijfsleven ook zijn eerlijke aandeel had betaald.
Er komt een integrale doorrekening van het Centraal Planbureau. Want wij willen zien wat de exacte gevolgen zijn van dit pakket voor de koopkracht van al die mensen die het nu eigenlijk al te krap hebben. Mensen die de maand moeten zien doorkomen met een minimuminkomen maken zich nu grote zorgen voor hun toekomst. Wij hebben 1,5 miljard veiliggesteld om voor deze mensen de lasten te kunnen verlichten. Daar valt niet aan te tornen.
De crisis zwelt aan in plaats van af te nemen en juist in deze tijd heeft de coalitie van premier Rutte 7 weken onderhandeld, om met lege handen naar te Kamer te komen. We zouden nu kunnen door blijven praten over terechte verwijten over de wankele keuzes van deze premier, maar we hebben er nu simpelweg geen tijd voor. We moeten handelen om de crisis aan te pakken. Met dat gevoel zijn we de onderhandelingen ingegaan en laten we zien hoe je een akkoord kunt bereiken in twee dagen.
We hebben natuurlijk niet alleen gepraat over het terugdraaien van bezuinigingen van dit kabinet. We hebben ook door dit pakket al een deel van onze eigen GroenLinkse plannen voor een groen en sociaal Nederland afgedwongen.
We vergroenen een belangrijk deel van onze belastingen. Bedrijven krijgen hun kolen niet meer gesubsidieerd, zodat dat geld niet meer opgehoest hoeft te worden door de burger. We belasten de grootste vervuiling zwaarder, zoals rode diesel en de kilometervergoeding voor vrachtwagens. Dit levert niet alleen vandaag geld op, het levert ook morgen natuurwinst op. Daar staan wij voor. Maar we gingen ook voor sociale winst. We krijgen in 2013 een crisistarief waar een half miljard van de hoogste inkomens naar de laagste inkomens gaat. Dat hebben we afgesproken.
Ik heb het al gezegd en ik zeg het opnieuw: dit is slechts een eerste stap, waar we ook concessies voor hebben moeten maken. Maar wel een belangrijke stap in de goede richting om te laten zien hoe we Nederland groener en socialer kunnen maken.
Met dit noodpakket krijgt de minister van Financiën van mijn fractie mandaat om komende maandag de Europese Commissie te informeren over de Nederlandse begroting 2013, zoals hier neergelegd. Voor alle helderheid: dit voorjaar zal de Europese Commissie ongetwijfeld nog nadere vragen hebben aan lidstaat Nederland. Ik hecht eraan dat de minister van Financiën op geen enkele wijze de beantwoording daarvan op eigen houtje ter hand neemt. Hij zal niet vergeten aan wie hij dit te danken heeft. Het debat over de begroting 2013 is vandaag begonnen, het is niet afgesloten. Wij hebben het antwoord gegeven op de vraag waar het Kabinet dat niet kon, voor een groener en socialer Nederland. En we leggen u graag nog de rest van onze plannen in campagnetijd voor in de aankomende maanden.