Ik hoor het Wouter Bos nog zeggen vanaf zijn zeepkist: “Het wordt tijd dat de kinderopvang een echte basisvoorziening wordt.” Zelden ben ik het zo met hem eens geweest als toen. Het is inderdaad hoog tijd dat de kinderopvang in Nederland een basisvoorziening wordt. Misschien komen we dan eindelijk uit onze Europese emancipatie-achterhoedepositie. Nederland is een ouderwets land als het gaat om arbeid en zorgvoorzieningen. Ouderschapsverlof, vaderverlof, schooltijden: het is in Nederland slecht geregeld. En dit kabinet brengt daarin geen verandering.
Maar als het gaat om de kinderopvang is
er eindelijk succes te melden. Er lijkt een revolutie gaande. Mede
dankzij de motie Bos en Van Aartsen, die regelde dat scholen
verplicht zijn buitenschoolse opvang aan te bieden, is de vraag enorm
gestegen. Langzaam, heel langzaam wordt er geknibbeld aan de
achterhaalde norm dat kinderen thuis horen bij mama en niet ‘gedumpt’
mogen worden op de opvang. Een achterhaalde norm, omdat uit onderzoek
niet blijkt dat kinderen van werkende ouders slechter af zijn dan
kinderen van huisvrouwen. Sterker nog, er zijn onderzoeken die
suggereren dat kinderen van werkende moeders gelukkiger zijn en het
beter doen op school.
Maar helaas, was partijleider Bos in
verkiezingstijd nog een vurig pleitbezorger van betaalbare en betere
kinderopvang, als minister van Financiën is hij heel wat
conservatiever. Omdat de regeling zo’n succes is, kost hij meer dan
begroot. En dus wil minister Bos snijden in de kinderopvangregeling.
Dat betekent dat de hardwerkende politieagent, leraar en
verpleegkundige fors meer gaat betalen voor de kinderopvang.
Tenzij onomstotelijk komt vast te staan
dat de kinderopvangregeling er één op één
toe heeft geleid dat de arbeidsparticipatie van vrouwen is gestegen.
Dan gaat Bos met de pet rond bij andere ministeries, want pas dan is
het algemeen belang aangetoond.
Een kromme redenering. Alle kinderen
die op de kinderopvang zitten, hebben ouders die werken. Kinderopvang
is namelijk een minimale, noodzakelijke voorwaarde - de Van Dale
definitie van basisvoorziening - voor ouders die werken. Niet voor
niets worden veel ouders wanhopig van de veel te lange wachtlijsten.
Op het Meldpunt Buitenschoolse Opvang van GroenLinks komen veel
klachten binnen. Wachtlijsten van twee jaar zijn op ons meldpunt geen
uitzondering. Het zijn vaak schrijnende verhalen: alleenstaande
moeders die geen andere uitweg meer zien dan hun baan opzeggen, een
gehandicapte vrouw die eindelijk een baan had gevonden maar die niet
kon accepteren omdat ze geen opvang had.
Dus natuurlijk is voldoende en goede
kinderopvang in ons aller belang. Zonder kinderopvang lukt het veel
ouders niet om te werken. Zeker niet fulltime of in een grote
deeltijdbaan. En is op 8 april de door dit kabinet ingestelde
Taskforce DeeltijdPlus niet gestart om vrouwen te stimuleren meer
uren te gaan werken? Dat lukt nooit zonder toegankelijke
kinderopvang. Want juist de vrouwen die gemiddeld veel uren werken,
krijgen dat niet voor elkaar met een beroep op opa en oma.
Bovendien is het veel te vroeg om nu te
constateren dat de gestegen vraag naar kinderopvang niet direct
verband houdt met een grotere arbeidsparticipatie van vrouwen.
Nederland heeft een forse achterstand in te halen. Veel ouders
stappen over van kwetsbare houtje-touwtje oplossingen naar de formele
kinderopvang. Natuurlijk zijn er opa’s en oma’s die nu betaald
worden, wat ze voorheen met plezier gratis deden. Maar ik wil de
opa’s en oma’s niet de kost geven die alleen maar bijspringen uit
nood. Ook dat blijkt uit de verhalen die binnenkomen op ons Meldpunt.
Bejaarde vaders, moeders met MS: eigenlijk kunnen ze de opvang niet
aan, maar hun kinderen krijgen het anders niet voor elkaar om hun
baan te behouden.
De stijgende kosten van de kinderopvang
zijn wat mij betreft een meevaller en geen tegenvaller. Ik mag daarom
hopen dat de PvdA bij de Voorjaarsnota haar poot stijf houdt en niet
na het Irakonderzoek, het Europees referendum en de aankoop van de
JSF ook de kinderopvang in de uitverkoop doet.
Ineke van Gent is Tweede Kamerlid van
GroenLinks