De Geus knabbelt aan het inkomen van minima en aan de werkgelegenheid, Rutte babbelt veel maar doet daar niks aan. Dit duo 'Knabbel en Babbel' koerst aan op een conservatief ministelsel van sociale zekerheid: weinig steun, weinig banen.

'De begroting van Knabbel en Babbel', dat is het motto van Ineke van Gent bij de behandeling van de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Rutte babbelt met bestuurders en bobo's, en maakt zichzelf en anderen wijs dat de miljardenbezuiniging op de bijstand en de Melkertbanen goed is voor de minima. De Geus knabbelt aan het sociaal minimum, aan de koopkracht van ouderen, huurders, chronisch zieken en gehandicapten, aan de WW en aan de WAO. Het gevolg is dat sommige mensen er tot 24% op achteruitgaan. Er blijkt niets waar van zijn zalvende teksten over 'de overheid als schild voor de zwakken' en 'de pijn eerlijk delen'?

Onder het bewind van De Geus en Rutte dragen de zwakste schouders de zwaarste lasten, en koersen we in hoog tempo af naar een Amerikaanse samenleving, waar voor minima enkel de bedeling rest.

De groeiende werkloosheid is een rechtstreeks gevolg van het kabinetsbeleid. Het kabinet Balkenende vernietigt banen. Op de website van GroenLinks is vanaf vandaag de Werkloosheidsteller te bekijken; deze houdt precies bij hoeveel de werkloosheid groeit. En: wat het effect is van de GroenLinks-alternatieven.

Het Centraal Planbureau berekent dat volgend jaar de werkloosheid oploopt tot 540.000; 116.000 extra mensen werkloos in één jaar. GroenLinks heeft zijn plannen ook laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Het resultaat van het GroenLinkse beleid ziet er mooi uit. Volgens het planbureau zorgt GroenLinks voor bijna 60.000 werkelozen minder. Als gevolg van de plannen van het kabinet Balkenende verdwijnen er 40.000 banen; bij GroenLinks komen er juist 20.000 bij.

De inbreng van Ineke van Gent in het debat is hieronder te vinden.

Ineke van Gent

De inbreng van Ineke van Gent bij de begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid - Gesproken woord geldt!

Inleiding

Dit kabinet is een kabinet van macho's: Iedereen moet van deze minister en staatssecretaris tot de winnaars behoren. Mannen met een goedbetaalde baan, dat is het referentiekader van deze heren. Terwijl overal waar winnaars zijn, we ook te maken hebben met verliezers. Dit baart de GroenLinks-fractie zorgen. Mensen die niet mee kunnen in de ratrace om het grote geld, om wat voor reden dan ook, dreigen weggezet te worden als verliezers, als 'losers', als kostenposten.

De solidariteit tussen jong en oud, tussen gezond en ziek, tussen werkend en niet-werkend, wordt met grote snelheid afgeschaft. En niet eens omdat het economisch slecht gaat, maar omdat het 'recht van de sterkste' de staatsideologie is geworden. Wat ons straks rest, is een Amerikaanse, oftewel: een Balkenende-, samenleving: Een sociaal minimum waarvan mensen niet kunnen rondkomen. Enorme schulden voor mensen zonder werk. Basale gezondheidsheidszorg enkel voor de rijken. En wat overblijft voor mensen die het even niet op eigen krachten redden: de bedeling.

De begroting van Knabbel en Babbel

Ik zou deze begroting willen typeren als de begroting van Knabbel en Babbel: Rutte babbelt, De Geus knabbelt.

Aart-Jan 'Knabbel' De Geus, die knabbelt aan het sociaal minimum, knabbelt aan de WW, aan de WAO, aan de rechten van werknemers op pauze, aan opgebouwde VUT- en pensioenrechten, aan de kinderbijslag, de gezondheid. En de huursubsidie: knibbel, knabbel, knuisje, wie knabbelt er aan mijn huurhuisje?

Mark 'Babbel' Rutte, die meer dan een miljard bezuinigt op de bijstand, maar overal rondbabbelt dat alles goedkomt. Babbel, babbel, babbel, iedereen kan werken, ook die reuma-patiënt van 62, ook die bijstandsmoeder met vier jonge kinderen. Babbel, alle Melketiers kunnen een vaste baan krijgen, ook al moeten de gemeenten 600 miljoen hierop bezuinigen. Babbel, alle minima krijgen een extraatje. Terwijl het merendeel nog zit te wachten op de beloofde 400 euro. Hij babbelt wel, met bestuurders en bobo's, maar niet met bijstandsmoeders. Ik roep hem op niet alleen met beide benen op de grond, maar ook met de poten in de modder te gaan staan. Verlos je van je rechtse vriendjes, verlaat de golfclub, betreedt de gaarkeuken. Ga kijken in Rotterdam, waar de voedselbank in één jaar tijd het aantal voedselpakketten heeft moeten opvoeren van 30 naar 800 gezinnen.

Zwakste schouders, zwaarste lasten

Deze regering vindt het huishoudboekje van Zalm belangrijker dan het huishoudboekje van de minima. Dat is een trieste constatering. Maar dan nog: ook binnen de grenzen van Zalm is een socialer, rechtvaardiger en solidair beleid te voeren. Geen kwestie van kunnen dus, maar van willen. Sinds 1990 is de kloof tussen arm en rijk gegroeid, zo constateert ook het SCP. Werknemers in de marktsector zijn er onder Paars 13% in koopkracht op vooruit gegaan, maar minima zijn minima gebleven. En de kloof wordt groter, door bewust beleid van Balkenende en De Geus.

Ik snap niet hoe het CDA dit voor zichzelf kan verkopen. Snap evenmin hoe De Geus nog in de speigel durft te kijken. Wat ziet hij dan? Waarom wappert hij alleen met zijn emancipatie-portefeuille, en niet met zijn portefeuille Sociale Zaken? Waar is die De Geus gebleven die tien jaar geleden letterlijk zei: 'Het sociale minimum is geen vetpot. Zeker niet in de zin van dat het te luxe is en dat er wel wat vanaf kan.'? Waarom laat diezelfde De Geus minima fors inleveren, tot 24% minder per maand? Is deze minister een slapjanus, die gebukt gaat onder het juk van de rechtse rakker Zalm? Of is hij zelf een rechtse rakker geworden?

De Geus neemt ons bij de neus

Inkomensplaatjes van deze minister deugen niet. Behalve voor gezonde mensen met een koopwoning. Immers, enkel de bezuiniging op de huursubsidie en het leeggeroofde ziekenfondspakket leiden tot een koopkrachtdaling met vele procenten. GroenLinks heeft zélf gerekend, op basis van de reacties van talloze ongeruste burgers. Dit levert een onhutsend beeld op:

Bijstandsmoeder Tilly Bruinsma: min 10%. Kan niet meer warm eten, en moet de telefoon, de inboedel en de WA-verzekering opzeggen. AOW'er mevrouw Ciban: min 17,6%. Kan geen krant meer lezen, moet haar uitvaartverzekering opzeggen, en kan zelfs niet meer naar de oogarts omdat de strippenkaart niet te betalen is. Reuma-patiënt mevrouw Groeneveld: min 24%. Kan de verwarming niet meer aanzetten, heeft haar electro-fiets moeten verkopen, en moet zich in de schulden steken om pijnstillers te kunnen kopen.

Ik begrijp domweg niet hoe deze minister nog kan volhouden dat hij minister van Sociale Zaken is.

De bedeling komt terug

Deze regering vergroot de armoede, onder de vlag van de neo-conservatieve gedachte dat meer armoede mensen prikkelt aan het werk te gaan. 'Compassionate conservatism', noemt Bush dat: Zoek het zelf maar uit, hooguit mogen de kerken en het bedrijfsleven wat aalmoezen uitdelen. Ook Najaarsakkoord in deze lijn: Bedrijfsleven gaat 'iets' doen voor de minima. Hoe stelt deze minister zich dat voor?

Moet Philips stofzuigers ter beschikking gaan stellen?

C&A winterjassen?

Moeten corporaties een maand geen huur afschrijven?

KPN een maand gratis bellen aanbieden?

Een oproep aan Nuon en Eneco om de energierekening niet te incasseren?

Moet Akzo anti-conceptiepillen gaan uitdelen aan bijstandsmoeders?

Gaan we Moberg vragen kerstpakketten uit te delen aan minima?

Een gratis avondje uit op kosten van Joop van den Ende?

Weekje gratis vakantie bij Center Parcs?

Het klinkt als de ver-van-mijn-bed-show, maar ik vrees dat dit ons voorland is. Dat het rijk alles over de schutting flikkert: Een sociaal mini-stelsel op bijstandsniveau, de gaten opgevuld door een handjevol weldoeners. Minima afhankelijk van de gratie van vermogenden en bedrijfsleven.

Zakaat en De Tiende Penning

De vermogenden in de Quote-500 hebben samen een vermogen van 92,6 miljard euro. In één jaar tijd gegroeid met 9%. Ik wil een oproep doen aan veel-verdienend en vermogend Nederland: Lees de Koran. Die leert ons namelijk over de Zakaat: het principe dat een moslim jaarlijks een veertigste van zijn vermogen afstaat aan de armen. Dit zou ons 2,3 miljard opleveren. De Quote-500 merkt dat niet eens, terwijl het voor minima het verschil is tussen wel of niet eten, tussen een rot gebit of een gezond gebit, tussen wel of geen warme douche.

Van alle Nederlanders zegt 64% aan het einde van de maand geld over te houden. 14% houdt zelfs 'veel' geld over. Oftewel, er is geld zat, we verdelen het alleen verkeerd. Als de collega's de Zakaat niet aanspreekt, kan het overigens nog een tikkeltje wilder: De Tiende Penning. Dit is het Bijbelse principe dat mensen eentiende van hun netto inkomen besteden aan het goede doel.

De Robin-Hood-heffing

69% van de Nederlanders vindt dat de inkomensverschillen kleiner moeten worden. Waarom durft deze minister die solidariteit niet te organiseren? GroenLinks durft dat wél. Daarom pleiten wij voor de Robin-Hood-heffing: geld weghalen bij de rijken, voor de armen. Ik weet het, Robin Hood was gewelddadig, ik ben pacifist. Dat probeer ik vol te houden, hoewel het snoeien van CDA en VVD het slechtste in mij bovenhaalt.

Daarom stelt de GroenLinks-fractie voor om mensen vanaf viermaal modaal, dat is 100.000 euro -erg veel geld dus- in 2004 een heffing van 500 euro op te leggen. Voor hen geen probleem, voor de minima een pleister op de wonden van de huursubsidie, de huurverhoging, de thuiszorg, de duurdere strippenkaart, het wegvallen van de bijzondere bijstand.

Ziektekosten

Daarnaast een amendement om de ziektekosten voor minima collectief te verzekeren: Er moet een aanvullend pakket komen voor de fysiotherapeut, de tandarts, de zelfzorgmedicijnen en de thuiszorg. Zoniet, dan zijn minima gedwongen te bezuingingen op hun gezondheid. Kun je ook in Nederland aan iemands gebit zien of hij al dan niet in de bijstand zit. GroenLinks wil meevaller 2003 hieraan besteden. Graag reactie bewindslieden.

Werkloosheid

'Iedereen aan het werk', lijkt het motto van dit kabinet. Helaas wordt iedereen wel de arbeidsmarkt opgeschopt, maar verzuimt het kabinet banen te creëren. Sterker nog, werkloosheid wordt willens en wetens opgevoerd: Afschaffing van de gesubsidieerde arbeid, en een afknijpbeleid van de economie. Tienduizenden Melketiers dreigen hun baan te verliezen. Dat is toch niet te verkopen?

Dat het anders kan, bewijst de doorgerekende tegenbegroting van GroenLinks: wij creëren 60.000 banen extra. Kabinet is verantwoordelijk voor verlies van werkgelegenheid, GroenLinks zorgt juist voor een toename. Daarom hebben wij een werkloosheidsteller geïnstalleerd op groenlinks.nl. Zodat iedereen kan bijhouden hoeveel banen dit kabinet vernietigt (honderden per dag!), en wat GroenLinks daar tegenover zet.

Rechtse agenda

Wij gaan bijna denken dat deze minister de werkloosheid bewust laat oplopen, om maar lekker zijn rechtse agenda te kunnen doorvoeren. Werknemertje pesten, dat is namelijk wat deze minister doet. Hij wil hen zelfs het recht op koffie- en lunchpauze afpakken. Terwijl hij naar ons idee belangrijker zaken aan zijn hoofd heeft. De uitspraak van het Europees Hof bijvoorbeeld, dat wachtdiensten doorbetaald moeten worden. Waarom horen wij hem daar niet over?

Kinderopvang

Vanochtend de eerste resultaten gepresenteerd van het Meldpunt Kinderopvang van FNV, Vrouwenalliantie, PvdA en GroenLinks: 60% van de mensen heeft te maken met wachtlijsten van vier maanden tot drie jaar. 40% kan de opvang eenvoudigweg niet betalen. Hoezo, 'geen problemen meer'?

Emancipatie

Volgens deze macho-minister is de emancipatie voltooid; 'vrouwen hebben geen problemen meer'. Ik vind het prima als hij deze portefeuille afstaat aan iemand die wél ambities heeft op het terrein van de vrouwenemancipatie. Daarom stelt de GroenLinks-fractie voor om Balkenende, Hoogervorst, Rutte en Remkes langs de feministische meetlat van Opzij te leggen. Degene die boven 'nul' scoort -en dat zal nog niet eenvoudig zijn voor die mannen- krijgt de verantwoordelijkheid.