Cosmetische operatie verdoezelt het werkelijke beeld: Tweedeling tussen publieke armoede en private rijkdom zet door.
GroenLinks is niet tevreden over de Voorjaarsnota 2000. Hoewel het kabinet zegt 5,6 miljard extra uit te trekken voor collectieve doeleinden is van een trendbreuk geen sprake. Het kabinet mist een kans om nu via een herziening van het regeerakkoord structureel extra budgetten in het vooruitzicht te stellen voor onderwijs, zorg, armoedebeleid en milieu.
Ondanks grote problemen in de collectieve sector handhaaft kabinet het liberale begrotingsbeleid van minister Zalm dat steevast private rijkdom boven publieke kwaliteit stelt. Om de Voorjaarsnota toch een fraai beeld te geven wordt de cosmetische trukendoos wagenwijd open gezet. Tegenvallers worden gepresenteerd als intensiveringen. Al besloten intensiveringen worden als extra uitgaven gepresenteerd. En ook automatische koppelingen aan de economische groei worden als nieuw beleid gepresenteerd. Wanneer goed naar de cijfers gekeken wordt blijkt dat ondanks de enorme meevallers slechts 3 miljard extra wordt uitgegeven in 2000. Voor een belangrijk deel bestaan deze extra uitgaven uit incidentele uitgaven of is sprake van een versnelling van voorgenomen beleid. Dit in overeenstemming met de wens van de VVD. Voor echt nieuw beleid blijft zo helemaal geen ruimte over.
Het in gebreke blijven van structurele intensiveringen is een consequentie van de wens van het kabinet om vast te houden aan het begrotingsbeleid van Zalm. Het CPB heeft laten zien dat bij handhaving van dit kader de ruimte voor extra uitgaven beperkt blijft tot 1 miljard structureel in 2002. De ruimte die er dit jaar blijkt te zijn verdampt bijna volledig door een hogere reële contractloonstijging dan ten tijde van het Regeerakkoord geraamd. Vlak na de ondertekening van het Regeerakkoord heeft Melkert deze fout in de begrotingssystematiek een weeffout genoemd. GroenLinks is van mening dat het nú het moment is om deze weeffout uit het Regeerakkoord te halen. Het gaat hier niet om zomaar een foutje: de vermindering van de structurele intensiveringsruimte door deze weeffout bedraagt 5 miljard!
Het schamele loonbod van Hermans is één van de overduidelijke gevolgen van de beperkte structurele ruimte voor extra uitgaven. Tegelijkertijd lopen de inkomstenmeevallers op tot 17 miljard in 2001. Het kabinet besteedt dit geld in 2000 aan de staatschuld. Vanaf 2002 zal een deel van de meevaller structureel worden aangewend voor lagere belastingen, het stimuleren van private consumptie. Waarmee belastingverlaging opnieuw veruit de grootste uitgavenpost van Paars-II dreigt te worden. De Voorjaarsnota 2000 bestendigt deze trend.
Kees Vendrik