Meer sturing en betere handhaving noodzakelijk.Met een Vijfde Nota vol mooie plannen en idealistische vergezichten zal Pronk het niet redden. Dat komt helder naar voren uit de analyse van de gang van zaken rond de vierde nota die de werkgroep heeft gemaakt.
De achilleshiel van het ruimtelijk beleid blijkt heldere sturing, krachtige handhaving en de grondpolitiek. Alleen als Pronk op deze punten in de Vijfde nota de regie in handen neemt, maakt hij kans in de strijd om de ruimte. Als hij niet komt met concrete instrumenten, zal een duurzame ruimtelijke inrichting een onbereikbaar vergezicht blijven.
De analyse en aanbevelingen in Notie van ruimte spreken ons aan. De analyse van het ruimtelijk beleid is terecht kritisch maar afgewogen. GroenLinks ziet het rapport als steun voor haar pleidooi voor een versterking van de ruimtelijke ordening ten opzichte van de economische dynamiek. Het komt er nu op aan dat zowel Kamer als kabinet de aanbevelingen serieus nemen en aan het rapport heldere consequenties verbinden.
Het ruimtelijk beleid is op veel punten tekort geschoten, concludeert de werkgroep: Schiphol is een eigen leven gaan leiden; nieuwbouwwijken voldoen lang niet altijd aan de verwachtingen en de ov-ontsluiting komt veel te laat; het landelijk gebied verrommelt en de sturing door de rijksoverheid is ver beneden de maat. Ook de handhaving van rijksbeleid kent ernstige tekortkomingen. De doelstellingen van de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening zijn verwaterd door gebrek aan daadkracht bij uitvoering en handhaving.
Belangrijke doelen, zoals het openhouden van waardevolle landschappen, zijn niet gerealiseerd. Het restrictief beleid wordt niet serieus genomen, en ministeries voeren een permanente onderlinge strijd om de ruimte. Opeenvolgende ministers van VROM zijn er niet in geslaagd een duurzame ruimtelijke samenhang te realiseren; zij leggen het af tegen de markt en de belangen van andere departementen.
Hugo van der Steenhoven