Standpunt van de GroenLinks Tweede-Kamerfractie.
De aanslagen op het WTC in New York en het Pentagon in Washington zijn een misdaad tegen alles wat menselijk is. Deze terroristische daad schendt alle normen, die in de naam van de menselijkheid zijn ontwikkeld, zoals de universele rechten van de mens. De veroordeling die wereldwijd werd geuit, is dan ook de enige mogelijke reactie op deze aanslagen waarbij duizenden onschuldige mensen om het leven zijn gekomen.
De vraag ‘wie de aanslagen heeft gepleegd’ is nog niet met de zekerheid beantwoord. Wel is duidelijk dat alle direkte daders van de aanslag die in de gekaapte vliegtuigen zaten, om het leven zijn gekomen. De identificatie van de kapers en de eerste uitkomsten van de onderzoeken wijzen wel in de richting van terroristische netwerken uit het Midden Oosten, wellicht geinspreerd door het gewelddadig Islamitisch fundamentalisme.
Een goede reactie op deze aanslagen is natuurlijk alleen mogelijk door een goede analyse van de motieven van de terroristen en de identificatie van de krachten die achter de netwerken van teroristen zitten. De reactie op deze aanslagen moet ook een beheerste reactie zijn die na een grondige analyse een antwoord formuleert op de dreigingen door het internationaal terrorisme. Een wraakactie of een vergeldingsactie uitgaand van oog om oog, tand om tand, is nooit het juiste antwoord.
Wij bevinden ons ook niet in een oorlog. De GroenLinks Tweede-Kamerfractie wil een beheerste en verantwoordelijke reactie op deze gruwelijke actie. Daarom volgen we de regering zeer nauwlettend in haar handelen. Voorkomen moet worden dat we meegezogen worden in een reactie waarvan we de consequenties niet kunnen overzien.
We konden ons vinden in de eerste reactie van de minister-president die naast een scherpe veroordeling van de aanslagen ook een beroep deed op de VS om op een waardige manier te reageren, waarbij democratisch normen en waarden als uitgangspunt gelden.
De Amerikaanse regering heeft aangegeven de verantwoordelijken voor de aanslagen te willen oppakken en berechten. Zij wijzen steeds duidelijker Ossama Bin Laden aan als de hoofdverdachte voor deze aanslagen. De VS kunnen met een berop op het artikel 51 van het handvest van de VN alleen of met een aantal door hun zelf gekozen landen in een gezamenlijke actie een militaire actie ondernemen. De NAVO heeft inmiddels artikel 5 van het NAVO verdrag ingeroepen. Indien blijkt dat de aanslagen vanuit het ‘buitenland zijn gepleegd’, deze aanslagen als een aanval op het gehele bondgenootschap zal worden beschouwd. Door het expliciete beroep op artikel 5, betuigen de NAVO landen hun solidariteit met de VS.
Maar het beroep op artikel 5 betekent meer. In het debat op donderdag 13 september j.l. hebben we de regering gevraagd naar de materiele betekenis van deze stap. Eventuele militaire actie onder NAVO-vlag is alleen mogelijk als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- er moet aangetoond worden dat het om een aanslag gaat die gepleegd is van buiten de VS;
- alle NAVO-landen na consultatie hebben ingestemd met de te ondernemen acties (besluiten worden in de NAVO op basis van consensus genomen, dus ieder land heeft in principe een veto recht);
Na eventuele besluitvorming over de aard van de militaire actie als zodanig, is het aan de afzonderlijke NAVO landen zelf om te bepalen op welke manier zij bijstand zullen verlenen aan deze actie.
Wij zien in deze procedure op dit moment voldoende waarborgen om zowel de vraag naar eventuele militaire acties zelf, de eventuele omvang daarvan én de eventuele bijdrage van Nederland daaraan te beoordelen. Gezien de uitleg die de regering geeft over het inroepen van artikel 5 en de duidelijke momenten in de besluitvormingsprocedure waar wij onze positie kunnen bepalen, hebben wij geen bezwaar aangetekend tegen het inroepen van het artikel 5 van het NAVO verdrag. Dit betekent geen commitering aan welke actie dan ook. Wij hebben verder gevraagd om optimale en maximale parlementaire betrokkenheid in de verdere besluitvorming, om niet voor voldongen feiten gesteld te worden.
De GroenLinks-fractie wil voorkomen dat we in een spiraal van geweld terecht te komen. Ook nu geldt het bewaren van de internationale vrede en veiligheid als belangrijkste zorg voor GroenLinks.
Het is de uitdaging om de gevaren te benoemen, analyseren en van een antwoord te voorzien zonder in simple tegenstellingen van het Westen versus Islam of het Westen versus Arabische wereld te vervallen. Begrijpen is geen opstap naar begrip maar naar adequate antwoorden. Waar de aard van het probleem zo komplex is, is ook antwoord daarop ook complex. Er moet gewerkt worden aan het oppakken en berechten van de verantwoordelijken van de terroristische aanslagen, er moet gewerkt worden aan het ontmantelen van de teroristische netwerken en de oorzaken moeten aangepakt worden die het extremisten mogelijk maakt om andere mensen in te zetten voor hun anti-democratische agenda. Een radikale wijziging van het Midden Oosten beleid en serieus werken aan andere sociaal en economische verhoudingen wereldwijd zijn de topprioriteiten van deze politieke agenda.
Farah Karimi