Senator Tineke Strik vindt dat de minister hoog spel speelt door koste wat het kost het sociaal zekerheidsverdrag met Marokko op te zeggen. Hij brengt daarmee de samenwerking tussen Nederland en Marokko in gevaar.
Eerder al wekte de regering irritaties op bij Marokko door invoering van het woonlandbeginsel, een maatregel die later door de rechter werd teruggedraaid. Het voorstel van Marokko om de reikwijdte van het verdrag uit te breiden naar de gehele Westelijke Sahara vindt GroenLinks eveneens onacceptabel, maar dit is geen reden om het verdrag met Marokko nu dan maar op te zeggen.
Feitelijke opbrengst
Als dit jaar het EU Associatiebesluit met Marokko in werking treedt, herleeft het recht op export van een aantal uitkeringen. Daardoor heeft opzegging van het verdrag alleen gevolgen voor kinderbijslag, kindgebonden budget, de Toeslagenwet en dekking van de Zorgverzekeringswet. Maar dat geldt dan alleen voor nieuwe situaties, niet voor rechten die nu al bestaan.
Het gaat in de praktijk om 150 kinderen per jaar terwijl dit aantal in de toekomst zal afnemen. In feite gaat het nergens over, aldus Tineke Strik. Ook de aantallen aanvragen van de andere uitkeringen zijn relatief klein.
Verlies door opzeggen
Tegenover deze minieme financiele voordelen, staan de grote nadelen van de opzegging van het verdrag. Door opzegging van het verdrag verliest Nederland controle op vermogen en op de rechtmatigheid van uitkeringen en van medische keuringen. Nederland snijdt zich met opzeggen van het verdrag dus diep in de vingers. Het ontbreken van controles zal een deel van de beoogde besparing teniet doen.
Onvriendelijke daad
Marokko heeft laten weten de opzegging van het verdrag uit te leggen als een 'onvriendelijke daad'. De consequenties daarvan hebben we al gemerkt, bijvoorbeeld doordat Marokkaanse vreemdelingen op straat werden gezet. Ook de samenwerking op andere beleidsterreinen, zoals terrorismebestrijding, deradicalisering, integratie en cultuur, brengt de regering met dit voorstel in gevaar.
Uitvoeringsproblemen
Tineke Strik verwacht extra veel bezwaar- en beroepsprocedures over de feitelijke woonplaats van een kind. Ook deze kosten komen ten laste van Nederland en halen de beoogde kostenbesparing verder naar beneden.
De export van de meeste uitkeringen herleven weer als het EU Associatiebesluit inwerking treedt. Maar het is nog niet zeker wanneer dat EU Associatiebesluit precies in werking treedt. Het kan daardoor gebeuren dat tussen opzeggen van het huidige verdrag en inwerkingtreding van het EU Associatiebesluit een gat ontstaat. Welke consequenties heeft dat voor bijvoorbeeld opgebouwde rechten op grond van de ANW, WIA, WAO en ouderdomspensioenen?
Haastige spoed
Als het verdrag al opgezegd moet worden, dan vindt de fractie van GroenLinks het verstandiger om daarmee op zijn minst te wachten tot de inwerkingtreding van het EU Associatiebesluit. Maar het kabinet heeft haast. Zoveel haast, dat ook de Eerste Kamer met bloedspoed dit wetsvoorstel moet behandelen en vandaag al moet stemmen over het voorstel. Het ontgaat de fractie waarom dit wetsvoorstel zo anders is dan andere referendabele wetsvoorstellen, waarbij de Eerste Kamer acht weken voor de inwerkingtreding stemt over een wetsvoorstel. Nu wil de minister een termijn van vier maanden.