Dit zegt Femke Halsema in haar bijdrage aan het Tweede Kamer debat over het regeringstandpunt inzake de op handen zijnde oorlog met Irak.

Binnen 48 uur begint de oorlog tegen Irak: even onvermijdelijk als onvoorstelbaar. Onvermijdelijk omdat de ramkoers van de VS de afgelopen weken, ondersteund door Engeland en Spanje, geen ruimte meer liet voor diplomatieke alternatieven, voor langer durende wapeninspecties en een rol van betekenis voor de internationale gemeenschap.

Onvoorstelbaar omdat deze oorlog politieke, juridische en morele rechtvaardiging mist.

Politieke steun voor deze oorlog ontbreekt: de meerderheid van de internationale gemeenschap is tegen – niet voor niets hebben de VS hun resolutie niet meer in stemming gebracht. President Bush zet de wereld op zijn kop als hij stelt dat de VR haar verantwoordelijkheid niet heeft genomen. Dat hebben de VR-leden wel en het antwoord aan Bush luidde in overgrote meerderheid: nee!

Juridisch is deze oorlog niet te legitimeren.

De oorlog levert zelfs een grove schending op van het internationale recht. Het gaat om een preventieve oorlog, zonder een internationaal mandaat: een klassieke daad van agressie .

Irak ontwapent wèl (aldus Blix en Baradei), zei het niet snel genoeg en niet voldoende.

Voor wezenlijke schending van de eis te ontwapenen (resolutie 1441) heeft Bush de afgelopen weken geen overtuigende bewijzen kunnen leveren. Ook de MP laat nu na de bewijzen te leveren voor ‘a material breach’.

Bovendien: er is maar één institutie die wezenlijke schending van de internationale eis te ontwapenen, kan vaststellen, en kan bepalen welke 'serieuze consequenties' dit zou moeten hebben èn dat is de Veiligheidsraad zelf.

Moreel kent deze oorlog ook geen rechtvaardiging: het oorlogsleed, de humanitaire ellende die een gevolg zal zijn van de oorlog, de vernietiging van de sociale en fysieke infrastructuur van Irak en de mogelijke destabilisatie van het Midden-Oosten, staan niet in verhouding tot het doel van ontwapening. Een doel dat ook met wapeninspecties te bereiken is. Bovendien hebben de VS nagelaten een geloofwaardig alternatief te presenteren voor de toekomst van Irak. De reële verwachting is chaos, een burgeroorlog en langdurige bezetting van Irak door buitenlandse troepen.

Om – letterlijk – vijf voor twaalf toonde Bush zijn ware gedaante getoond en dat is verontrustend. Het is hem niet meer te doen om ontwapening maar om een 'regime change'. De Franse president Chirac stelde vanochtend terecht dat ook dit geen enkele rechtvaardiging oplevert. Saddam Hussein levert geen onmiddellijke bedreiging voor de internationale rechtsorde op die een oorlogsverklaring rechtvaardigt.

Politiek, juridisch en moreel onrechtvaardig: voor GroenLinks, voor de Groenen in Europa leidt dat tot maar één conclusie. Het gedrag van de VS is een grove schande. Dat de VR er niet uitkwam is wat ons betreft een rechtstreeks gevolg van het optreden van de VS: van het gevoerde adagium 'dat wie niet voor ons is, tegen ons is'. De afgelopen weken gaf de VS de VR de keuze 'te buigen of te barsten'. Toen de veiligheidsraad niet boog, was de conclusie van de VS. Dan barsten ze maar.

De Nederlandse regering lijkt nu deze redenering te volgen.

Althans, als ik het omslachtige, om met collega Duivesteijn te spreken, standpunt van de Nederlandse regering goed interpreteer. Het is een beter staaltje van polder-abracadabra: of waarin een klein land zich nog kleiner kan maken.

Na weken van struisvogelpolitiek, waarin de NL’se regering maar niet tot een standpunt kon of wilde komen en telkens de besluitvorming in de VR wilde afwachten, is er nu de beslissing wèl politiek, niet militair te steunen. Een raadselachtig standpunt op zijn zachtst: of in gewone mensentaal, wegduikend en ruggengraatloos

Misschien zou de MP mij uit kunnen leggen wat het onderscheid is tussen militair en politiek? Politiek wordt ja gezegd, wordt de redenering van Bush zelfs ongegeneerd gekopieerd.

Maar er zijn ook patriots geleverd, AWACs vliegen rond en onze lucht- en vaarwegen worden voor Amerikaanse militaire transporten gebruikt. Als het dan geen rechtstreekse militaire steun is, dan wel indirect. De regering neemt hiermee eigenlijk verantwoordelijkheid voor alles wat er staat te gebeuren, zonder de trekker te hoeven overhalen. De regering kiest voor medeplichtigheid aan schending van de internationale rechtsorde. En de jurist Balkenende behoort te weten dat ook dit strafbaar is.

De belangrijkste reden voor het uitspreken van het eufemisme 'politieke steun' lijkt te zijn de binnenlandse formatie niet nodeloos in gevaar te brengen, door de PvdA niet onnodig te schofferen. Minister Kamp erkende dat zojuist ook voor het ANP. Volgens hem hebben alle ministers rekening gehouden met het PvdA-standpunt omdat zij het van belang achten dat de volgende regering dit beleid kan continueren. Mijn vraag aan de MP: spreekt de minister hier namens de hele regering? Zo ja, is dit standpunt overeenkomstig de uitkomst van de formatie-onderhandelingen. M.a.w. hebben de PvdA-onderhandelaars zich neergelegd bij dit standpunt?

De PvdA was gisteren namelijk helder: er kon geen enkele steun worden gegeven aan de VS. Aangezien er wat betreft GroenLinks geen verschil bestaat tussen politieke en militaire steun, betekent dit dat het gedrag van de VS, de oorlogsverklaring zou moeten worden veroordeeld. In heldere en ondubbelzinnige termen.

Het is van tweeën een: of je steunt militair, of je steunt niet. Wij roepen de regering dringend op om de op handen zijnde oorlog te veroordelen.

De MP gaf zojuist in zijn toelichting als belangrijkste reden om politieke steun te verlenen niet 'wil kiezen voor Saddam Hussein'. Het is Bushiaanse oorlogsretoriek. Het is een obscene opmerking. Kiest Chirac voor Saddam Hussein? Zit Blix in dat kamp? Zit de veiligheidsraad in dat kamp? Zit de PvdA in dat kamp? De MP zei ook persoonlijk te hebben geworsteld? Waarmee heeft hij dan geworsteld? Bij welk kamp hij zou willen horen?

Saddam is geen slachtoffer zei de MP zoëven. Ook dat beschouw ik als een lichtzinnige provocatie. Nee. Saddam is geen slachtoffer. Hij is ook niet zomaar een recidivist; hij is een mensenrechtenschender van de ergste soort.

Maar deze oorlog richt zich niet alleen tegen Saddam Hussein. Deze oorlog richt zich tegen Irak. Slachtoffer is het Iraakse volk dat vanaf donderdagnacht waarschijnlijk gebombardeerd zal worden, tegen wie de Amerikaanse troepen ook gaan oprukken. Dat is de reden waarom wij, waarom een grote meerderheid van de Nederlandse, de Europese bevolking, de veiligheidsraad zich tegen deze oorlog uitspreken.

Dit brengt me ook op de humanitaire gevolgen van deze oorlog.

Eerder hebben de VS aangegeven gebruik van kernwapens te overwegen als Irak massavernietigingswapens inzet. Zou de Nederlandse regering daar ook politieke steun aan geven? Zo nee, wil de regering dan nu al eventueel gebruik van kernwapens willen veroordelen en bijvoorbeeld tijdens de Europese top dit weekend het initiatief willen nemen tot een gezamenlijke Europese oproep aan de VS onder geen beding kernwapens in te zetten.

De Koerden in Noord Irak zijn de meest kwetsbare groep. Zij vrezen een tweede Halabja: het inzetten van chemische wapens tegen Koerdische burgers. Dat voorkomen heeft een hoge prioriteit en vereist actieve bescherming van de Koerdische bevolking. (beschermende kleding, gasmaskers, voldoende medicijnen en medische bijstand). Ik verzoek de regering zich hiervoor in te zetten en daar ook op de Eurotop steun voor te zoeken.

Er dreigt een enorme vluchtelingenstroom op gang te komen. 1,5 miljoen vluchtelingen, al in de eerste dagen, zo verwacht de VN. Vorige oorlogen, Kosovo & Afghanistan, leren ons dat de hulpverlening te traag op gang kwam. Dat moet anders en dat kan anders. Ik verzoek de regering actief steun te geven aan een goede hulpverlening, door a) met andere Unie lidstaten de UNHCR financieel te ondersteunen en b) tijdens de Eurotop het initiatief te nemen om snel op Europees niveau tot een tijdelijke ontheemden regeling te komen.