Maandag zetten de wereldleiders de toon voor een nieuw klimaatakkoord in Parijs. In een speciaal opgezet Leaders Event mochten de 160 leiders van de deelnemende landen de top openen. Ze laten zien hoe begaan ze zijn met lot van onze aarde en velen benadrukten dat dit echt de laatste kans is om klimaatverandering onder controle te krijgen. Een analyse van de belangrijkste speeches (en die van Mark Rutte).

Barack Obama, president van de Verenigde Staten mocht als een van de eerste het woord voeren. Hij benadrukte dat hij persoonlijk naar Parijs wilde komen “als leider van de grootste economie en de op een na grootste uitstoter.” Hij stelde verder: “Niet alleen erkent de VS haar rol in het veroorzaken van dit probleem, maar we erkennen onze verantwoordelijkheid om er iets aan te doen.”

Xi Jinping, president van China: “Aankappen van klimaatverandering is een gedeelde opdracht voor de gehele menselijkheid. (...) De conferentie in Parijs is geen finishlijn, maar een nieuw beginpunt.”  Tot tevredenheid van velen, sprak hij het doel uit om “te komen tot een allesomvattend, gebalanceerd, ambitieus – en bindend – akkoord over klimaatverandering” en sprak hij het vertouwen uit dat de top een “bevredigend resultaat” zal hebben.

Zelfs Vladimir Poetin, president van Rusland, erkent dat “klimaatverandering een van de grootste uitdagingen van de mensheid is geworden.” En: “Ons vermogen om klimaatverandering succesvol aan te pakken bepaalt de kwaliteit van leven voor iedereen op de planeet.” Rusland wil dat een akkoord in Parijs “uitgebreid, effectief en gebalanceerd” is. Het akkoord zou wettelijk bindend moeten zijn en de deelname van ontwikkelingslanden moeten meenemen in de implementatie.

Veel leiders spinnen hun boodschap als een nieuwe wereldwijde dynamiek om over te stappen op een CO2-vrije economie, die ongeziene toezeggingen vereist – en ze erkennen tegelijkertijd dat wat ze nu toezeggen niet genoeg is om onder de twee graden opwarming te blijven. We citeren Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie: “Beloftes zullen niet genoeg zijn. We hebben een bindend, robuust en bestendig akkoord nodig, met een langetermijnvisie van een CO2-neutrale economie, waarvan de implementatie periodiek getoetst wordt en die aangepast wordt als dat noodzakelijk is.”

De bijdrage van Mark Rutte, onze Nederlandse premier, voegde weinig toe. Hij herhaalde vooral dat burgers en het bedrijfsleven aan de slag moet in de strijd tegen klimaatverandering, terwijl dat volgens ons juist al enorm veel gebeurt in Nederland. Het is juist de overheid die achterloopt. Elk land moet handelen naar zijn mogelijkheden stelde Rutte. Hopelijk nemen de landen géén voorbeeld aan Nederland bij het vaststellen van hun mogelijkheden.

Klimaatfonds

Er waren geen leiders die bekendmaakten dat ze hun reductie van de uitstoot van broeikasgassen opschroeven, maar een aantal meldde wel verhoging van financiering en meer samenwerking op het gebied van de overdracht van technologie, bij het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering en bij het meten en rapporteren van de uitstoot van broeikasgassen.

De Chinese president benadrukte dat ontwikkelde landen moeten vasthouden aan hun belofte om in 2020 jaarlijks honderd miljoen dollar in het klimaatfonds te stoppen. De president van Niger, Issoufou Mahamadou, zei dat Afrika, met twee procent van de wereldwijde uitstoot, hoger dan gemiddeld getroffen gaat worden door klimaatverandering. Hij riep in Parijs op om vast te houden aan het principe dat de vervuiler moet betalen.

De meeste ontwikkelde landen spraken de belofte uit om het klimaatfonds te vullen, zonder expliciete beloftes te doen voor na 2020. Noorwegen zegde toe om haar bijdrage te verdubbelen, als uitstootvermindering door afnemende ontbossing wordt geaccepteerd. Japan zegde toe om haar bijdrage voor het klimaatfonds in 2020 te verhogen. Luxemburg vult het fonds ook extra aan, bovenop de een procent ontwikkelingshulp die ze al geven. Juncker herhaalde dat de Europese Unie in 2014 14,5 miljard euro voor klimaatbeleid in ontwikkelingslanden vrijmaakte en zei: “We zullen meedoen, we moeten meer doen in de komende jaren. Anderen moeten ons voorbeeld volgen.”

Geen van de leiders van ontwikkelde landen was dapper genoeg om te erkennen dat de wereldwijde uitstoot van CO2 in 2050 compleet gestopt moet zijn om onder de grens van twee graden opwarming te blijven. Aan de andere kant meldde zelfs Poetin dat “we de doelstelling van een maximale wereldwijde opwarming van twee graden aan het eind van de eenentwintigste eeuw moeten beschermen.”

We sluiten af met Juncker:

“Iedere dag werken onze burgers, onze bedrijven, onze maatschappelijke organisaties aan de omslag naar duurzame energie. Om ervoor te zorgen dat hun initiatieven slagen, hebben ze een solidair en verantwoord akkoord nodig. We moeten ze dat geven. We kunnen dat voor elkaar krijgen, hier in Parijs.”