Helaas zijn de plannen van Pechtold voor bestuurlijke vernieuwing gestuit op het CDA. Positief is het voorstel voor een nationale conventie, dat GroenLinks eerder lanceerde. Maar zonder de invoering van een referendum is het een mager pakket. GroenLinks vraagt de coalitie om van het referendum een vrije kwestie te maken. Dan kunnen de VVD en D66 de voorstellen van GroenLinks en de PvdA steunen.
GroenLinks is verheugd dat minister Pechtold het GroenLinks-voorstel voor een nationale conventie overneemt. Die conventie zou wat GroenLinks betreft een brede opdracht moeten krijgen. Wij begrijpen niet waarom Pechtold deze conventie alleen wil laten spreken over de gekozen regeringsleider en de toekomst van de Eerste Kamer. GroenLinks pleit ervoor dat de Conventie zich ook uitspreekt over de meest wenselijke manier om het referendum in te voeren en over de toekomst van de lokale democratie, inclusief de benoemingswijze van de burgemeester.
Het kabinetsvoorstel om de gekozen burgemeester rechtsreeks in de grondwet te verankeren, polariseert onnodig en brengt een democratischer gemeentebestuur alleen maar verder weg.
De overige voorstellen van minister Pechtold zijn niet meer dan bestuurlijke kruimels. De spreiding van de gemeenteraadsverkiezingen veroorzaakt meer problemen dan het oplost.
GroenLinks vraagt de coalitie middels schriftelijke vragen om van het referendum een ‘vrije kwestie’ te maken. GroenLinks en de PvdA dienden onlangs een wetsvoorstel in om een bindend correctief referendum grondwettelijk mogelijk te maken. Nu het kabinet dit onderwerp laat liggen, moeten ook de VVD en D66 het initiatiefwetsvoorstel kunnen steunen. Dat geldt ook voor de tijdelijke invoering van een raadplegend referendum. De PvdA en GroenLinks hebben een initiatiefwet in voorbereiding om het raadplegend referendum mogelijk te maken, zolang het bindend correctief referendum nog niet is geregeld.
Dat laatste zal immers nog enkele jaren duren. Na de zomer verwachten wij het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel te ontvangen. Dan kan de Kamer het voorstel in behandeling nemen. Daarmee is een eerste lezing tijdens deze kabinetsperiode goed haalbaar. Na de verkiezingen is een snelle tweede lezing mogelijk en kan de Grondwet worden gewijzigd.
Wijnand Duyvendak