Er zijn steeds meer Nederlanders actief in conflictgebieden. Maar daar is te weinig onafhankelijke en betrouwbare journalistiek. Dat is voor veel media te duur en te gevaarlijk. GroenLinks vindt vrije en onafhankelijke journalistiek juist hier van groot belang. Een onafhankelijk mediafonds kan dat financieren.
Nederlandse militairen zijn steeds vaker actief in conflictgebieden. Nederland heeft zelfs ‘special forces’ naar Afghanistan gestuurd met de opdracht oorlogshandelingen uit te voeren. Dat is niet meer voorgekomen sinds de Korea-oorlog. De internationale samenwerking richt zich steeds meer op het steunen van leger, politie en justitie in landen tijdens of vlak na conflicten. Deze Security Sector Reform (SSR) wordt gefinancierd met ontwikkelingsgeld. Daarbij worden Nederlandse militairen en deskundigen ingezet.
Nederland is nu bijvoorbeeld actief in Afghanistan, Congo en Soedan. Maar het schort in al deze landen aan onafhankelijke en betrouwbare journalistiek. Dat komt mede doordat berichtgeving uit conflictgebieden erg gevaarlijk en duur is. Het is voor journalisten en correspondenten moeilijker om daar hun werk te doen. Dat is ook erg duur. De reisverzekeringen voor dergelijke gebieden kosten vaak meer dan 1500 euro per dag. Bovendien zijn de gebeurtenissen daar vaak erg traumatisch voor mensen die er vanwege hun werk ‘bovenop’ moeten staan. Dat vraagt ook om goede voorbereiding en nazorg.
Het publiek en de politiek hebben recht op goede informatie over de situatie in conflictgebieden. Zeker wanneer Nederland daar een actieve rol speelt. Goede controle is alleen mogelijk wanneer de media financieel in staat zijn om hun verslaggevers hier heen te sturen. Veel media kunnen de hoge kosten voor de verzekering van hun verslaggevers niet meer opbrengen, waardoor de nieuwsvoorziening onder druk komt te staan.
Neem bijvoorbeeld Afghanistan. Jaarlijks besteden we er miljoenen euro’s aan ontwikkelingssamenwerking. Duizenden Nederlandse militairen zijn daar actief. Toch is de aanwezigheid van Nederlandse journalisten uiterst beperkt. Zij kunnen vaak weinig anders dan meegaan met de bezoeken van de minister van Defensie. Ze proberen het Nederlandse publiek zo goed mogelijk te informeren. Maar dat is moeilijk als er weinig meer mogelijk is dan een bijna Amerikaanse vorm van ‘embedded journalism’. Journalisten moeten meer ruimte krijgen voor diepgaande en onafhankelijke berichtgeving over de omstandigheden in de conflictgebieden.
GroenLinks vindt dat van groot maatschappelijk belang. We moeten proberen de bestaande financiële obstakels voor de media weg te nemen. Daarom moet er een mediafonds komen waaruit journalisten financiële steun kunnen krijgen voor hun werk in conflictgebieden. Dit fonds moet ook toegankelijk zijn voor freelance-journalisten, die er nu soms noodgedwongen voor kiezen om onverzekerd hun werk te doen in deze zeer gevaarlijke gebieden.
GroenLinks zal het mediafonds voorstellen bij de begrotingsbehandeling van buitenlandse zaken en ontwikkelingssamenwerking. Het fonds dient om de verzekeringen te financieren. Maar journalisten kunnen er ook een beroep op doen voor het benodigde materiaal, voor voorbereidende training en voor professionele nazorg. Het beheer van het fonds kan worden overgelaten aan de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). GroenLinks zal de ministers Bot en Van Ardenne verzoeken in contact te treden met de NVJ voor de verdere uitwerking van dit voorstel.
Farah Karimi