Het is een jaar geleden dat de EU en Turkije een deal sloten over het tegenhouden van vluchtelingen, in ruil voor miljarden aan financiële steun voor vluchtelingen in Turkije en uitzicht op visumvrij reizen voor Turken en het opnieuw opstarten van toetredingsonderhandelingen. GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini was vanaf begin af aan kritisch over de deal waarmee EU-landen hun verantwoordelijkheid proberen af te kopen.
“De deal tussen de EU en Turkije lijkt in de verste verte niet op een menswaardig vluchtelingenbeleid”, zegt Sargentini. “Het is een illusie dat we grensbewaking kunnen afkopen en daarmee de vluchtelingencrisis kunnen oplossen.”
Haperende deal
De uitvoering van de deal hapert in meerdere opzichten: Vluchtelingen die het afgelopen jaar in Griekenland zijn aangekomen, wachten in erbarmelijke omstandigheden op wat er met ze gaat gebeuren. Griekse asielprocedures duren weken, zo niet maanden, terwijl de deal spreekt van een snelle afhandeling van aanvragen.
Sargenini: “Ondertussen is er in de kampen in Griekenland een tekort aan alles, inclusief babyvoeding. De vluchtelingen zitten in tenten in de sneeuw en moeten hun kinderen met koud water wassen.”
Het is onveilig in de kampen en toch worden alleenstaande kinderen niet apart opgevangen. Door onvoldoende hygiëne is er nu zelfs schurft uitgebroken. “Toch blijft Europa wegkijken en laat het de Griekse overheid en de vluchtelingen aan hun lot over. ”
Twijfelachtige juridische basis
Maar ook juridisch zitten er grote haken en ogen aan de Turkijedeal. Zo is de Europese democratie buitenspel gezet: het Europarlement kan zijn taak van democratische controle niet uitoefenen, omdat de deal officieel geen Europese wetgeving is. Het is een afspraak op twijfelachtige juridische basis tussen de Europese landen en Turkije, waarbij de Europese Commissie slechts faciliteert. Dat concludeerde ook een Europese rechter onlangs in een rechtszaak aangespannen door drie asielzoekers die vastzitten op de Griekse eilanden. Die achtte zich niet bevoegd om te oordelen, omdat de Turkijedeal geen Europese wetgeving is.
Sargentini maakt zich zorgen over dit juridische schemergebied dat de EU-landen zelf maar wat goed uitkomt. “Ik ben bang dat de EU-landen het wel prima vinden dat het Europarlement niet over hun schouder meekijkt en dat een Europese rechter niet kan of wil ingrijpen.” Sargentini kreeg geen steun van christendemocraten, sociaaldemocraten en liberalen om een debat hierover in het Europarlement aan te vragen.
Dubieuze regimes
In navolging van de Turkijedeal sloten de EU-landen ook deals met andere dubieuze regimes: Afghanistan, Mali en Libië. “We hebben kritiek op de manier waarop deze landen hun eigen burgers behandelen, maar blijkbaar is het prima om de leiders van de landen te betalen om vluchtelingen tegen te houden. Europa maakt zich zo afhankelijk van deze foute landen, met mensen die vluchten voor oorlog en geweld als slachtoffer.”
“Laten we aan de slag gaan om de oorzaken van gedwongen migratie echt weg te nemen”, stelt Sargentini.
“Door het inzetten van ontwikkelingshulp om vluchtelingen tegen te houden, zoals nu gebeurt, organiseren we simpelweg de volgende vluchtelingencrisis.”
