Woensdag komen het Europees Parlement en de Raad van Ministers voor de negende keer bij elkaar om te onderhandelen over strengere anti-witwasregels. Europarlementariër Judith Sargentini leidt de onderhandelingen namens het Europarlement. De onderhandelingen lopen stroef omdat EU-landen niet aandurven de broodnodige wijzigingen aan te brengen aan de bestaande regels, de vierde anti-witwasrichtlijn. Met name meer transparantie op wie achter een bedrijf of een trust schuilt via een openbaar UBO-register is een struikelblok.
Wat is het UBO-register?
UBO staat voor ultimate beneficial owner, of uiteindelijk belanghebbende. Het is een register waarin duidelijk naar voren komt welk mens van vlees en bloed uiteindelijk de touwtjes in handen heeft in een bedrijf of trust. Op deze manier worden schimmige en ingewikkelde constructies van bedrijven en trusts blootgelegd. Criminelen maar ook grote bedrijven die belasting ontduiken, maken gebruik van ondoorzichtige structuren om de opsporingsdiensten en de fiscus om de tuin te leiden. Meer transparantie helpt hierbij. Om deze transparantie te bereiken is een publiek UBO-register onmisbaar. Sargentini wist drie jaar geleden een openbaar UBO-register voor bedrijven in de vierde anti-witwasrichtlijn te krijgen, voor trusts lukte dat niet door voornamelijk de weerstand van het Verenigd Koninkrijk (dat veel trusts heeft).
In de wetgeving die nu op tafel ligt wil het Europarlement een openbaar UBO-register voor zowel bedrijven als trusts. De regels moeten gaan gelden voor Europese en niet-Europese bedrijven en trusts die in de EU zaken doen. Het is essentieel om een breed UBO-register te hebben want anders is het makkelijk voor criminelen de regels te omzeilen door bijvoorbeeld een trust op Panama op te richten terwijl alle betrokken partijen en eigendom in de EU zijn.
De EU-landen voelen weinig voor een ruim register: ze staan open voor een in feite half openbaar UBO-register voor Europese bedrijven. Ze willen geen enkele regels voor buitenlandse bedrijven die in de EU zaken doen en ze willen ongelimiteerde uitzonderingen op de openbaarheid waarmee de transparantie in essentie via de achterdeur wordt weggehaald. Voor trusts willen de EU-landen een openbaar UBO-register onder de voorwaarde dat als iemand in het register kijkt moet 'bewijzen' dat hij of zij een hele goede reden heeft. Daarnaast willen EU-landen dat financiële opsporingsautoriteiten moeten betalen om in het register te kijken voor hun onderzoek. Het Europarlement vreest dat dit ten koste gaat van het onderzoek en de nut van het register.
Welke andere onderwerpen liggen nog op tafel?
Naast meer transparantie strijdt Sargentini namens het Europees Parlement voor onder andere:
- Betere naleving van de regels door meer instanties verantwoordelijk te maken voor een ken-je-klant-onderzoek: zo wil het Europarlement dat ook kunsthandelaren en veilinghuizen die te maken krijgen met een klant die een duur schilderij wil verkopen, uitzoeken of ze te maken hebben met een eerlijk persoon.
- Hogere sancties bij het niet naleven van de regels.
- EU-landen verplichten een kadaster van onroerend goed te hebben en deze toegankelijk te maken voor financiële opsporingsauthoriteiten.
- Een uitgebreid klantenonderzoek wanneer de klant een hoge functie bekleed, zoals een minister of een Kamerlid, zodat grondig wordt uitgezocht waar de klant zijn inkomen vandaan haalt.
Hoe staat het met de vierde anti-witwasrichtlijn?
EU-landen hadden tot juni van dit jaar de tijd om de vorige anti-witwasrichtlijn om te zetten in nationale wetten. Helaas lopen heel veel landen achter op de implementatie. Vorige week tikte de Europese Commissie Nederland samen met België, Spanje, Bulgarije, Cyprus, Griekenland, Luxemburg, Malta, Polen en Roemenië op de vingers getikt omdat zij nog steeds achterlopen. Uiteindelijk kan de Europese Commissie Nederland en de andere landen voor de rechter kan dagen.