De huidige kredietcrisis is één van de grootste uit de recente geschiedenis en gaat ons allen raken. Als de storm is gaan liggen moeten we lessen trekken uit de ontstaansgeschiedenis en bekijken of de crisis op de juiste manier is aangepakt. Dat moet je op de meest krachtige wijze doen: een parlementair onderzoek.
Sinds augustus 2007 kwamen Amerikaanse hypotheekbanken in de problemen door de haperende huizenmarkt in delen van de VS. Vanaf dat moment kwam aan het licht dat deze banken dubieuze hypotheken hadden verstrekt en de risico’s van wanbetaling via complexe financiële producten hadden doorverkocht aan financiële instellingen wereldwijd. 15 Maanden later heeft de kredietcrisis zich als een olievlek uitgebreid en wereldwijd banken en financiële instellingen in de problemen gebracht. Met honderden miljarden euro’s aan publieke geld worden de financiële stelsels overeind gehouden.
Zo ook in Nederland: minister Bos nationaliseerde Fortis en ABN AMRO, verschafte ING een lening van 10 miljard en garandeert de kredietverlening op de interbancaire markt voor een bedrag tot 200 miljard euro. Dat is bijzonder veel geld, maar het zijn in de kern noodzakelijke interventies om een financiële systeemcrisis te vermijden. Dat zou namelijk bijzonder schadelijk zijn voor de Nederlandse economie. Minister Bos verdient daarom onze steun bij het blussen van de brand.
De ongekende omvang van de kredietcrisis roept heel veel vragen op. Zoals: Hoe heeft het zover kunnen komen? Wat is de ontstaansgeschiedenis van de financiële crisis en het Nederlandse aandeel daarin? Was het toezicht in Nederland op orde? Bestrijden de autoriteiten de crisis op de juiste manier? Werkt het deposito-garantiestelsel naar behoren? Heeft de staat juist geopereerd ten aanzien van ABN AMRO? Was het parlement in staat om voldoende controle uit te oefenen? Welke maatregelen moeten we nemen om ons financiële stelsel beter te laten functioneren en de kans op herhaling te minimaliseren?
Deze en andere vragen moeten centraal staan in een komend parlementair onderzoek. Op dit moment staat het indammen van de crisis centraal. Met de inzichten van vandaag worden de interventies van de overheid beoordeeld. De Tweede Kamer moet het daarbij niet laten. Een crisis als deze verdient een diepgaand onderzoek naar de oorzaken ervan. En het is van groot publiek belang lessen te trekken voor de toekomst. Niet alleen wat betreft de inrichting van het financiële stelsel, maar ook om tot een diepgaander oordeel te komen over de interventies van de overheid
Binnen afzienbare tijd zullen regeringen en toezichthouders met allerlei voorstellen komen om het financiële stelsel te versterken. Het is in ons aller belang dat het parlement in alle openbaarheid op basis van grondig en diepgaand onderzoek hierover een goed oordeel kan vellen en mogelijk aanvullende voorstellen kan doen. Wij roepen de fracties van CDA, PvdA en Christen Unie op hieraan steun te geven. Een moderne economie kan niet zonder een adequaat financieel stelsel dat politiek en maatschappelijk breed wordt gedragen.
Femke Halsema, Fractievoorzitter GroenLinks
Mark Rutte, Fractievoorzitter VVD
Geert Wilders, Fractievoorzitter PVV
Agnes Kant, Fractievoorzitter SP
Marianne Thieme, Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Alexander Pechtold, Fractievoorzitter D66
Rita Verdonk, Fractievoorzitter Groep Verdonk
update: Femke Halsema zat woensdag bij Pauw en Witteman, wat je hier kunt terugzien.