“Christendemocratische fractiegenoten kunnen niet langer toezien hoe de democratie en rechtsstaat in Hongarije verder geweld wordt aangedaan door de toenemende repressieve maatregelen en beleidsvoorstellen van de Hongaarse regering, onder leiding van premier Viktor Orbán.” Dat constateert GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini die op verzoek van het Europarlement de staat van de Hongaarse democratie en rechtsstaat onderzoekt.

In april publiceerde Sargentini haar bevindingen waarin zij concludeerde dat de grondrechten in Hongarije steeds meer onder bedreiging staan en dat daarom een zogenaamde artikel 7-procedure op zijn plaats is. Ze krijgt steun voor die bevindingen van verschillende politie fracties waaronder ook in toenemende mate van de grootste partij in het Europarlement, de Europese christendemocraten. Van die fractie zijn onder andere het Nederlandse CDA en de Hongaarse regeringspartij Fidesz lid.

Sargentini: “Er is duidelijk onvrede met het beleid van Orbán. Het lijkt er op dat het geduld van zijn partijgenoten steeds meer op aan het raken is.”

Opdracht

In mei 2017 vond het Europees Parlement al dat de Hongaarse democratie en rechtsstaat achteruit ging. Het gaf de commissie Burgerlijke Vrijheden en daarmee Sargentini de opdracht om te onderzoeken of een artikel 7-procedure gestart zou moeten worden. De verdeeldheid onder de christendemocraten was toen al zichtbaar, en de kritiek uit die partij wordt steeds groter. 

Sargentini: “De steun voor Orbán brokkelt af. Dat verbaast niet als je kijkt in wat voor vaart hij verder gaat met het afbreken van de democratie en rechtstaat.” Zo drukt de Hongaarse regering door met plannen die het werk van ngo’s, waaronder van Amnesty International en Human Rights Watch, onmogelijk maakt maar ook individuen belemmert humanitaire hulp te geven. Internationale organisaties waaronder speciale rapporteurs van de Verenigde Naties veroordeelde deze plannen al. 

Ook binnen de christendemocraten groeit het ongenoegen. Het CDA-congres nam dit weekend een kritische motie aan over het Fidesz-regime.

Amendementen

Op het conceptrapport van Sargentini dienden diverse Europarlementariërs gezamenlijk 263 amendementen in. Een groot deel ervan komt van Fidesz-Europarlementariërs die tegen het hele mandaat zijn, maar andere partijgenoten van hen dragen aanvullende argumenten aan waarom er sprake is van een structurele verslechtering van de democratie, fundamentele rechten en rechtstaat.

Zo komen Poolse Europarlementariërs met voorstellen op het gebied van het stakingsrecht en wil een Oostenrijkse Europarlementariër een hardere veroordeling van antisemitische uitingen van de Hongaarse regering. Ook de Italiaanse vijfsterrenbeweging, draagt nieuwe argumenten aan voor een artikel 7-procedure, zoals de bevindingen van het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) waaruit blijkt dat er sprake is van misbruik van EU-gelden met betrokkenheid van de schoonzoon van Orbán. 

Meerdere politieke partijen veroordelen, op basis van de bevindingen van de internationale Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), de weigering van accreditatie aan bepaalde onafhankelijke journalisten om de beëdiging van het Hongaarse parlement bij te wonen. De persvrijheid wordt steeds meer beknot. 

Eerder kreeg Sargentini steun van vier subcommissie van het Europarlement - de commissies voor Constitutionele zaken, Begrotingscontrole, Cultuur en Vrouw en Gendergelijkheid. Alle vier kwamen vanuit hun eigen expertise tot de conclusie dat een artikel 7-procedure aan de orde is.

Compromissen

Sargentini gaat nu aan de slag met het schrijven van zogenaamde compromissen op basis van de amendementen, zodat ze een meerderheid achter haar rapport krijgt. Eind juni stemt de dan commissie Burgerlijke Vrijheden, de plenaire stemming is in september. Voor die finale stemming is een twee derde meerderheid nodig. Pas dan geeft het Europarlement de Europese regeringsleiders officieel de opdracht zich over deze kwestie te buigen en om aanbevelingen te doen zodat Hongarije terugkeert naar een gezonde democratie.