Lees Jesse's speech hier:
Vergeet niet wie wij zijn. Sociale wezens. Verbonden met elkaar. Op onze slechtste dagen doen we elkaar geen pijn en verdriet, en op onze beste dagen bouwen onze handen de nieuwe wereld die onze ogen zien.
Door Corona is de fysieke afstand groter dan ooit, daarom is het zo belangrijk om onze lotsverbondenheid te blijven voelen. De beelden die je net zag. Samen strijden voor een betere wereld. Dat is wie wij in de kern zijn en dat is wie wij altijd zullen blijven. Dat zal ook Corona niet veranderen.
Ons land en de wereld gaan door een zware tijd. Op de eerste plaats voor alle mensen die werken in de frontlinie van de zorg. Iedere keer als ik op bezoek ben op een intensive care en praat met de mensen die daar werken maakt het me stil. Het doorzettingsvermogen en kameraadschap dat ik daar zie, is een voorbeeld voor ons allemaal. Het motiveert velen van ons om een stapje extra te zetten om ervoor te zorgen dat de druk op de zorg niet nog groter wordt.
Maar in Nederland voltrekt zich nog een ramp, maar dan in stilte. “Niet iedereen is een buitenmens, maar niemand is een binnenmens.” Ik vond het altijd een stomme slogan van een grote outdoorwinkel, maar wat is het waar. 10 maanden binnen zitten, dat doet iets met je mentale gesteldheid.
Door 10 maanden lockdown staat ook onze mentale gezondheid onder druk. En zeker die van jongeren. Mensen in de bloei van hun leven die nu stilstaan en zich eenzaam voelen. Psychologen waarschuwen voor een stijging van 60% van het aantal jongeren dat zich voor een crisisplaats meldt. Een crisisplaats kan net zo levensreddend zijn als een bed op de Intensive Care.
Al tien maanden vragen we solidariteit met onze kwetsbare ouderen. En terecht. Maar solidariteit gaat twee kanten op. Zodra het kan moet prioriteit gegeven worden aan versoepelingen die voor jongeren van belang zijn. Het openen basisscholen, maar ook het openen van middelbare scholen en vervolgonderwijs. Dat zijn we aan deze generatie verplicht.
De Corona pandemie werkt als een vergrootglas op de effecten van 30 jaar economisme, en tien jaar kabinetten Rutte. Tien jaar waarin de ongelijkheid is toegenomen en onze publieke dienstverlening is verwaarloosd. Tien jaar rechtse politiek, waarbij economische groei en rendement altijd gaan boven welzijn en gedeelde welvaart. Het heeft de samenleving uitgeput. Het virus van het economisme heeft Nederland maatschappelijk ziek gemaakt.
En het hardste, het meest schrijnende, het meest gemene voorbeeld van hoe een rechtse ideologie mensen kapot kan maken, is het toeslagenschandaal. Mensen werden bij voorbaat gezien als profiteurs en potentiele fraudeurs, omdat zij een toeslag van de verzorgingsstaat nodig hadden. En mensen met een afwijkende achternaam of huidskleur werden achtervolgd door een systeem van wantrouwen, door geïnstitutionaliseerd racisme.
Het is terecht dat het kabinet is afgetreden. Het enige juiste besluit. Lodewijk Asscher en Eric Wiebes hebben ook persoonlijke conclusies getrokken, door zelf op te stappen. Dat is moedig en te respecteren. Mark Rutte heeft dat niet gedaan. Het is aan de kiezers op 17 maart om daarover een oordeel te vellen.
Maar het is aan ons om hem te verslaan, op 17 maart. Het is aan ons om kiezers duidelijk te maken dat herstel van de verzorgingsstaat niet aan rechts kan worden overgelaten. Het is aan ons om tegenover het rechtse mensbeeld van wantrouwen en achterdocht, een mensbeeld te zetten van empathie en vertrouwen, om de verzorgingsstaat weer te baseren op het linkse ideaal van solidariteit. Met het herstel van de verzorgingsstaat gaan we niet wachten tot na de verkiezingen van 17 maart.
Daar moeten we nu direct mee beginnen. Want de onrechtvaardigheid is te groot. Het kabinet is demissionair, maar de Kamer niet. Met de val van het kabinet is de coalitiedwang verdwenen en heeft de VVD het vetorecht op de verzorgingsstaat verloren. Er is nu al de kans om de sociale zekerheid en de rechtstaat weer menselijker te maken, te beginnen dinsdag wanneer de Tweede Kamer stemt over ons voorstel om de toegang tot het recht te versterken. Door Sociaal Advocaten een eerlijke vergoeding te geven.
Dat kan door dinsdag al de keuze te maken voor publieke gefinancierde kinderopvang, zodat we zo snel mogelijk de kinderopvangtoeslag kunnen afschaffen. Dat kan aankomende dinsdag al door ervoor te zorgen dat mensen in de zorg er structureel in inkomen op vooruit gaan. Dinsdag bij de stemmingen de Tweede Kamer kan het begin van herstel van de verzorgingsstaat beginnen.
En deze hersteloperatie vervolgen we op 8 februari, wanneer de Tweede Kamer de participatiewet behandeld. Dan maken we een begin met het aanpassen van de hardvochtige bijstandsregels. Er is een sociale meerderheid in de Kamer en wij zullen er alles aan doen om die te mobiliseren. Daarom roep ik D66 en CU op, doe mee. Samen kunnen we Nederland veranderen. En mag ik een oproep doen aan het CDA. Laten we 500 kinderen uit Moria ophalen. Ook op menselijkheid mag de VVD geen vetorecht hebben.
Hoe gezellig het ook is op de YouTube chat. Ik mis jullie vandaag. Dit congres mag dan anders zijn dan normaal, maar de politieke strijd is hetzelfde en de urgentie groter dan ooit. De sociale gevolgen van Corona en het toeslagenschandaal hebben het verlangen naar verandering alleen maar groter gemaakt. Juist nu, juist in deze moeilijke Corona-tijd moeten wij hoop en optimisme terugbrengen in de politiek en in de samenleving. Deze verkiezingen gaan over onze toekomst na Corona. Over het redden van het klimaat en het herstellen van de verzorgingsstaat.
De verkiezingen op 17 maart gaan over een nieuwe koers voor ons land. Bij mijn aantreden als fractievoorzitter zei ik “er broeit iets in de samenleving. Er is een onderstroom van mensen die het anders wil”. De afgelopen jaren is de onderstroom steeds meer aan de oppervlakte gekomen. Het meest zichtbaar toen de leraren massaal staakten voor herwaardering van hun vak en de publieke sector. Het meest zichtbaar toen een nieuwe generatie opstond en zei: Black Lives Matter. Het meest zichtbaar toen miljoenen mensen het voorbeeld van een meisje uit Zweden volgden en met stakingen en demonstraties snelle klimaatactie eisten.
De onderstroom is bovenstroom geworden, laat zich horen en spreekt zich uit. Spreekt zich uit tegen een economisch systeem dat de aarde uitput, dat de natuur uitput, dat de samenleving uitput. Spreekt zich uit voor verandering. En onthoud dit: Ook al zien we elkaar vandaag niet op het congres. Al zien we elkaar niet op het Malieveld of in de straten van Amsterdam. Wij zijn en blijven met elkaar verbonden in onze strijd voor een betere wereld.
Het afgelopen jaar zijn er politieke besluiten genomen die niemand ooit voor mogelijk had gehouden. Plotsteling zijn ook partijen als de VVD en het CDA bereid om vergaand in te grijpen in de economie. In deze acute crisis zijn ze bereid om te erkennen dat de markt toch niet alle problemen kan oplossen. Maar zij miskennen een minstens zo’n ernstige crisis waar we middenin zitten: De Klimaatcrisis.
Vijf jaar na het akkoord van Parijs, staat het klimaatbeleid stil. Krijgen grote bedrijven uitstel van maatregelen. Halen we de doelen niet. Maar voor de klimaatcrisis zijn er niet iedere twee weken een persconferentie met de Minister-President. Worden niet bijna wekelijks nieuwe maatregelen aangekondigd. Worden niet op stel en sprong de adviezen van wetenschappers overgenomen.
In de Tweede Kamer is het afgelopen jaar 24 keer gedebatteerd over Corona. Over klimaatverandering spraken de fractievoorzitters de afgelopen 10 jaar slechts 4 keer. Dat moet echt anders! De urgentie moet omhoog. Daarom is het eerste wat GroenLinks in een nieuwe regering zal doen, de klimaatnoodtoestand uitroepen.
En net zoals we voor de Coronacrisis experts hebben verenigd in een Outbreak Management team krijgen we een Climate Management Team, dat dwingende adviezen geeft over de aanpak van de klimaatcrisis. Zodat we doen wat nodig is en we meer natuur, meer schone lucht, meer internationale treinen, meer welzijn en meer gezondheid krijgen. Het redden van het klimaat, dat staat op het spel bij de verkiezingen op 17 maart.
Deze verkiezingen zijn belangrijker dan ooit. En ook de komende formatie is belangrijker dan ooit. En dit keer mag rechts niet winnen. Het virus van het economisme heeft ook een vaccin nodig. We hebben de dure plicht om te leren van de geschiedenis. In 2012 heb ik gezien hoe na een heftige strijd tussen Samsom en Rutte zij samen in een kabinet kwamen en de VVD-agenda werd uitgerold. In 2017 is het D66 en GroenLinks niet gelukt elkaar vast te houden in de formatie, waardoor we geen vuist konden maken tegen de rechtse agenda van de VVD.
Als we durven te leren van het verleden, dan kan 2021 een keerpunt in de politieke geschiedenis worden. Het medicijn tegen het virus van het economisme is een progressieve alliantie. Samenwerking van linkse en progressieve partijen zoals D66, PvdA, SP en GroenLinks. Niet elkaar aanvallen in de campagne, maar samen optrekken tegen rechts. En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Deze afspraak staat al met de PvdA.
En als de SP bereid is Europese samenwerking als kans te zien voor onze gedeelde idealen, dan zie ik zelfs mogelijkheden voor samenwerking tussen de socialisten en de sociaal-liberalen van D66. Onze idealen, van deze progressieve beweging, moeten de opdracht zijn voor een nieuw kabinet en de kern zijn van een nieuw regeerakkoord. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.
Vrienden, de campagne die voor ons licht zal kort maar hevig zijn en het maximale vragen van onze beweging. Maar ik weet waar wij toe in staat zijn. Wij gaan massaal online en het internet terugveroveren op rechts. We gaan het beste resultaat ooit voor GroenLinks behalen. Maar veel belangrijker nog. Ik weet waarom wij verkiezingen willen winnen. Omdat wij geloven in meer.
Meer leven.
Meer samen.
Meer geld voor zorg, onderwijs en klimaataanpak.
Meer betaalbare woningen.
Meer welzijn, aandacht en perspectief.
Meer groen.
Meer toekomst.
Dat vormt de basis van onze plannen. Omdat we elkaar niet minder, maar veel meer nodig hebben. Alleen zo krijgen we een land waarin we elkaar meer gunnen en delen. Een land waarin je kunt zijn wie je bent. Waarin we zorgen voor onze gezondheid en die van onze natuur. Zodat er meer overblijft voor toekomstige generaties.
Vrienden,
Dit is ons moment.
Meer Toekomst. Meer GroenLinks.
