Toelichting partijbestuur

Bij een politiek referendum kan iedereen die tenminste drie maanden lid is van GroenLinks stemmen over een voorstel dat strekt tot wijziging van de bestaande situatie; dat kan ook inhouden het doen van een uitspraak of het innemen van een standpunt. De leden kunnen voor of tegen het voorstel stemmen.

Er is veel draagvlak binnen onze partij voor samenwerking met politieke bondgenoten. Nu staan we als partij op een punt dat we moeten bepalen of we een stap verder willen gaan in onze samenwerking met de PvdA. Als we de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 willen benutten als moment om de samenwerking te verdiepen, dan moeten we dat tijdig weten en voorbereiden. Het is daarom belangrijk dat onze leden zich hier nu over kunnen uitspreken. Zodat we in de praktijk kunnen ervaren of verdergaande samenwerking ons inderdaad krachtiger maakt. In de motie die op 12 februari op het GroenLinks-congres is aangenomen staat onder meer dat verdere stappen in de samenwerking, in het bijzonder voor de inzet bij de verkiezingen van de Eerste Kamer in 2023, worden voorgelegd aan de leden. Dat is wat we hier doen.

De leden van de PvdA stemmen op hun congres op 11 juni ook over de invulling van de samenwerking met GroenLinks richting Eerste Kamerverkiezingen. Wij vinden het belangrijk dat GroenLinks-leden op hetzelfde moment ook de gelegenheid krijgen om zich hierover uit te spreken.  

Wij hebben altijd gezegd de samenwerking tussen beide partijen stap voor stap vorm te willen geven. Leden in beide partijen roepen al jaren om stappen te zetten in de samenwerking. Door de vraag over een gezamenlijke fractie nu aan de leden voor te leggen geven we gehoor aan die oproep en sturing aan de discussie.

We organiseren drie bijeenkomsten, waarin we met leden het gesprek aangaan over de verschillende opvattingen die er zijn over deze samenwerking binnen de partij. Op 2 juni zijn er twee evenementen in de Jaarbeurs, op 6 juni vindt een digitaal gesprek plaats. Alle leden kunnen zich hiervoor opgeven om deel te nemen. Ook nodigen we afdelingen uit om zelf ledengesprekken te organiseren. Alle leden die bij de start van het referendum minstens drie maanden lid zijn, mogen stemmen.

Daarnaast is er een verdiepingspagina gemaakt waarin je verwijzingen kunt vinden naar opiniërende artikelen, podcasts, bijeenkomsten en andere achtergrondinformatie die je kan helpen bij het vormen van je mening.

Onze ambitie is om te bouwen aan een brede en sterke links-progressieve beweging, die nu begint met samenwerking met de PvdA, maar die nadrukkelijk openstaat voor andere linkse en progressieve partijen om zich aan te sluiten.  

We zien dit politiek referendum als de invulling van de motie ‘samenwerking GroenLinks en de PvdA’ die op 12 februari 2022 is aangenomen op het congres. Daarin staat dat de samenwerking met de PvdA stap voor stap wordt vormgegeven met concrete initiatieven. En dat verdere stappen, in het bijzonder voor de inzet bij de verkiezingen van de Eerste Kamer in 2023, worden voorgelegd aan de leden.  

Het partijbestuur ziet een gezamenlijke fractie als een goede mogelijkheid voor het verder vormgeven van de samenwerking met de PvdA. Met een gemeenschappelijke fractie kunnen we onze krachten bundelen. Het geeft ons meer kracht in de onderhandelingen met het kabinet over meerderheden in de Eerste Kamer en samen is er ook meer denk- en menskracht om inhoudelijk nog sterker te kunnen opereren in de Eerste Kamer.

Het partijbestuur geeft geen stemadvies aan de leden. Het voorleggen van deze vraag om te komen tot een gezamenlijke fractie in de Eerste Kamer, vinden we als partijbestuur passen bij de gesprekken die we de afgelopen jaren binnen GroenLinks hebben gevoerd over de linkse samenwerking. We vinden het vooral belangrijk om de leden de gelegenheid te geven zich uit te spreken over de samenwerking.  
 

We vinden het belangrijk dat alle leden de kans krijgen zich uit te spreken. Op een congres, of dit nu live is of digitaal, wordt doorgaans door zo’n 3-6 procent van de leden hun stem uitgebracht. Bij digitale ledenreferenda ligt dat percentage gemiddeld een stuk hoger, zo’n 20 procent. De opkomst bij referenda en meerdaagse digitale stemmingen is dus veel hoger dan bij onze congressen.

We combineren het referendum met een aantal ledenbijeenkomsten, fysiek en digitaal en nodigen afdelingen op om zelf gesprekken over dit onderwerp te organiseren. Daarnaast informeren we onze leden via onze website over de verschillende opvattingen die er over dit onderwerp zijn.

Het referendum is onderdeel van een langlopend gesprek over linkse samenwerking. De afgelopen jaren is er geen congres voorbijgegaan zonder motie die pleitte voor meer samenwerking op links en er zijn vele (online) bijeenkomsten aan gewijd. Het is een onderdeel en geen afsluiting van dat proces. Bij het volgende congres, in het najaar of kort na de jaarwisseling, staat de linkse samenwerking uiteraard weer op de agenda.

Nee. Dit referendum roept niet op tot het nemen van een onomkeerbare stap richting een fusie. Het gaat over het zetten van een concrete stap in de samenwerking die verdergaat dan inhoudelijk en politieke samen optrekken, namelijk door een gezamenlijke fractie te vormen na de Eerste Kamerverkiezingen in 2023. Als we de samenwerking verder zouden willen intensiveren, vergt dat opnieuw een uitspraak van de leden.

Als de leden instemmen met een gezamenlijke Eerste Kamerfractie met de PvdA betekent dit niet dat onze provinciale afdelingen ook gezamenlijke fracties vormen. Wel betekent het een gezamenlijke inhoudelijke inzet voor de verkiezingen en een intensievere samenwerking tijdens de campagne.

De fracties in de Tweede Kamer werken op dit moment al intensief samen. We stemmen  veelal hetzelfde en hebben regelmatig gezamenlijke vergaderingen. Daarnaast zijn er in het oppositieakkoord afspraken gemaakt over onze agenda de komende jaren. Daarmee bundelen we onze krachten en laten we ons op deze thema’s niet uit elkaar spelen. Deze samenwerking in de Tweede Kamer zetten we op diezelfde manier voort.  

Dan zetten we deze stap niet. We blijven de bestaande samenwerking met de PvdA in de Tweede Kamer, op gemeentelijk en provinciaal niveau doorzetten. Mogelijk leidt deze samenwerking weer tot nieuwe ideeën over hoe de links-progressieve samenwerking in de komende tijd vorm te geven. En natuurlijk betrekken we daar ook weer onze leden bij.

Dit referendum is een belangrijke verkenning naar waar we willen staan bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen. Sluiten we dan wellicht een stembusakkoord met de PvdA? Of willen we overwegen een gezamenlijke fractie of lijst te vormen? Het antwoord op die vraag zal mede afhangen van hoe goed we elkaar weten we vinden de komende tijd. En daar kom je pas echt achter als je dat in de praktijk gaat uitproberen.