Nu waren alle tv-ploegen present. Het feit dat ik een persconferentie zou gaan geven was al nieuws en mijn beleefdheidsbezoek aan de staatsecretaris van Buitenlandse Zaken werd met een foto vastgelegd in Noticias, de spreekbuis van regeringspartij Frelimo. De tekst erbij was zeer selectief. Als ik zeg dat de dag van de verkiezingen zelf rustig en ordelijk verliepen, maar dat de boel bij het tellen van de stemmen uit de rails liep, dan zul je bij hen alleen het eerste deel van deze zin terug zien.
Als ik zeg dat het zootje bij het tellen enorm ten koste is gegaan van het vertrouwen in het systeem en daarmee de uitslag, maar dat desondanks de voorspellingen van de ngo's en de uitslag van de kiesraad zeer overeenkomstig waren, dan natuurlijk alleen het laatste stukje van de zin. En die selectieve waarheid geldt ook bij de politieke partijen.
Vandaag mocht ik op audiëntie bij Frelimo en Renamo, de eerste de winnaar sinds 1994 en de tweede dus de eeuwige verliezer. Ik blijf in de plooi en spreek van “uw collega van de andere partij” en '”hoe aangenaam dat we dit gesprek kunnen voeren van parlementariër tot parlementariër” maar bij Frelimo doen ze alsof hun neus bloed: “We hebben gewonnen en dus waren het eerlijke verkiezingen”. Bij Renamo wordt je deelgenoot gemaakt in de hogere samenzweringstheorie met als conclusie: “We hebben verloren en dus is er stevig gefraudeerd.”
Is dat zo? Helemaal schoon was het niet, maar wij hebben geen bewijs voor grootscheepse fraude. De politieke partijen mogen ook bij zich zelf te raden gaan over het toezicht op de verkiezingen.
De Kiesraad en de uitvoerende dienst, de STAE, waren deze verkiezingen nog meer dan eerder gepolitiseerd. Overal waren vertegenwoordigers van de drie partijen vertegenwoordigd. Ik vind dat raar, maar het droeg bij aan vertrouwen in het proces. “Onze man zit aan aan de tafel waar de beslissingen vallen, dus dan kan er niet gerotzooid worden.” Hmmm, dat viel tegen. Je kunt natuurlijk altijd nog even een snelle ingelaste informele bijeenkomst houden om als professionals onder elkaar even de punten af te hameren.
Ik ben hoofdwaarnemer en ik rapporteer alleen dat wat onze mensen echt gezien hebben. Het is zo makkelijk om mee te gaan in samenzweringstheorieën, maar als ik ongefundeerde aantijgingen doe, verlaag ik me tot het lokale Mozambikaanse debat, en daarmee worden de feiten slechts verder onder geschoffeld.